Bài 6. Truyện Kiều của Nguyễn Du

Ngày 10/10/2006
Tiết 26: "Truyện Kiều"
của Nguyễn Du

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
Tác gi?: ��
-� Nguyễn Du (1765-1820) tự l� Tố Như, hiệu l� Thanh Hiên, quê ở Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, t?nh H� Tinh
- Ông xuất thân trong m?t gia đình đại quý tộc thời Lê, có truyền thống văn học. thời đại có nhiều biến động dữ dội:
- Mồ côi cha năm lên 9 tuổi
- Mồ côi mẹ năm 12 tuổi
- Nhiều năm sống lưu lạc trên đất Bắc (1786-1796)
- Năm 1802-1820 làm quan cho nhà Nguyễn
- Năm 1813-1814 đi sứ sang Trung Quốc- Nguyễn Du là người có kiến thức sâu rộng, am hiểu văn hóa dân tộc và văn chương Trung Quốc, vốn sống phong phú, cảm thông sâu sắc với những đau khổ của nhân dân
- Nguyễn Du là một thiên tài về văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn.


2. T¸c phÈm:
* Th¬ ch÷ N«m:
- TruyÖn KiÒu (§o¹n tr­êng t©n thanh).
   
    - V¨n chiªu hån (V¨n tÕ thËp lo¹i chóng sinh)
    - Th¸c lêi trai ph­êng nãn
    * Th¬ ch÷ H¸n:
    - Thanh Hiªn thi tËp.
    - Nam trung t¹p ng©m.
    - B¾c hành t¹p lôc.
II. Giíi thiÖu t¸c phÈm truyÖn KiÒu
    1. NguyÔn Du dùa vào cèt truyÖn "Kim V©n KiÒu truyÖn" cña Thanh T©m Tài Nh©n Trung Quèc ®Ó s¸ng t¹o ra truyÖn KiÒu, dài 3254 c©u th¬ lôc b¸t , b»ng ch÷ N«m.
TruyÖn KiÒu gåm cã 3 phÇn:
- GÆp gì vµ ®Ýnh ­íc
- Gia biÕn vµ l­u l¹c
- §oµn tô
Tóm tắt truyện
Vào đời Minh, có gia đình Vương Viên ngoại ở Bắc Kinh sinh th�nh được ba người con: Thuý Kiều, Thuý Vân, Vương Quan. Hai ch? em Kiều nhan sắc tuyệt trần, riêng Kiều cũng có t�i thi hoa, ca, ngâm. Nhân ng�y hội Đạp Thanh ba ch? em Kiều di chơi xuân, gặp một văn nhân tài tử l� Kim Trọng "tình trong như dã mặt ngo�i còn e". Kim Trọng tìm cách g?p gỡ Kiều, nhờ c�nh kim thoa
m� hai người ước hen, thề nguyền dưới trăng "trăm năm tạc một chữ đồng đến xương".
Kim Trọng phải về Liêu Dương hộ tang chú. Gia đình Kiều gặp tai biến, Kiều phải bán mình cho Mã Giám Sinh để lấy tiền chuộc cha. N�ng trao duyờn cho Thuý Vân rồi theo họ Mã về Lâm Truy. Ki?u m?c lận Sở Khanh, b? Tú B� l�m nhục. Kiều v�o l?u xanh lần thứ nhất. Kiều dược Thúc Sinh chuộc ra lấy l�m vợ lẽ
Hoạn Thư đánh ghen. Kiều bỏ trốn khỏi nhà Hoạn Thư, lại rơi vào tay Bạc Bà, Bạc Hạnh.
Kiều v�o lầu xanh lần thứ hai tại Châu Thai. Kiều được Từ Hải chuộc, lấy từ Hải trở th�nh mệnh ph? phu nhân. Kiều báo ân báo oán. Kiều v� Từ Hải mắc lừa Hồ Tôn Hiến. Từ Hải b? giết chết, Kiều b? ép lấy viên thổ quan, n�ng nhảy xuống sông Tiền Đường tự tử nhưng được cứu thoát rồi đi tu.
Kim Trọng trở lại vườn Thuý, kết duyên với Thuý Vân. Kim Trọng và Vương Quan thi đỗ được bổ đi làm quan.
C? gia đình qua sông Tiền Dường may m?n gặp Vãi Giác Duyên, tìm đến ngôi chùa Kiều đi tu. Kiều g?p lại cha mẹ, hai em v� ch�ng Kim sau 15 năm trời luu biệt..Chiều lại ý mọi người, Thuý Kiều nối lại duyên với Kim Trọng, nhưng cả hai cùng nguyện ước:
"Đem tình cầm sắt thành ra cầm cờ
Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy"
3. Giá trị nội dung:
    a. Gi¸ trÞ tè c¸o hiÖn thùc:
- Lªn ¸n x· héi phong kiÕn thèi n¸t, nh÷ng thÕ lùc h¾c ¸m tàn b¹o, d· man ®É chà ®¹p lªn quyÒn sèng và h¹nh phóc con ng­¬× nh­ bän quan l¹i tham « thèi n¸t, bän bu«n thÞt b¸n ng­êi, bän ma c« l­u manh tàn ¸c, lªn ¸n mÆt tr¸i cña ®ång tiÒn h«i tanh.
    b. Giá trị nhân đạo:
- Xót thương cho nỗi đau khổ của con người t�i sắc bị dập vùi, nói lên ước mơ về hạnh phúc, tự do v� công bằng, đề cao quyền sống của con người, ca ngợi vẻ đẹp của con người...
    4. Giá trị nghệ thuật
    a. NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt ®Æc s¾c
b. Nghệ thuật tự sự, hấp dẫn, cảm động, tạo ra những tình huống bÊt ngê, tõ nghÖ thuËt dÉn chuyªn ®Õn nghÖ thuËt miªu t¶ tiªn nhiªn, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch ®Õn nghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý con ng­êi.
    c. Ngôn ngữ thi ca: Nguyễn Du đã kết hợp tài tình giữa ngôn ngữ bác học, sử dụng điển tích, thi liệu văn học cổ Trung Hoa với ca dao, tục ngữ, thành ngữ... nâng lên thành một ngôn ngữ văn chương trong sáng, trau chuốt, mượt mà, mẫu mực.
III. Tæng kÕt:
- Nguyễn Du là thiên tài văn học, danh nhân văn hoá, nhà nhân đạo chủ nghĩa có đóng góp to lớn đối với sự phát triển của văn học Việt Nam.
- Truyện Kiều là kiệt tác văn học, kết tinh giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của văn học dân tộc.

IV. Luyện tập :
1. Tóm tắt ngắn gọn Truyện Kiều



2. Những câu thơ hay viết về Truyện Kiều:
* . Mu?i nam qua, nay tr? l?i ho� bỡnh.
��� Trang ly bi?t l?i do�n viờn tru?c c?a.����
��� C?o thom d?t tru?c dốn, tụi gi?
��� M?i trang Ki?u rung m?t búng trang thanh.
��� Ch?nh thuong cụ Ki?u nhu d?i dõn t?c
��� S?c t�i sao m� l?i l?m truõn chuyờn
��� C�nh xuõn ph?i trao tay khi nu?c m?t
��� C? bờn tr?i xanh m?t s?c D?m Tiờn.
��� B?ng quý cụ Ki?u nhu d?i dõn t?c
��� Ch? kiờn trinh vu?t tram súng Ti?n Du?ng
��� Ch�ng Kim dó d?n tỡm, lau gi?t khúc
��� V� lũ tr?m dờm ?y to? bay huong...
��������������������������� ("D?c Ki?u"- Ch? Lan Viờn)
1. Viết một văn bản ngắn giới thiệu Truyện Kiều của Nguyễn Du

Đọc kỹ tác phẩm, thuộc phần tóm tắt tác giả, tóm tắt truyện, giá trị tác phẩm.
- Soạn bài: Chị em Thuý Kiều
- Học thuộc lòng đoạn trích
 *   ... Trải qua một cuộc bể dâu
    Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình
    Nỗi chìm kiếp sống lênh đênh
    Tố Như ơi, lệ chảy quanh thân Kiều...
                 ("Bài ca mùa xuân 1961"- Tố Hữu).
   * .. Tiếng thơ ai động đất trời
    Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
    Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du,
    Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày.
    Hỡi Người xưa của ta nay,
    Khúc vui xin lại so đây cùng Người!
               ("Kính gửi cụ Nguyễn Du"- Tố Hữu)
Luyện tập:
Căn cứ vào cốt truyện Kiều-Nguyễn Du, hãy chọn đáp án đúng cho việc sắp xếp thứ tự các nhân vật mà Thuý Kiều đã gặp :
a. Kim Trọng- Sở Khanh- Mã Giám Sinh- Từ Hải - Hồ Tôn Hiến- Thúc Sinh.
b. Kim Trọng- Mã Giám Sinh- Thúc Sinh- Sở Khanh - Từ Hải- Hồ Tôn Hiến-
c. Kim Trọng- Mã Giám Sinh- Sở Khanh - Hồ Tôn Hiến- Từ Hải - Thúc Sinh
d. Kim Trọng- Mã Giám Sinh- Sở Khanh - Thúc Sinh- Từ Hải - Hồ Tôn Hiến.
e. Kim Trọng- Thúc Sinh- Hồ Tôn Hiến- Mã Giám Sinh- Sở Khanh-Từ Hải