Bài 7. Kiều ở lầu Ngưng Bích

Nhiệt liệt chào mừng

quý thầy cô về dự

tiết học hôm nay
A. MỤC TIÊU:
1/Kiến thức
Nỗi bẻ bàng, buồn tủi, cô đơn của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng
Ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du
2/Kĩ năng
Bổ sung kiến thức đọc – hiểu văn bản truyện thơ trung đại
Nhận ra và thấy được tác dụng của ngôn ngữ độc thoại, của nghệ thuật tả cảnh ngụ tình
Phân tích tâm trạng nhân vật qua một đọan trích trong tác phẩm Truyện Kiều
Cảm nhận được sự cảm thông sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật trong truyện
3/Thái độ:
Thái độ thương cảm cho thân phận Thúy Kiều
Trân trọng người phụ nử tài hoa bạc mệnh như TK
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
B. CHUẨN BỊ
1. Gv :tranh ảnh minh hoạ, SGK
2.HS: soạn bài, SGK
C.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1.Kiểm tra kiến thức cũ : Cảnh ngày xuân
- Đọc thuộc lòng văn bản “ Cảnh ngày xuân” – Nêu đại ý của đoạn trích
- phân tích khung cảnh mùa xuân trong 4 câu thơ đầu đoạn trích
- So sánh cảnh vật, không khí mùa xuân trong 6 câu thơ cuối với 4 câu thơ
đầu đoạn trích

2. Giảng kiến thức mới :
a. Giới thiệu bài: Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du viết :
Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu
Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ
Tài năng của đại thi hào Nguyễn Du không chỉ ở nghệ thuật tả cảnh, tả nhân vật mà còn là miêu tả nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại và tả cảnh ngụ tình được thể hiện đặc sắc qua đoạn trích “ Kiều ở lầu Ngưng Bích “
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)




Kiều ở lầu Ngưng Bích
TRÍCH TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
1/Vị trí:
Nằm ở phần 2 -Gia biến và lưu lạc, gồm 22 câu (từ câu 1033-1054)
2. Đọc và tìm hiểu chú thích
I/ Giới thiệu đoạn trích
Xác định vị trí đoạn trích?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
1/Vị trí:
Nằm ở phần 2- Gia biến và lưu lạc
gồm 22 câu (từ câu 1033-1054)
2. Đọc và tìm hiểu chú thích
I/ Giới thiệu đoạn trích
Tìm hiểu chú thích sgk ?
Giải thích một số từ ngữ sau:








Khóa kín tuổi xuân, ý nói cấm cung; ở đây chỉ việc Kiều bị giam lỏng.
1. Khóa xuân:
2. Bẽ bàng:
Xấu hổ, tủi thẹn
3. Chén đồng:
Chén rượu thề nguyền, cùng lòng, cùng dạ với nhau
4. Tấm son:
Tấm lòng son, chỉ tấm lòng chung thủy gắn bó
5. Quạt nồng ấp lạnh:
Mùa hè, trời nóng nực thì quạt cho cha mẹ ngủ; mùa đông trời lạnh giá thì vào nằm trước để khi cha mẹ ngủ chỗ nằm đã ấm sẵn
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mạt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
1/Vị trí:
Nằm ở phần 2, gồm 22 câu (từ câu 1033-1054), nằm ở phần hai, tức phần “Gia biến và lưu lạc”
2. Đọc và tìm hiểu chú thích
I/ Giới thiệu đoạn trích
Tìm hiểu bố cục đoạn trích?
3. Bố cục:
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung.
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ.
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mạt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
BỐ CỤC 3 PHẦN
Đoạn 1
(6 câu đầu)
Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều
Đoạn 2
(8 câu tiếp)
Nỗi nhớ người thân
Đoạn 3
(8 câu cuối)

Tâm trạng buồn lo của Kiều

KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya,
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.

Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích được miêu tả qua những câu thơ nào?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân,
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông,
Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia.

Khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích được miêu tả qua những chi tiết nào?
=> Đẹp, mênh mông thoáng đãng nên thơ nhưng vắng lặng, heo hút.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Tâm trạng của Thúy Kiều bộc lộ qua những chi tiết nào?
=> Chán nản, buồn tủi, cô đơn.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.

Phân tích dụng ý nghệ thuật đối lập giữa cảnh và người của Nguyễn Du
- Cảnh: rộng lớn mênh mông
- Người: nhỏ bé, cô đơn.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
I/ Giới thiệu đoạn trích
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
Bẽ bàng mây sớm đèn khuya
Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng.
Nhận xét về nghệ thuật tả cảnh và người của Nguyễn Du ? Tác dụng?
=> Chán nản, buồn tủi, cô đơn.
=>Tả cảnh ngụ tình, đối lập cảnh mênh mông, bát ngát nhưng vắng vẻ, đồng điệu với tâm trạng buồn tủi cô đơn bẽ bàng của Kiều
,
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
Trong cảnh ngộ của mình Kiều đã nhớ tới những ai?
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
a/ Nhớ Kim Trọng:
Khi nhớ về Kim Trọng, Kiều liên tưởng đến điều gì? Tâm trạng của Kiều như thế nào?
2/Nỗi nhớ người thân:
Tưởng người dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rày trông mai chờ
Bên trời góc bể bơ vơ,
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.
=>-Đớn đau, day dứt, ân hận nhớ nhung da diết mối tình đầu
Một người tình chung thuỷ.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
b/ Nhớ cha mẹ:
Khi nhớ về cha mẹ, Kiều liên tưởng đến điều gì? Tâm trạng của Kiều như thế nào?
2/Nỗi nhớ người thân:
Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.
=> Xót xa cho cha mẹ đã già mà ngày đêm còn trông chờ tin Kiều , lo lắng vì không chăm sóc được cho cha mẹ.
=> Một người con hiếu thảo.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
a/ Nhớ Kim Trọng:
THẢO LUẬN
Trong đoạn trích, Nguyễn Du cho thấy Kiều nhớ Kim Trọng trước khi nhớ cha mẹ có hợp lí không? Vì sao?
2/Nỗi nhớ người thân:
b/ Nhớ cha mẹ:
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Có mấy cảnh được gợi tả ở 8 câu thơ cuối? Nêu cụ thể?
3/Tâm trạng của Kiều:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Tâm trạng của Kiều qua cảnh thứ nhất như thế nào?
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?
=>Nhớ về quê hương và gia đình.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Tâm trạng của Kiều qua cảnh thứ hai như thế nào?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
=>Nỗi buồn về số kiếp, cuộc đời, thân phận trôi nổi.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Tâm trạng của Kiều qua cảnh thứ ba như thế nào?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
=> Buồn cho cuộc sống tẻ nhạt, vô vị.
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
Tâm trạng của Kiều qua cảnh thứ tư như thế nào?
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
=> Buồn cho cuộc đời sóng gió, lo sợ, hãi hùng
3/Tâm trạng của Kiều:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong 8 câu cuối, ý nghĩa của biện pháp nghệ thuật đó ?
3/Tâm trạng của Kiều:
Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ rầu rầu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Điệp ngữ, từ láy. Độc thoại nội tâm, tả cảnh ngụ tình
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Buồn trông
thấp thoáng
xa xa
man mác
Buồn trông
Buồn trông
Buồn trông
rầu rầu
xanh xanh
Ầm ầm
Nỗi buồn chất chứa, tầng tầng lớp lớp đang dâng ngập lòng Kiều
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
- Điệp ngữ, từ láy, độc thoại nội tâm, tả cảnh ngụ tình
- Nỗi buồn chất chứa, tầng tầng lớp lớp đang dâng ngập lòng Kiều
KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích “Truyện Kiều”-Nguyễn Du)
II. Tìm hiểu đoạn trích:
1.Khung cảnh lầu Ngưng Bích và tâm trạng của Kiều.
2/Nỗi nhớ người thân:
3/Tâm trạng buồn lo của Kiều:
I. Tìm hiểu chung:
III. Tổng kết:
Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
1/ Nội dung:
2/ Nghệ thuật
Ghi nhớ/ SGK
Cô đơn buồn tủi
Diễn biến tâm trạng của Kiều
Nhớ Kim Trọng
Xót thương cho cha mẹ
Buồn lo cho thân phận và số kiếp
Nhận định nào nói đúng nhất nội dung đoạn trích ?
Nói lên nỗi nhớ người yêu và cha mẹ của Kiều
D
Nói lên tâm trạng buồn bã, lo âu của Kiều
B
C
A
Thể hiện tâm trạng cô đơn, tội nghiệp của Kiều
Cả 3 đáp án trên
Nhận định nào nói đầy đủ nhất những thủ pháp nghệ thuật trong tám câu thơ cuối
Lặp cấu trúc.
D
Sử dụng ngôn ngữ độc thoại.
B
C
A
Tả cảnh ngụ tình.
Cả 3 đáp án trên đều đúng.
IV. Luyện tập
Câu 1. Thế nào là nghệ thuật tả cảnh ngụ tình?
Câu 2. Thế nào là độc thoại nội tâm
Câu 3. Cảm nhận và suy nghĩ của em về tám dòng cuối của đoạn trích” Kiều ở lầu Ngưng Bích”. Từ đó nêu nhận xét về nghệ thuật tả cảnh ngụ tình của Nguyễn Du?
- Tả cảnh ngụ tình: là mượn cảnh vật để (ngụ)gửi gắm tâm trạng. Cảnh không đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là tâm trạng của con người. Cảnh là phương tiện để miêu tả còn tâm trạng là mục đích miêu tả.
- Độc thoại nội tâm: Là lời nói thầm bên trong, nhân vật tự nói với chính mình.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* BÀI CŨ:
- Học thuộc lòng đoạn thơ
- Nắm chắc nội dung nghệ thuật trong đoạn trích
- Phân tích nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong đoạn trích vừa học
*BÀI MỚI:
- Soạn: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
+ Đọc, tóm tắt tác phẩm.
+ Tìm hiểu nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga trong đoạn trích theo câu hỏi cuối bài.
Chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh
Ngày tháng 9 năm 2016

Kí duyệt của tổ trưởng CM





Đào Thị Điệp
Người dạy





Trần Thị Thúy Hằng