Bài 7. Tình thái từ

Phòng Giáo Dục và đào tạo Huyện Đông Triều
Trường THCS Tràng An
Giáo viên: Nguyễn thị Ngát
Trường THCS Tràng an
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ

a, Mẹ đi làm rồi à?
b, Mẹ tôi cũng sụt sùi khóc theo:
- Con nín đi!
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c, Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
d, Em chào cô ạ!
A Lý thuyết
I.Chức năng của tình thái từ
1Kh¶o s¸t ph©n tÝch ng÷ liÖu
1.1 Ví dụ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
ví dụ 1
a, Mẹ đi làm rồi à?
b, Mẹ tôi cũng sụt sùi khóc theo:
- Con nín đi !
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

c, Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)


d, Em chào cô ạ!
->Từ: à, đi, thay, ạ trong NL là Tình thái từ
a, Mẹ đi làm rồi?
-> Không còn là câu nghi vấn
b, Mẹ tôi cũng sụt sùi khóc theo:
- Con nín !
->Không còn là câu cầu khiến
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c, Thương cũng một kiếp người
Khéo mang lấy sắc tài làm chi
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
->Câu cảm thán không tạo lập được
d, Em chào cô !
-> Không thể hiện thái độ lễ phép
ví dụ 1
a, Mẹ đi làm rồi à?
->TTT nghi vấn
b, Mẹ tôi cũng sụt sùi khóc theo:
- Con nín đi!
-> TTT cầu khiến
c, Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi
-> TTT cảm thán
d, Em chào cô ạ!
->TTT biểu thị sắc thái t/c

TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
Bài tập nhanh: Xác định TTT trong nhưng từ in nghiêng sau:
a, Em học bài đi!
-> TTT cầu khiến
b, Em đi học bài đây.
-> Động từ
c, Lo thay! Nguy thay! Khúc sông này vỡ mất
-> TTTcảm thán
d, Vừa thay thời khóa biểu đấy.
-> Động từ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
ví dụ 1
a, Mẹ đi làm rồi à?
-> Tạo câu nghi vấn
b, Mẹ tôi cũng sụt sùi khóc theo:
- Con nín đi!
-> Tạo câu cầu khiến
c, Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi
-> Tạo câu cảm thán
d, Em chào cô ạ!
->Biểu thị sắc thái biểu cảm
->Từ: à, đi, thay, ạ trong NL là Tình thái từ
A lý thuyết
I.Chức năng của tình thái từ
* Ghi nhớ 1( sgk- T81)
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
ví dụ 2
a, Bạn chưa về à?
b, Thầy mệt ạ?
c, Bạn giúp tôi một tay nhé !
d, Bác giúp cháu một tay ạ !
A lý thuyết
I Chức năng của tình thái từ
II. Sử dụng tình thái từ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
Ngữ liệu 2
a, Bạn chưa về à?
b, Thầy mệt ạ?
c, Bạn giúp tôi một tay nhé !
d, Bác giúp cháu một tay ạ
A lýthuyết
I Chức năng củatình thái từ
II. Sử dụng tình thái từ
* Ghi nhớ 2(Sgk- T81)
II. Luyện tập
Bài1 Xác định TTT trong các từ in đậm
a, Anh thích trường nào thì thi vào trường ấy.
b, Nhanh lên nào, anh em ơi!
c, Làm như thế mới đúng chứ!
d, Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải không đâu.
e, Cứu tôi với!
g, Nó đi chơi với bạn từ sáng.
h, Con cò đậu đằng kia.
i, Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia.
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
II. Luyện tập
Bài 2 Giải thích ý nghĩa của tình thái từ
a, Bác trai đã khá rồi chứ?
-> Tạo câu nghi vấn
b, Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!
-> Nhấn mạnh điều vừa khẳng định
c, Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?
-> Tạo câu nghi vấn với thái độ phân vân
d, Sao bố mãi không về nhỉ?
-> Tạo câu hỏi với thái độ thân mật
e, Về trường mới em cố gắng học nhé!
-> Dặn dò với thái độ thân mật
g, Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
-> Thái độ miễn cưỡng
h, Trưa nay các em được về nhà cơ mà.
-> Thái độ thuyết phục
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
II. Luyện tập
Bài 3 Đặt câu với các tình thái từ : Mà, đấy, chứ lị, thôi, cơ, vậy
Nó là học sinh giỏi mà!
Đừng trêu nữa, nó khóc đấy!
Tôi phải giải bằng được bài toán này chứ lị!
Tôi chỉ nói vậy để anh biết thôi!
Tôi thích cái cặp này cơ !
Thôi đành ăn cho xong vậy.
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
II. Luyện tập
Bài 4 Đặt câu hỏi có dùng các TTT nghi vấn phù hợp với những quan hệ xã hội:
+ Học sinh với thầy cô
+ Bạn nam với bạn nữ cùng lứa tuổi
+ Con với bố mẹ hoặc cô, bác, chú dì
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
Thưa cô! Có phải là bài này không ạ?
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
Đặt câu hỏi có dùng các TTT nghi vấn phù hợp với những quan hệ xã hội
II. Luyện tập
Bạn có nhớ mang theo thước kÎ không đấy?
+ Bạn nam với bạn nữ cùng lứa tuổi
II. Luyện tập
Bài 4 Đặt câu hỏi có dùng các TTT nghi vấn phù hợp với những quan hệ xã hội
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ
Bà cần nước trà phải không ạ?
+ Con với bố mẹ hoặc cô, bác, chú dì.
II. Luyện tập
Bài4 Tìm một số TTTtrong tiếng địa phương mà em biết?
Nghe, nghen, hè
TiÕt 27. T×nh th¸i tõ