Bài 8. Cấu tạo và tính chất của xương

BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
Lớp 8/12
Tổ 2
Trò chơi


Trò chơi
Khớp là gì ?
Là nơi tiếp giáp giữa các đầu xương.

Có các loại khớp nào ? Nêu ví dụ cho từng loại khớp ?
Khớp động (khớp đầu gối)
Khớp bán động (khớp các đốt sống)
Khớp bất động (khớp ở hộp sọ)

Trò chơi
Nêu rõ vai trò của từng loại khớp ?
Khớp động: giúp cơ thể cử động dễ dàng, linh hoạt trong hoạt động lao động.
Khớp bán động: giúp cơ thể cử động có hạn chế, tạo dáng đứng thẳng
Khớp bất động: cố định, tạo bộ khung bảo vệ phần bên trong
Trò chơi
Xương là gì ?
Là bộ phận cứng và chắc làm thành bộ khung của cơ thể.

Có những loại xương nào ? Nêu ví dụ cho từng loại xương ?
Xương dài (xương đùi)
Xương ngắn (xương ngón tay)
Xương dẹt (xương bả vai)
CẤU TẠO CỦA XƯƠNG
Cấu tạo xương dài
Nêu chú thích cho hình sau:
Sụn
Mô xương xốp
Khoang
xương
Nan xương
Mô xương
cứng
Đầu trên
Mạch máu
Tủy xương
Màng xương
Đầu dưới
Mô xương cứng
Thân xương
Ai chỉ cho em biết các chú thích của hình sau ?
Mô xương xốp
Đầu
dưới
Thân
xương
Mô xương xốp
Sụn
khớp
Đĩa sụn
Màng xương
Mô xương cứng
Khoang tủy
Đầu
trên
Mô xương cứng
Sụn đầu khớp
Màng
trong
xương
Tủy vàng
Mô xương cứng
Màng xương
Sợi liên kết
Mạch
máu
Câu hỏi
Cấu tạo hình ống, nan xương ở đầu xương xếp vòng cung có ý nghĩa gì đối với chức năng nâng đỡ của xương ?
Cấu tạo hình ống giúp xương nhẹ và vững chắc.
Nan xương xếp vòng cung có tác dụng phân tán lực, làm tăng khả năng chịu lực.
Trong xây dựng người ta đã vận dụng kiểu hình ống của xương và cấu trúc hình vòm của nan xương vào thiết kế trụ cầu hoặc vòm cửa để vừa đảm bảo độ bền vững mà lại tiết kiệm được nguyên vật liệu khi thi công.
KẾT LUẬN
Xương dài gồm có sụn đầu xương, mô xương xốp, màng xương, mô xương cứng và khoang xương.
CẤU TẠO CỦA XƯƠNG
2.Chức năng của xương dài

Mô xương xốp
Đầu
dưới
Thân
xương
Mô xương xốp
Sụn
khớp
Đĩa sụn
Màng xương
Mô xương cứng
Khoang tủy
Đầu
trên
Mô xương cứng
Sụn đầu khớp
Màng
trong
xương
Tủy vàng
Mô xương cứng
Màng xương
Sợi liên kết
Mạch
máu
KẾT LUẬN
Sụn bọc đầu xương
- Mô xương xốp gồm các nan xương
- Giảm ma sát trong khớp xương
- Phân tán lực tác động
- Tạo các ô chứa tủy đỏ xương
Màng xương
Mô xương cứng
Khoang xương
- Giúp xương phát triển to về bề ngang
Chịu lực, đảm bảo vững chắc
Chứa tuỷ đỏ ở trẻ em, sinh hồng cầu; chứa tuỷ vàng ở người lớn
CẤU TẠO CỦA XƯƠNG
3.Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt

Câu hỏi
So sánh cấu tạo xương ngắn, xương dẹt với cấu tạo xương dài ?
Giống: Đều có mô xương xốp mô xương cứng và chứa tủy đỏ
Khác:
KẾT LUẬN
Xương ngắn và xương dẹt không có cấu tạo hình ống, bên ngoài là lớp mô xương cứng, bên trong lớp mô đó là mô xương xốp gồm nhiều nan xương và nhiều hốc trống nhỏ chứa tuỷ đỏ.
SỰ TO RA VÀ DÀI RA CỦA XƯƠNG
Dựa vào thông tin trong SGK, trả lời những câu hỏi sau:


Xương to ra về bề ngang là nhờ đâu ?
Nhờ các tế bào màng xương phân chia tạo ra những tế bào mới đẩy vào trong và hóa xương.
Dựa vào thông tin phần II (SGK), giải thích sự phát triển của xương qua từng lứa tuổi ?


Tuổi thiếu niên: Xương phát triển nhanh.
Lứa tuổi 18-20 (nữ); 20-25 (nam): Xương phát triển chậm lại.
Tuổi trưởng thành: sụn tăng trưởng hóa thành xương, không còn khả năng giúp xương dài ra được nữa, do đó họ không cao thêm.
Người già: Xương bị phân hủy nhanh hơn sự tạo thành, đồng thời tỉ lệ chất hữu cơ (cốt giao) trong xương giảm nên xương trở nên xốp và giòn, dễ gãy; sự phục hồi xương gãy ở người già cũng diễn ra chậm hơn.
Câu hỏi





Quan sát hình , vai trò của sụn tăng trưởng là gì ?
Giúp xương dài ra.
KẾT LUẬN
Xương to ra là nhờ sự phân chia của các tế bào xương và dài ra là nhờ sự phân chia của các tế bào lớp sụn tăng trưởng.
THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG


Thí nghiệm 1:
Sau khi làm thí nghiệm trên, nhận xét xem xương cứng hay mềm?
Xương mềm dẻo, uốn cong được
THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG


Thí nghiệm 2:
Sau khi làm thí nghiệm trên, nêu nhận xét ?
Xương cháy có mùi khét, đốt xương xong rồi bóp thì thấy xương vỡ vụn ra.
Câu hỏi
Từ các thí nghiệm trên có thể rút ra kết luận gì về thành phần và tính chất của xương ?
Xương được cấu tạo từ chất hữu cơ gọi là cốt giao và chất khoáng chủ yếu là canxi.
Xương bền chắc là nhờ chất khoáng, còn cốt giao thì đảm bảo tính mềm dẻo cho xương (tỉ lệ cốt giao thay đổi theo tuổi).
KẾT LUẬN
Xương được cấu tạo từ chất hữu cơ gọi là cốt giao và chất khoáng chủ yếu là canxi. Chất khoáng là xương bền chắc, còn cốt giao thì đảm bảo tính mềm dẻo cho xương (tỉ lệ cốt giao thay đổi theo tuổi).

Tổng kết
Xương có cấu tạo gồm màng xương, mô xương cứng và mô xương xốp.
Xương dài có cấu trúc hình ống, mô xương xốp ở hai đầu xương, trong xương chứa tủy đỏ là nơi sản sinh hồng cầu , khoang xương chứa tủy đỏ (ở trẻ em) hoặc tủy vàng (ở người lớn).
Xương gồm 2 thành phần chính là cốt giao và muối khoáng. Sự kết hợp của 2 thành phần này làm cho xương bền chắc và có tính mềm dẻo. Xương lớn lên về bề ngang nhờ sự phân chia của các tế bào xương. Xương dài ra nhờ sự phân chia các tế bào ởlớp sụn tăng trưởng.


Bài tập 1
b
g
d
e
a
Bài tập 2
Thành phần hóa học của xương có ý nghĩa gì đối với chức năng của xương ?
Chất khoáng làm xương bền chắc. Cốt giao đảm bảo tính mềm dẻo của xương
Bài tập 3
Hãy giải thích vì sao xương động vật được hầm (đun sôi lâu) thì bị bở ?
Khi hầm xương bò, lợn…….chất cốt giao bị phân hủy, vì vậy nước hầm xương thường sánh và ngọt lại. Phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao nên bị bở.
Bài tập 4(*)
Vì sao nói khả năng gãy xương có liên quan đến lứa tuổi?
Xương trẻ em: Có muối canxi ít hơn người trưởng thành nên độ cứng chắc của xương kém hơn người lớn. Nhưng nếu bị gãy xương thì xương mau hồi phục hơn vì xương phát triển nhanh.
Xương bị phân hủy nhanh hơn sự tạo thành nên xương trở nên xốp, giòn, dễ gãy và sự phục hồi chậm, không chắc chắn.
BÀI THUYẾT TRÌNH ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC.
CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE !!!
XIN CHÀO TẠM BIỆT VÀ HẸN GẶP LẠI !!!