Bài 60. Định luật bảo toàn năng lượng

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BÌNH SƠN
TRƯỜNG THCS BÌNH LONG
Giáo viên: Đặng Đạm
Tiết 66: Bài 60
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Dựa vào đâu ta biết một vật có năng lượng?
2. Trả lời bài tập 59. 3 trang 66 SBT: Trong chu trình biến đổi của nước biển (từ nước thành hơi, thành mưa trên nguồn, thành nước chảy trên suối, sông về biển) có kèm theo sự biến đổi của năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?
1. Ta nhận biết được một vật có năng lượng khi vật đó có khả năng thực hiện công hay làm nóng các vật khác.
Nhiệt năng --> thế năng --> động năng
--> Thế năng --> động năng
Trả lời
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
Hình 60.1
Bi
Bi
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng
Thí nghiệm mô phỏng
h1
Bi
A
C
B
1: Xuống dốc 0.8 s
2: Lên dốc 2s
3: Xuống dốc 1s
4: Lên dốc 2.2 s
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm: (Hình 60.1-SGK)
a) Thí nghiệm:
C1:Hãy chỉ rõ thế năng và động năng của viên bi đã biến đổi như thế nào khi viên bi chuyển động từ A đến C rồi từ C đến B.
C1:-Từ A đến C :
Thế năng -> động năng
- Từ C đến B :
Động năng -> thế năng
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
a) Thí nghiệm:
C2 : So sánh thế năng ban đầu mà ta cung cấp cho viên bi ở vị trí A và thế năng mà bi có ở điểm B.
C1:-Từ A đến C : Thế năng -> động năng
- Từ C đến B : Động năng -> thế năng
 C2 : Thế năng của viên bi ở A lớn hơn thế năng của viên bi ở B.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
a) Thí nghiệm:
C3 : Thiết bị thí nghiệm trên có thể làm cho viên bi có thêm nhiều năng lượng hơn thế năng mà ta cung cấp cho nó lúc ban đầu không?
Trong quá trình viên bi chuyển động ngoài cơ năng ra còn có dạng năng lượng mới nào xuất hiện không?
C1:-Từ A đến C : Thế năng -> động năng
- Từ C đến B : Động năng -> thế năng
 C3 : Viên bi không thể có thêm nhiều năng lượng nhiều hơn thế năng mà ta đã cung cấp cho nó lúc ban đầu. Ngoài cơ năng còn có nhiệt năng.
C2 : Thế năng của viên bi ở A lớn hơn thế năng của viên bi ở B.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
a) Thí nghiệm:
C1:-Từ A đến C : Thế năng -> động năng
- Từ C đến B : Động năng -> thế năng
C3 : Viên bi không thể có thêm nhiều năng lượng nhiều hơn thế năng mà ta đã cung cấp cho nó lúc ban đầu. Ngoài cơ năng còn có nhiệt năng.
C2 : Thế năng của viên bi ở A lớn hơn thế năng của viên bi ở B.
b) Kết luận 1:Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có sự biến đổi giữa thế năng và động năng, cơ năng luôn luôn giảm. Phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hoá thành nhiệt năng.
*Qua thí nghiệm vừa khảo sát em có kết luận gì ?
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận 1:Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có sự biến đổi giữa thế năng và động năng, cơ năng luôn luôn giảm. Phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hoá thành nhiệt năng.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
Hình 60.2
C4 : Hãy chỉ ra trong thí nghiệm này, năng lượng đã được biến đổi từ dạng nào sang dạng nào qua mỗi bộ phận.
QS hiện tượng xảy ra với MPĐ, ĐCĐ và quả nặng B khi ta thả quả nặng A chuyển động từ trên xuống dưới.
Máy phát điện
Động cơ điện
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I. Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1. Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận 1 :.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Hình 60.2
C4 :- Máy phát điện:
Cơ năng --> điện năng
- Động cơ điện:
Điện năng --> cơ năng
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.

ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận 1 :
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Hình 60.2
C4 :-Máy phát điện:
Cơ năng -> điện năng
-Động cơ điện: Điện năng -> cơ năng
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
C5 : So sánh thế năng ban đầu cung cấp cho quả nặng A và thế năng mà quả nặng B thu được khi lên đến vị trí cao nhất.Vì sao có sự hao hụt thế năng này?
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
a) Thí nghiệm:
b) Kết luận :
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
C4 :-Máy phát điện: Cơ năng -> điện năng
-Động cơ điện: Điện năng -> cơ năng
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
C5 : Thế năng ban đầu của quả nặng A lớn hơn thế năng mà quả nặng B thu được. Vì khi quả nặng A rơi xuống chỉ có một phần thế năng chuyển hoá thành điện năng còn một phần biến thành động năng của chính quả nặng.
Khi dòng điện làm quay động cơ điện kéo quả nặng B lên thì chỉ có một phần điện năng chuyển hoá thành cơ năng , còn một phần thành nhiệt năng làm nóng dây dẫn.

ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
C4 :-Máy phát điện: Cơ năng -> điện năng
-Động cơ điện: Điện năng -> cơ năng
C5 : Thế năng ban đầu của quả nặng A lớn hơn thế năng mà quả nặng B thu được.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng.
*Kết luận:2 : Trong động cơ điện phần lớn điện năng chuyển hoá thành cơ năng. Trong các máy phát điện phần lớn cơ năng chuyển hoá thành điện năng. Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ nhỏ hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy. Phần năng lượng hao hụt đi đã biến đổi thành dạng năng lượng khác.
* Kết luận 2 :
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Trong động cơ điện phần lớn điện năng chuyển hoá thành cơ năng.Trong các máy phát điện phần lớn cơ năng chuyển hoá thành điện năng.Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ nhỏ hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy.Phần năng lượng hao hụt đi đã biến đổi thành dạng năng lượng khác.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
* Kết luận 2 :
II. ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN
NĂNG LƯỢNG
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
II. Định luật bảo toàn năng lượng
Bài tập:Trong nhà máy thuỷ điện có một tua bin quay làm cho máy phát điện quay theo cung cấp cho ta năng lượng điện.Tua bin này quay liên tục nhờ nước ở hồ chứa mà ta không mất công bơm lên.Tua bin này có phải là động cơ vĩnh cửu không? Hãy giải thích.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
II. Định luật bảo toàn năng lượng
Trả lời
Tua bin không phải là động cơ vĩnh cửu.
Muốn cho tua bin hoạt động phải cung cấp cho nó một năng lượng, đó chính là năng lượng của nước.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
II. Định luật bảo toàn năng lượng
III. VẬN DỤNG
C6 : Hãy giải thích vì sao không thể chế tạo được động cơ vĩnh cửu.

C6 : Động cơ vĩnh cửu không thể hoạt động được vì trái với định luật bảo toàn năng lượng. Động cơ hoạt động được là có cơ năng, cơ năng này không thể tự động sinh ra.
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
III.Vận dụng
II. Định luật bảo toàn năng lượng
III. VẬN DỤNG
C7 :Trên hình 60.3 vẽ một bếp đun củi cải tiến .Hãy giải thích vì sao dùng loại bếp này lại tiết kiệm được củi đun hơn là dùng kiềng ba chân ở hình 60.4
Hình 60.3
ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Bài 60
I.Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt, điện.
1.Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà nó chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác.
III.VËn dông
2.Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại.Hao hụt cơ năng.
II. Định luật bảo toàn năng lượng
III. VẬN DỤNG

C7 :Bếp cải tiến có vách cách nhiệt giữ cho nhiệt năng ít bị truyền ra ngoài tận dụng được nhiệt năng để đun sôi hai nồi nước.
Kiến thức cần ghi nhớ
định luật bảo toàn năng lượng:
Năng lượng không tự sinh ra hoặc không tự mất đi mà chỉ chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác,hoặc truyền từ vật này sang vật khác
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1.Bài vừa học:
-Sự chuyển hoá năng lượng trong các quá trình cơ, nhiệt, điện như thế nào ? Phát biểu nội dung định luật bảo toàn năng lượng.
-Đọc nội dung có thể em chưa biết.
-Làm các bài tập 60.1 -> 60.4 trang 67 SBT.
2.Bài sắp học: Nghiên cứu trước bài
“Năng suất tỏa nhiệt của nhiên liệu”
(Bài 26-tr.91 SGK Vật lý 8 – NXB năm 2011)
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC