Bài 6. Truyện Kiều của Nguyễn Du

"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
Người dạy: Nguyễn Thị phượng
GV trường THCS ngọc sơn- Tứ kỳ- HảI dương
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
Tuần 6
Tiết 26
I. Nguyễn Du :
1. Thời đại:
Nguyễn Du sống trong giai đoạn nửa cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX(cuối Lê đầu Nguyễn)
? giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng; Phong trào nông dân khởi nghĩa nổi lên khắp nơi.
2. Quê quán :
Làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh? là vùng quê giàu truyền thống văn hoá, hiếu học.
Nguyễn Du sống chủ yếu ở kinh thành Thăng Long - mảnh đất ngàn năm văn hiến
Nguyễn Du tiếp thu văn hoá của cả hai vùng

3. Gia đình :
- Đại quí tộc vào lúc mạt vận.
- Nhiều đời làm quan(Bao giờ Ngàn Hống hết cây; Sông Rum(Lam) hết nước họ này hết quan)
- Có truyền thống văn học, thích hát xướng
? Nguyễn Du tiếp thu được văn hoá dân gian và văn hóa bác học từ gia đình
4. Bản thân :
- Sinh 1765 mất 1820
Tên chữ: Tố Như
Hiệu: Thanh Hiên
Là người học rộng, hiểu biết nhiều, tư chất thông minh
Cuộc đời vất vả, long đong, phiêu bạt:
Từ lúc ra đời đến 10 tuổi : sống sung túc
10 tuổi trở đi : mồ côi, phải đi ở nhờ
1783 : thi hương, đậu tam trường, làm quan ở Thái Nguyên.
Từ 1786 -1802 : lúc thì ở Thái Bình, lúc thì ở Tiên Điền, là thời gian long đong, vất vả nhất trong cuộc đời.
Nguyễn Du có vốn sống phong phú, từ đó hình thành nên chủ nghĩa nhân đạo trong các tác phẩm .
- 1802-1809 : làm quan cho nhà Nguyễn ở Thường Tín, Quảng Bình.
- 1813-1814 : cử đi sứ sang Trung Quốc ? Nguyễn Du có cái nhìn rộng hơn về cuộc đời.
- 1820 : cử đi sứ sang Trung Quốc lần hai nhưng chưa kịp đi thì ông bị mất đột ngột trong một trận dịch lớn ngày 18-9-1820 tại Huế, thọ năm mươi lăm tuổi.
Mộ Nguyễn Du tại Tiên Điền - Nghi Xuân - Hà Tĩnh
1965: Hội đồng Hoà bình thế giới công nhận Nguyễn Du là danh nhân văn hoá thế giới.
Đền thờ Nguyễn Du tại khu di tích Nguyễn Du
Toàn cảnh khu di tích Nguyễn Du
? Nhân tố hình thành thiên tài Nguyễn Du:
- Thời đại: rối ren, phức tạp
- Quê hương: giàu truyền thống văn hoá, hiếu học
- Gia đình: dòng dõi khoa bảng
- Bản thân:
+ Thông minh, tài năng bẩm sinh.
+ Cuộc đời vất vả, vốn sống từng trải.
+ Có trái tim yêu thương, tấm lòng nhân đạo.
-> Cuộc đời của Nguyễn Du là một cuộc đời vất vả, long đong nhưng cũng từ đó đã tạo nên thiên tài Nguyễn Du
=> Nguyễn Du là một nhà thơ có tài, có tâm, một đại thi hào dân tộc, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, một danh nhân văn hóa thế giới.
5. Sự nghiệp sáng tác :
A . Tác phẩm chính :
a. Thơ chữ Hán :
Thanh Hiên thi tập :
Thời gian sáng tác: ở Thái Bình và Tiên Điền
Nội dung: tâm tình của Nguyễn Du trong thời gian phiêu bạt.
Nam trung tạp ngâm :
Thời gian sáng tác: làm quan ở Quảng Bình
Nội dung: có tính chất nhật kí, ghi lại tâm tình của Nguyễn Du
Bắc hành tạp lục :
Thời gian sáng tác: đi sứ ở Trung Quốc
Nội dung: Những điều tai nghe mắt thấy trên đường đi
b. Thơ chữ Nôm :
Truyện Kiều :
+ Nguồn gốc: từ tác phẩm "Kim vân Kiều truyện" của Thanh Tâm Tài Nhân(Trung Quốc)
+ Thể loại: thơ lục bát - 3254 câu
Văn chiêu hồn : (Văn tế thập loại chúng sinh)
Thời gian sáng tác: những năm tháng cuối đời
?Nội dung: Niềm thương cảm của Nguyễn Du đối với những kẻ khổ cùng bất hạnh.
2. Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của
thơ văn Nguyễn Du :
a. Đặc điểm nội dung : Đề cao trữ tình
+ Cảm thông sâu sắc đối với cuộc sống, với nỗi đau của con người.
+ Khái quát bản chất tàn bạo của XHPK ? phê phán, tố cáo.
+ Trân trọng giá trị tinh thần và chủ thể của những giá trị tinh thần đó.
Nguyễn Du là tác giả tiêu biểu của trào lưu nhân đạo chủ nghĩa trong giai đoạn văn học nửa sau TK XVIII - XIX

b. Đặc điểm nghệ thuật :
Thơ chữ Hán : sử dụng linh hoạt, thành công các thể thơ
Thơ chữ Nôm : Truyện Kiều là một công trình nghệ thuật thiên tài
+Ngôn ngữ: ngôn ngữ bác học + ngôn ngữ bình dân
+ Thể thơ: lục bát
+Nghệ thuật miêu tả:miêu tả tâm lí nhân vật,tả cảnh
+ Nghệ thuật khắc họa nhân vật điển hình

Bàn thờ đặt tại nhà Lưu Niệm
Nguyễn Du và Truyện Kiều
1. Tóm tắt tác phẩm Truyện Kiều

Tác phẩm gồm 3 phần:
Phần 1: Gặp gỡ và đính ước:
Phần 2: Gia biến và lưu lạc
Phần 3: Đoàn tụ
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

a.Về nội dung:
a.Giá trị hiện thực:
Truyện Kiều là một bức tranh hiện thực về một xã hội phong kiến bất công, tàn bạo (quan lại, nhà chứa, đồng tiền) đã chà đạp lên những con người lương thiện.
Phản ánh số phận bất hạnh của người phụ nữ đức hạnh, tài hoa trong xã hội phong kiến.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

a.Về nội dung:
b. Giá trị nhân đạo:
Lên án xã hội phong kiến vô nhân đạo
Là tiếng nói cảm thương trước số phận bi kịch của con người.
Khẳng định và đề cao tài năng, nhân phẩm và những khát vọng chân chính của con người.
Là bài ca về tình yêu tự do, trong sáng thủy chung.
Là giấc mơ về tự do công lí.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

a.Giá trị nội dung:
B. Giá trị nghệ thuật:
Truyện Kiều là một công trình nghệ thuật thiên tài:
+ Ngôn ngữ: ngôn ngữ bác học + ngôn ngữ bình dân
+ Nghệ thuật miêu tả: bậc thầy trong nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, miêu tả tâm lý nhân vật.
+ Nghệ thuật khắc họa nhân vật điển hình.
* Ghi nhớ: sgk tr 80


Luyện tập

Kể tóm tắt tác phẩm truyện kiều
2. Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Du
Hướng dẫn học bài

Học thuộc tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp của tác giả Nguyễn Du?
Tóm tắt "Truyện Kiều"
Học thuộc ghi nhớ sgk
Soạn bài "Chị em Thúy Kiều" theo câu hỏi sgk: Phân tích vẻ đẹp của Thúy Vân, Vẻ đẹp tài sắc của Thúy Kiều, phẩm hạnh của họ.