Bài 7. Tình thái từ

? Em hãy nêu sự khác nhau cơ bản giữa trợ từ và thán từ? Hãy kể tên những trợ từ, thán từ thường dùng?
Kiểm tra bài cũ :
- Trợ từ là: Những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
- Thán từ: Là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp.
- Những trợ từ, thán từ thường dùng:
+ Trợ từ: Những, có, chính, đích, ngay...
+ Thán từ: - Để bộc lộ tình cảm, cảm xúc: a, ái, ơ, ô hay, than ôi, trời ơi...
- Để gọi đáp: Này, ơi, vâng, dạ, ừ...
Chú ý câu sau : An đi học.



An đi học
An đi học
An đi học
An đi học
ư ?
đi.
nhé !
ạ.
nhỉ ?
An đi học
Tình thái từ
Tiếng Việt
Tiết 27:
Giáo viên thực hiện : Đặng Thị Hoài
Tiết 27: Tình thái từ

Quan sát các câu sau :
b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi!
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c) Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi !
(Nguyễn Du, Truyên Kiều)
a) Mẹ đi làm rồi à?
Hãy đọc các câu c� t� in ��m và cho biết đây là những kiểu câu gì ?
Câu nghi v?n
Câu cầu khiến
Câu cảm thán
i. THế NàO Là TèNH THA�I Tệỉ?
b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c) Thương
Khéo
(Nguyễn Du, Truyên Kiều)
a) Mẹ đi làm rồi
Nếu ta lược bỏ các từ in đậm ở từng câu thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi?
Không còn là câu nghi vấn
không còn
Câu cầu khiến
không tạo được Câu cảm thán
à?
đi !
thay
thay
.
.
Tiết 27: Tình thái từ
cũng một kiếp người
mang lấy sắc tài làm chi !
i. THế NàO Là TèNH THA�I Tệỉ
Tiết 27: Tình thái từ

d) Em chào cô ạ!
Quan sát câu sau:
Nếu ta bỏ từ ạ thì sẽ có gì thay đổi?
Tính lễ phép không cao
d) Em chào cô!
i. THế NàO Là TèNH THA�I Tệỉ?
Tiết 27: Tình thái từ

b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi!

c) Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi !

a) Mẹ đi làm rồi à?
i. THế NàO Là TèNH THA�I Tệỉ?
d) Em chào cô ạ!
Câu cầu khiến
Câu cảm thán
Bộc lộ sắc thái tình cảm
Những từ : ạ , đi, thay, à là những tình thái từ.
Thế nào là tình thái từ?
Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói.
Câu nghi v?n
Tiết 27: Tình thái từ
II.CHỨC NĂNG CỦA TÌNH THÁI TỪ
1/ Tạo nên câu nghi vấn qua các tình thái từ :
Ví dụ:
-Mẹ đi làm về rồi à ?
-Mẹ đi làm về rồi ư ?
- Con đi học đi .
-Ta đi nào !
- Lo thay! Nguy thay!
- Vui sao một sáng tháng năm!
Ví dụ
4/ Tình thái từ biểu thị tình cảm :
Cô tặng em. Về trường mới cố gắng học tập nhé !
Ví dụ
Ví dụ :
2/ Tạo nên câu cầu khiến :
3/ Tạo nên câu cảm thán :
à, ư, hả, chứ, chăng .
đi, nào, với.
thay, sao .
ạ, nhỉ, nhé, cơ mà.
Tiết 27: Tình thái từ

Câu nghi vấn
thân mật
ngang hàng
Thân mật
Câu nghi vấn
Trên hàng
Câu cầu khiến
Câu cầu khiến
Kính trọng
kính trọng
Trên hàng
Ngang hàng
II. SỬ DỤNG TÌNH THÁI TỪ
Các tình thái từ in đâ�m dưới đây được dùng trong hoàn cảnh
giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm, . . .) khác
nhau như thế nào ?
Ghi nh? 2:
Khi nĩi, khi vi?t, c?n ch� � s? d?ng tình th�i t? cho ph� h?p v?i hồn c?nh giao ti?p (quan h? tu?i t�c, th? b?c x� h?i, tình c?m, .).

Tiết 27: Tình thái từ
II. SỬ DỤNG TÌNH THÁI TỪ
Các tình thái từ in đâ�m dưới đây được dùng trong hoàn cảnh
giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm, . . .) khác
nhau như thế nào ?
Khi sử dụng tình thái từ cần chú ý điều gì?
Tiết 27: Tình thái từ
III. Luyện tập:
Hoạt động nhóm
Nhóm 1
Bài tập 1
Bài tập 2 : Câu a, b, c
Bài tập 2: Câu d, e, g, h
Nhóm 2
Nhóm 3
b. Nhanh l�n n�o, anh em oi!
c. L�m nhu th? m?i d�ng ch?!
Tiết 27: Tình thái từ
-
III. Luyện tập:
d. Tơi d� khuy�n b?o nĩ nhi?u l?m r?i ch? cĩ ph?i khơng d�u.
a. Em thích tru?ng n�o thì thi v�o tru?ng ?y.
e. C?u tơi v?i!
g. Nĩ di choi v?i b?n t? s�ng.
h. Con cị d?u ? d?ng kia.
i. Nĩ thích h�t d�n ca Ngh? Tinh kia.
Trong các câu dưới đây, từ nào (trong các từ in đậm) là tình thái từ, từ nào không phải là tình thái từ?
Bài tập 1
Tiết 27: Tình thái từ

Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây:
b. – Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!...Nó mua về nuôi, định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt.
a. Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:
- Bác trai đã khá rồi chứ?
c. Một người nhin ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên luỵ đến hàng xóm láng giềng... Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
Bài tập 2
Nghi vấn
Nhấn mạnh điều vừa khẳng định
Hỏi với thái độ phân vân
Tiết 27: Tình thái từ

Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây:
Bài tập 2
d, Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống:
Sao bố mãi không về nhỉ? Như vậy là em không được chào bố trước khi đi.

e, Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục, mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đưa cho em tôi và nói :
- Cô tặng em. Về trường mới, em cố gắng học tập nhé!

g, Em tôi sụt sịt bảo:
Thôi thì anh cứ chia ra vậy.

h, Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi.
- Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về nhà cơ mà.

Thái độ thân mật
Dặn dò, thái độ thân mật
Thái độ miễn cưỡng, không muốn
Thái độ thuyết phục