Bài 7. Mã Giám Sinh mua Kiều

Tiết 31-32
Mã Giám Sinh mua Kiều
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
I. Đọc tìm hiểu chung
1.Chú thích:
a)Vị trí đoạn trích:
Mở đầu phần Gia biến và lưu lạc
Sự việc đầu tiên dẫn đến chuỗi ngày lưu lạc ,chìm nổi của Thúy Kiều
b)Chú giải nghĩa từ ngữ(SGK)
2. Đại ý:
Đoạn trích khắc họa hoàn chỉnh chân dung nhân vật phản diện Mã Giám Sinh. Đồng thời thể hiện một cách sâu sắc cái nhìn hiện thực và tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du
II.Tìm hiểu văn bản
1.Chân dung Mã Giám Sinh:
a)Ngôn ngữ nói năng:
-Được giới thiệu:”người viễn khách”
-Trả lời lúc mới ra mắt:
Hỏi tên ,rằng:”Mã Giám Sinh”
Hỏi quê,rằng “Huyện Lâm Thanh cũng gần”
=>Câu trả lời mập mờ,cộc lốc,nhát gừng,không thèm thưa gửi giống kẻ vô học,hợm mình
-Khi đã hài lòng về Thúy Kiều:

Rằng:”Mua ngọc đến Lam KIều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?”
=>Lịch thiệp giả tạo nhằm che đậy mục đích xấu xa
b)Ngoại hình

“Quá niên trạc ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao”
=>chải chuốt thái quá,không phù hợp,không hài hòa với độ tuổi đã “ ngoại tứ tuần”
c)Hành động ,cử chỉ
“Trước thấy sau tớ lao xao”
=>đám người nhốn nháo, ô hợp
“Ghế trên ngồi tót sỗ sàng”
=> hành động thô thiển,vô lễ,trịch thượng



Trông chừng thấy một văn nhân
Lỏng buông tay khấu bước lần dặm băng
Đề huề lưng túi gió trăng
Sau chân theo một vài thằng con con
Tuyết in sắc ngựa câu dòn
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời
Nẻo xa mới tỏ mặt người
Khách đà lên ngựa tới nơi tự tình
Hài văn lần bước dặm xanh
Một vùng như thể cây quỳnh cành dao
*Bài tập thảo luận
?Cách miêu tả nhân vật Mã Giám Sinh có gì khác cách miêu tả Kim Trọng, Thúy Kiều, Thúy Vân ?
Gợi ý:
A.Gợi tả qua nghệ thuật ước lệ tượng trưng
B.Tả thực ,tả trực tiếp và chi tiết
C.Thậm xưng(Để lí tưởng hóa)
?Vì sao những nhân vật phản diện trong truyện Kiều không được miêu tả bằng nghệ thuật ước lệ tượng trưng?
Điều đó cho thấy thái độ gì của tác giả?


Trái ngược với những nhân vật chính diện được gợi tả bằng nghệ thuật ước lệ ,tượng trưng ,lí tưởng hóa,Mã Giám Sinh nói riêng và những nhân vật phản diện trong Truyện Kiều nói chung được Nguyễn Du tả thực, trực diện với những chi tiết chọn lọc có tính tương phản cao.Bởi vì với bản chất xấu xa,bỉ ổi chúng không xứng đáng được đem ra đối chiếu ,so sánh với những vẻ đẹp cao quý ,thuần khiết của thiên nhiên.Hơn nữa chúng là loại người mà Nguyễn Du sinh thời rất căm ghét,khinh bỉ.


d)Lối cư xử với Thúy Kiều
Đắn đo cân sắc cân tài
Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ
Mặn nồng một vẻ một ưa
Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu…
Cò kè bớt một thêm hai
Giờ lâu ngã giá ,vâng -ngoài bốn trăm!

=> Xem Thúy Kiều như một món hàng,không hề quan tâm hay tỏ thái độ thương cảm cho cảnh ngộ của nàng
Bộc lộ chân tướng một tên con buôn vì tiền,bất nhân,ti tiện


Kết luận:
Qua đoạn trích, hình tượng Mã Giám Sinh không những được khắc họa rất sinh động, sắc nét : là một tên con buôn với lai lịch mù mờ,vẻ ngoài chau chuốt,trai lơ,nói năng vô lễ,cử chỉ vô học,hành động vô lương mà còn có sức khái quát cho một lọai người :giả dối,bất nhân,keo kiết,vì tiền
Thảo luận nhanh:
?Qua nhân vật Mã Giám Sinh,Nguyễn Du đã gián tiếp phản ánh một thực trạng nào của xã hội đương thời?
Gợi ý:
A.Tầng lớp vua chúa,quan lại bóc lột và hưởng thụ trên mồ hôi xương máu nhân dân
B.Tài sắc và nhân phẩm người phụ nữ bị chà đạp, bị vùi dập
C. “Tiền” trở thành phương tiện gây ra tội ác nhưng vẫn là mục đích tối thượng của những kẻ bất nhân,ti tiện,hám lợi
D.Kết hợp B+C
?Phản ánh phần nàothực trạng xã hội thuộc giá trị nội dung nào của tác phẩm?

“Trong xã hội truyện Kiều , đồng tiền đã thành một sức mạnh tác quái rất ghê.!Nguyễn Du không phải không nhắc đến tác dụng tốt của đồng tiền:có tiền Thúc Sinh ,Từ Hải mới chuộc được Thúy Kiều ra khỏi lầu xanh,Thúy Kiều mới cứu được cha và mới báo ơn được cho người này, người nọ. Đó là khi đồng tiền nằm trong tay người tốt..Nhưng chủ yếu Nguyễn Du nhìn về phía tác hại của đồng tiền.Vì Nguyễn Du thấy rõ một loạt hành động gian ác, bất chính đều là do đồng tiền chi phối:quan lại vì tiền mà bất chấp công lí;sai nha vì tiền mà làm nghề buôn thịt bán người;Sở khanh vì tiền mà táng tận lương tâm;Khuyển Ưng vì tiền mà làm những điều ác.Cả xã hội chạy theo tiền”
(Hoài Thanh)
2.Hình ảnh Thúy Kiều:
“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà
Thềm hoa một bước,lệ hoa mấy hàng
Ngại ngùng dợn gió ,e sương
Ngừng hoa bóng thẹn,trông gương mặt dày
Mối càng vén tóc,bắt tay
Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai”



*Qua những từ ngữ miêu tả nội tâm,và biện pháp so sánh tâm trạng Thúy Kiều đã được tái hiện thật cụ thể:vừa đau đớn vừa buồn tủi , ê chề.Bởi vì
nàng là người có ý thức cao về nhân phẩm
*Thái độ của tác giả:
Đau đớn, xót xa trước thực trạng sắc tài và nhân phẩm người phụ nữ bị
những thế lực đen tối ,xấu xa chà đạp lên
(giá trị nhân đạo)

Hướng dẫn tổng kết:
1.Nghệ thuật:
?Thành công về nghệ thuật xây dựng nhân vật trong đoạn trích là:
A.Khắc họa chân dung mang tính cách số phận
B.Khắc họa tính cách nhân vật qua ngôn ngữ,hành động,cử chỉ.
C.Nhân vật hiện lên vừa cụ thể vừa có sức khái quát cho một loại người trong xã hội
D.Kết hợp cả B và C.
2.Nội dung:
Đoạn trích đã thể hiện được những giá trị nội dung nào của tác phẩm?
A.Giá trị hiện thực
B.Giá trị nhân đạo
C.Giá trị tố cáo,lên án
D. Ý kiến khác
E.Kết hợp A+B+C


III.Tổng kết
Ghi nhớ SGK/99)
IV.Luyện tập
1 Xét về mặt phương châm hội thoại,hai câu nói của Mã Giám Sinh trong trích đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều đã vi phạm những phương châm hội thoại nào?
Đ/án:
MGS vi phạm 3 PCHT:
+PC lịch sự:nói cộc lốc không thưa gửi
+PC về chất:nói không đúng sự thực
+PC cách thức:tên tuổi lai lịch mù mờ




Hướng dẫn học ở nhà
Đọc thuộc lòng đoạn trích
Học bài theo định hướng trong phần ghi nhớ và hướng dẫn trong vở ghi
Viết đoạn văn giải thích cho mọi người hiểu đúng nguyên nhân và mục đích Mã Giám Sinh vi phạm các phương châm hội thoại
Chuẩn bị cho tiết Ôn tập văn học trung đại băng thực hiện bài tập sau:(theo nhóm)
Nhà nho Nguyễn Công Trứ xưa khi bàn về cuộc đời nàng Kiều đã phát biểu:“Đoạn trường cho đáng kiếp tà dâm”.Có nghĩa là ông cho rằng cuộc đời Kiều lâm vào cảnh đoạn trường là bởi Kiều dâm tà.
Học xong bài khái quát về Truyện Kiều và đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều này em có đồng tình với Nguyễn CôngTrứ không? Vì sao?