Bài 7. Tình thái từ

NGỮ VĂN: LỚP 8
Giáo viên : Nguyễn Thị Ngân
TRƯỜNG THCS YÊN LÂM
* Trợ từ : Là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
Ví dụ : những, có, chính, đích, ngay…
*Trợ từ: “cả”, nhấn mạnh sự ăn nhiều của cậu Vàng, vượt quá khả năng chi tiêu của lão Hạc
KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là trợ từ? Hãy chỉ ra và giải thích nghĩa của trợ từ trong câu sau:
“Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi, ông giáo ạ!”
(Nam Cao, Lão Hạc)
An:
Em chào cô.
Hùng :
Em chào cô ạ!
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ


*Ví dụ:
a)- Mẹ đi làm rồi à?
b) Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi!
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
c) Thương thay cũng một kiếp người,
Khéo thay mang lấy săc tài làm chi.
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
d) – Em chào cô ạ!


Tạo sắc thái kính trọng, lễ phép.
Câu nghi vấn
Câu cầu khiến
Câu cảm thán
Câu trần thuật.
Không còn là câu cầu khiến.
Không tạo được câu.
Từ “à”có chức năng tạo câu nghi vấn.
Từ “đi” có chức năng tạo câu cầu khiến.
Từ “thay”có chức năng tạo câu cảm thán.
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ
*Ghi nhớ:
? Dựa vào chức năng đó, tình thái từ chia làm mấy loại ? Chỉ ra các tình thái từ tương ứng ?
*Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của người nói.
* Một số loại tình thái từ:
- Tình thái từ nghi vấn : à, ư, hả...
- Tình thái từ cầu khiến : đi, nào…
Tình thái từ cảm thán : thay, sao,..
- Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm : ạ, nhé, cơ, mà,…
VD 1 : Anh về đi !

Hoa đi học về muộn.
* Lưu ý: Cần phân biệt rõ tình thái từ với các từ đồng âm khác nghĩa, khác từ loại.
Tình thái từ cầu khiến.
Động từ.
VD 2 :
Cứu tôi với !

- Nó đi chơi với bạn từ sáng.
Tình thái từ cầu khiến.
Quan hệ từ.
VD 3 :
Con cò đậu ở đằng kia !


Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia.
Chỉ từ.
Tình thái từ biểu thị
thái độ nhấn mạnh.
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ
Bạn chưa về à ?


Thầy mệt ạ ?


Bạn giúp tôi một tay nhé !


Bác giúp cháu một tay ạ !
-> Hỏi trong hoàn cảnh thân mật, bằng vai .
-> Hỏi, lễ phép, kính trọng trong hoàn cảnh người dưới hỏi người trên.
-> Cầu khiến, thân mật, bằng vai.
-> Cầu khiến, lễ phép trong hoàn cảnh người nhỏ tuổi nhờ người lớn tuổi.
Cần sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
Ví dụ :
TUẦN 7 – TIẾT 27 TÌNH THÁI TỪ
II. SỬ DỤNG TÌNH THÁI TỪ
Sử dụ̀ng tình thái từ để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến trong ví dụ sau:
Hoa học bài.

Hoa học bài ư?
Hoa học bài à?
Hoa học bài đi !
Nam học bài.
*Ghi nhớ: Khi nói, khi viết, cần chú ý sử dụng tình thái từ phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm,...).
Câu nghi vấn
Thân mật
Ngang hàng
Thân mật
Câu nghi vấn
Trên dưới
Câu cầu khiến
Câu cầu khiến
Kính trọng
Kính trọng
Trên dưới
Ngang hàng
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ

?Trong các câu dưới đây, từ màu đỏ trong câu nào là tình thái từ?
X
X
Đại từ
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ
Bài tập 2
Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong những câu dưới đây:
Bà lão láng giềng lật đật chạy sang:
- Bác trai đã khá rồi chứ ?
d. Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống:
Sao bố mãi không về nhỉ? Như vậy là em không được chào bố trước khi đi.
Em tôi sụt sịt bảo:
- Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
Nghi vấn, khẳng định điều mình nói.
TIẾT 27: TÌNH THÁI TỪ
Sắc thái thân mật , nói với người cùng tuổi.
Thái độ miễn cưỡng
Bà đi lấy nước ạ?
Chúc mừng bạn. Bạn đươc tặng một tràng pháo tay.
Chúc mừng bạn. Bạn được thưởng 2 điểm cộng
Chúc mừng bạn. Bạn được tặng của mẹ.!!!
Cô chấm bài cho con rồi ạ?
Chiều nay bạn cho mình giang xe về nhé?
2
1
3
Thưa cô! Có phải là bài này không ạ?
Bạn làm bài tập toán xong rồi chứ?
Bà đi lấy nước ạ?
Tổng kết.

Chào tạm biệt !


Chúc thầy cô và các em học sinh luôn mạnh khỏe