Bài 7. Tình thái từ

Hội giảng cấp trường
Trường THCS Quang Trung
Tổ Khoa học xã hội
kính chào Các thầy cô giáo
về dự giờ Thăm lớp
Kiểm tra bài cũ
Trợ từ là gì?Thán từ là gì?
Đặt câu cho mỗi từ loại trên?
Có mấy loại thán từ? Đặc tính ngữ pháp của chúng?
? Quan sát những từ in đậm trong các ví dụ sau và trả lời câu hỏi.
a/-Mẹ đi làm rồi à?
b/Mẹ tôi vừa kéo tay tôi,xoa đầu tôi hỏi,thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế
nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
-Con nín đi!
(Nguyên Hồng,Những ngày thơ ấu)
c/ Thương thay cũng một kiếp người,
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi!
( Nguyễn Du,Truyện Kiều)
d/-Em chào cô ạ!
Tiết 27
TÌNH THÁI TỪ
a/-Mẹ đi làm rồi à? => Nếu bỏ "à" câu này không còn là câu nghi vấn. b/Mẹ tôi vừa kéo tay tôi,xoa đầu tôi hỏi,thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức
nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
-Con nín đi! => Nếu bỏ "đi"câu này không còn là câu cầu khiến.
(Nguyên Hồng,Những ngày thơ ấu) c/ Thương thay cũng một kiếp người,
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi!
=> Nếu bỏ "thay" câu này không còn là câu cảm thán.
( Nguyễn Du,Truyện Kiều)
d/-Em chào cô ạ! => Từ "ạ" biểu thị sự kính trọng của người nói.
.Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn , câu cầu khiến , câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói .
.Tình thái từ gồm một số loại đáng chú ý sau :
- Tình thái từ nghi vấn : à , ư , hả ,hử , chứ , chăng,.
- Tình thái từ cầu khiến : đi , nào , với,..
- Tình thái từ cảm thán : thay , sao,.
- Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm : ạ , nhé , cơ ,mà ,..
?Xác định tình thái từ trong các câu sau:

-Anh đi1 đi2!

-Sao mà lắm thế cơ chứ?

-Chị đã nói thế ư?
Bài tập ứng dụng
-> đi1 - động từ ; đi 2-tình thái từ
-> tình thái từ :cơ chứ
-> tình thái từ :ư
Các thái từ in đậm dưới đây được dùng trong những hoàn cảnh giao tiếp
(quan hệ tuổi tác , thứ bậc xã hội , tình cảm ,..) khác nhau như thế nào ?
- Bạn chưa về à ?
- Thầy về ạ ?
- Bạn giúp tôi một tay nhé ?
- Bác giúp cháu một tay nhé !
- Bác giúp cháu một tay ạ !
Các tình thái từ in đậm dưới đây được dùng trong những hoàn cảnh giao tiếp(quan hệ tuổi tác , thứ bậc xã hội , tình cảm ,..) khác nhau như thế nào ?
- Bạn chưa về à ?

- Thầy về ạ ?

- Bạn giúp tôi một tay nhé ?

- Bác giúp cháu một tay nhé !

- Bác giúp cháu một tay ạ !
- Bạn chưa về à ? ->hỏi thân mật,bằng tuổi nhau.
- Thầy về ạ ? ->hỏi kính trọng,người dưới đối với người trên.
- Bạn giúp tôi một tay nhé ?->cầu khiến,thân mật,bằng vai.
- Bác giúp cháu một tay ạ!->cầu khiến,kính trọng,lễ phép,người dưới đối với người trên.

=> Chú ý đến hoàn cảnh giao tiếp.
Ghi nhớ
Khi nói,khi viết,cần chú ý sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp (quan hệ tuổi tác,thứ bậc xã hội,tình cảm,.).
Bài tập:
?Cho một thông tin sự kiện:"Nam học bài"dùng tình
thái từ để thay đổi sắc thái ý nghĩa của câu trên?

-Nam học bài à?
-Nam học bài nhé!
-Nam học bài đi!
-Nam học bài hả?
-Nam học bài ư?
Trong các câu dưới đây,từ in đậm trong câu nào là tình
thái từ,từ nào không phải là tình thái từ?
a/Em thích trường nào thì thi vào trường ấy!
b/Nhanh lên nào,anh em ơi!
c/Làm như thế mới đúng chứ!
d/Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải
không đâu.
e/Cứu tôi với!
g/Nó đi chơi với bạn từ sáng.
h/Con cò đậu ở đằng kia.
i/Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia.
Đại từ



Tính từ
Quan hệ từ
Chỉ từ

Bài tập 1
?Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây?
a/Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang.:
-Bác trai đã khá rồi chứ?
(Ngô Tất Tố,Tắt đèn)
b/-Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!...Nó mua về nuôi,định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt.
(Nam Cao,Lão Hạc)
c/Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma,bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm láng giềng.Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
(Nam Cao,Lão Hạc)
d/Bỗng Thuỷ lại xịu mặt xuống:
-Sao bố mãi không về nhỉ?Như vậy là em không được chào bố trước khi đi.
(Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê)
e/Cô giáo Tâm gỡ tay Thuỷ,đi lại phía bục,lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đưa cho em tôi và nói:
-Cô tặng em.Về trường mới,em cố gắng học tập nhé!
(Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê)
g/Em tôi sụt sịt bảo:
-Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
(Khánh Hoài,Cuộc chia tay của những con búp bê)
h/Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi.
-Các em đừng khóc.Trưa nay các em được về nhà cơ mà.
(Thanh Tịnh,Tôi đi học)
Bài tập 2
a/chứ:nghi vấn,dùng trong trường hợp điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng định.
b/chứ:nhấn mạnh điều vừa khẳng định cho là không thể khác được.
c/ư:hỏi,với thái độ phân vân.
d/nhỉ:thái độ thân mật.
g/vậy:thái độ miễn cưỡng.
h/cơ mà : thái độ thuyết phục.
Đặt câu với các TTT :mà, đấy, chứ lị, thôi, cơ, vậy?
- Đi chơi thôi !
- Mình còn phải làm bài tập mà !
- Tớ đành đi một mình vậy !
Bài tập 3
CỦNG CỐ
Thế nào là tình thái từ?
Cách sử dụng tình thái từ?
hướng dẫn về nhà
1./ BÀI VỪA HỌC:
Chức năng của tình thái từ.
Cách sử dụng tình thái từ.
3.Làm bài tập 3,4, 5 (SGK/ trang 82, 83)
2./ BÀI SẮP HỌC:
``Ch��ng tr�nh ��a ph��ng`` (ph�n Ti�ng ViƯt)
Tiết học của chúng ta tạm dừng tại đây!
Lớp 8B
Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ-hạnh phúc !
chúc hội giảng thành công rực rỡ
hẹn gặp lại