Bài 7. Kiều ở lầu Ngưng Bích

Môn: Ngữ văn 9
Tiết 37
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều” - Nguyễn Du)

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Thảo
Đơn vị:Trường THCS Kim Đồng, Quận Hải ChâuThành phố Đà Nẵng


Đà Nẵng, 9/2015
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN HẢI CHÂU
CUỘC THI THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ E-LEARNING
------
Câu 1: Đọc thuộc 6 câu thơ đầu trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích.
KIỂM TRA BÀI CŨ

Câu 2: Cảnh thiên nhiên ở lầu Ngưng Bích được miêu tả như thế nào? Qua khung cảnh thiên nhiên có thể thấy Kiều đang ở trong hoàn cảnh tâm trạng như thế nào?
Kiều ở lầu Ngưng Bích


Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.




,
Đáp án câu 1:
Đáp án câu 2:
* Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích
Một khung cảnh thiên nhiên đẹp, nên thơ nhưng mênh mông, hoang vắng, rợn ngợp. 
* Qua khung cảnh thiên nhiên có thể thấy Kiều đang ở trong hoàn cảnh tâm trạng:
Cô đơn, buồn tủi nơi đất khách quê người.
Giới thiệu bài:
Truyện Kiều là một kiệt tác nên đã có rất nhiều người yêu thích, sáng tác những tác phẩm thơ văn vịnh về Truyện Kiều. Trong đó có những câu vịnh về nàng Kiều khi Kiều ở lầu Ngưng Bích như: Một mình đối diện với mình/ Mênh mông trăng gió vô tình thoảng qua/ Mong manh như một nhành hoa/ Ầm ầm tiếng sóng biết là về đâu/ Chưa đi đến thuở bạc đầu/ Mà sao như đã nhuốm màu hư vô. Ở tiết 36, các em đã tìm hiểu chung về đoạn trích, khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều. Hôm nay, cô và các em sẽ tìm hiểu những nội dung còn lại trong đoạn trích này.
Tiết 37
Kiều ở lầu ngưng bích
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- Thấy được nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật và tấm lòng thương cảm của Nguyễn Du đối với con người.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1. Kiến thức:
- Nỗi bẽ bàng, buồn tủi, cô đơn của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng.
- Ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du.
2. Kĩ năng:
- Bổ sung kiến thức đọc - hiểu văn bản truyện thơ trung đại.
- Nhận ra và thấy được tác dụng của ngôn ngữ độc thoại, của nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
- Phân tích tâm trạng của nhân vật qua một đoạn trích trong tác phẩm truyện Kiều.
- Cảm nhận được sự cảm thông sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật trong truyện.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích Truyện kiều )
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản
Khung cảnh thiên nhiên trước lầu
Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều
2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
a. Nhớ Kim Trọng
b. Nhớ cha mẹ
3. Tâm trạng buồn lo của Kiều
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
IV. Củng cố dặn dò





Văn học

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều 
2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm
.
Câu 1: Trong cảnh ngộ của mình Kiều đã nhớ tới những ai? Nhớ thương dành dành cho ai trước? Nhớ như thế có hợp lí không, vì sao?
Đáp án: -Đặt nỗi nhớ người yêu trước nỗi nhớ mẹ cha, đó là nét bút miêu tả tinh tế khách quan rất phù hợp quy luật tâm lí con người. Vì với cha mẹ, nàng đã bán mình đáp đền chữ hiếu, còn với Kim Trọng nàng đã lỗi hẹn lời thề. Bởi vậy, Kiều nhớ Kim Trọng trước, nhớ cha mẹ sau là hoàn toàn phù hợp với lô gic tâm trạng.
Câu 2: Thuý Kiều đã nhớ Kim Trọng như thế nào?
Đáp án: Nhớ Kim Trọng : Tưởng : Hình dùng tưởng tượng kỉ niệm yêu đường, đêm trăng tìn tự, lời thề nguyền hẹn ước. Thương Kim Trọng đang chờ mong, xót xa thân kiếp bơ vơ nơi đất khách, nỗi đau thất tiết.
~Hình ảnh dưới nguyệt chén đồng
~Câu hỏi tu từ : Bao giờ cho phai?
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gọt rửa bao giờ cho phai.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều
 2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
 a. Nhớ Kim Trọng
- Kiều nhớ tới lời thề đôi lứa, nàng tưởng tượng Kim Trọng đang hướng về mình, đêm ngày chờ tin mà uổng công vô ích.
- Nàng nhớ Kim trọng với tâm trạng đau đớn, xót xa.
Câu 3: Thuý Kiều đã nhớ cha mẹ như thế nào?
Nhớ cha mẹ : Xót - xót thương cha mẹ già yếu, băn khoăn, ân hận vì chữ hiếu chưa tròn
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Câu 4: Khi biểu hiện nỗi nhớ cha mẹ của Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
~Thành ngữ “quạt nồng ấp lạnh”.
- Điển cố “sân Lai”, “gốc tử”.
 
Câu 5: Em có nhận xét gì về tấm lòngKiều qua nỗi nhớ thương của nàng ?
Như vậy, đây là vẻ đẹp của một người tình chung thuỷ, một người con hiếu thảo, một tấm lòng vị tha.
Câu 6: Em có nhận xét gì về tấm lòngKiều qua nỗi nhớ thương của nàng ?
Như vậy, đây là vẻ đẹp của một người tình chung thuỷ, một người con hiếu thảo, một tấm lòng vị tha.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều
2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
a. Nhớ Kim Trọng 
b. Nhớ cha mẹ
 - Nàng cảm thấy xót xa khi hình dung cha mẹ đang ngày đem tựa cửa ngóng trông con và tự trách mình không sớm hôm phụng dưỡng cha mẹ.
- Thành ngữ quạt nồng ấp lạnh”, điển cố “sân Lai”, “gốc tử” nói lên tấm lòng hiếu thảo và nỗi nhớ thương cha mẹ của Kiều.  







 



















I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều
2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
3. Tâm trạng buồn lo của Kiều

Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mạt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi
3. Tâm trạng buồn lo của Kiều
Câu 1: Tám câu cuối là đoạn văn tả cảnh ngụ tình đặc sắc. Vậy đây là cảnh gì? Cảnh đã diễn tả tâm trạng của Kiều như thế nào?
*Cảnh:
- Cánh buồm xa xa: Gợi nỗi buồn tha hương.
- Hoa trôi man mác: Gợi nỗi buồn về tương lai vô định.
- Nội cỏ, chân mây: Gợi nỗi buồn về cuộc sống tẻ nhạt, vô vị.
- Ầm ầm tiếng sóng: Gợi nỗi kinh hoàng vì những tai họa liên tiếp .
Câu 2: Tám câu cuối thể hiện tâm trạng buồn lo của Kiều qua nghệ thuật gì ?
* Điệp ngữ, từ láy, câu hỏi tu từ tạo nên nhiều tầng ý nghĩa, tô đậm nỗi buồn, gợi sự đồng cảm ở người đọc.
Câu 3: Em có nhận xét gì về cách dùng điệp ngữ Buồn trông? Nó góp phần diễn tả tâm trạng như thế nào ?
- “Buồn trông” đã trở thành điệp khúc của đoạn thơ và cũng là điệp khúc của tâm trạng.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và tâm trạng chung của Kiều
2. Nỗi nhớ của Thúy Kiều
3. Tâm trạng buồn lo của Kiều
- Tám câu cuối là một minh chứng cho nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của ngòi bút thiên tài Nguyễn Du.
- Tám câu thơ với bốn lần điệp ngữ “Buồn trông” tạo âm điệu trầm buồn, mở ra bốn cảnh. Mỗi cảnh đều nhuốm màu tâm trạng. Phép điệp ngữ thể hiện nỗi buồn triền miên , dai dẳng. Nỗi buồn tăng dần, đỉnh điểm là nỗi lo sợ.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Miêu tả nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại.
- Tả cảnh ngụ tình.
- Lựa chọn từ ngữ đặc sắc, sử dụng các biện pháp tu từ, sử dụng các điển tích, điển cố.
2. Nội dung:
Đoạn thơ cho thấy cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thuý Kiều.
Ghi nhớ: SGK/ 96
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Cảnh lầu Ngưng Bích được miêu tả chủ yếu qua cách nhìn của ai?
Đúng - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Sai - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Chính xác !
Câu trả lời của bạn là:
Câu trả lời đúng là:
Rất Tiếc !
Cố gắng làm lại
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi có thể tiếp tục
Câu 2: Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn trích?
Đúng - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Sai - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Chính xác !
Câu trả lời của bạn là:
Câu trả lời đúng là:
Rất Tiếc !
Cố gắng làm lại
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi có thể tiếp tục
Câu 3: Tâm trạng của Kiều ở Lầu Ngưng Bích?
Đúng - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Sai - Click bất kì nơi đâu để tiếp tục
Chính xác !
Câu trả lời của bạn là:
Câu trả lời đúng là:
Rất Tiếc !
Cố gắng làm lại
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi có thể tiếp tục
Chọn câu trả lời đúng
Question Feedback/Review Information Will Appear Here
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ : Kiều ở lầu Ngưng Bích
- Học thuộc lòng đoạn thơ.
- Nắm chắc nội dung nghệ thuật trong đoạn trích.
Phân tích nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật và
nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong đoạn trích vừa học.
Làm phần luyện tập SGK/96
BÀI MỚI: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
+ Đọc, tóm tắt tác phẩm.
+ Tìm hiểu nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga trong đoạn trích theo câu hỏi cuối bài.
Chúc Quý thầy cô sức khoẻ
và hoàn thành tốt công tác!
Tài liệu tham khảo

Sách giáo viên
Tư liệu dạy học ngữ văn
www.google.com
www.youtobe.vn
www.tailieu.vn
Phần mềm tin học:
+ Pro show Gold: Làm video
+ Farmatfactory: Đổi đuôi nhạc, video
+ Ultra video splitter: cắt ghép video