Bài 6. Truyện Kiều của Nguyễn Du

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
đã đến dự tiết học này!
Tác giả và tác phẩm


1. Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tên chữ: Tố Như
Hiệu: Thanh Hiên
Quê: Làng Tiên Điền
Huyện Nghi Xuân
Tỉnh Hà Tĩnh.

I. Tìm hiểu chung về tác giả - tác phẩm :

Nhà lưu niệm nguyễn du
a. Thời đại
Cuối thế kỷ XVIII – đầu thế kỷ XIX, thời kỳ lịch sử có nhiều biến động dữ dội:
+ Sự khủng hoảng trầm trọng của chế độ phong kiến.
+ Phong trào nông dân khởi nghĩa nổ ra liên tục, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.
+ Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn lập ra triều Nguyễn
→ Tác động không nhỏ đến đời sống, tình cảm, nhận thức để ông hướng ngòi bút vào hiện thực.
b. Gia đình
Xuất thân trong một gia đình đại quý tộc phong kiến, nhiều đời làm quan và có truyền thống về văn học.
→ có điều kiện học hành, thừa hưởng truyền thống gia đình, thuận lợi cho sự nghiệp sáng tác.

c. Cuộc đời
a. Thời ấu thơ và thanh niên
9 tuổi mồ côi cha, 12 tuổi mồ côi mẹ, sống và học tập ở Thăng Long, học giỏi, đỗ tam trường thi Hương (1783)
b. Từ 1786-1796. Sống cuộc đời “gió bụi” trên đất Bắc.
Tâm trạng khá phức tạp: phù Lê, chống Tây Sơn, đi theo Nguyễn Ánh, việc bại lộ, bị bắt giam 3 tháng, rồi thả.
c. Từ 1796 – 1802. Sống tại quê nhà.
d. Từ 1802 – 1820. Làm quan dưới triều Nguyễn
Thái độ: không tha thiết với nghiệp quan trường
1813 – 1814: Được cử đi xứ Trung Quốc lần thứ nhất
1820 Được cử đi xứ Trưng Quốc lần thứ hai – bị ốm, mất tại Huế

→ Nguyễn Du có điều kiện nếm trải và gần gũi, gắn bó với đời sống nhân dân, rất có ích cho sáng tác văn học.

Tóm lại: Cuộc đời chìm nổi gian truân, tiếp xúc bao cảnh đời bi thảm. Cuộc đời từng trải, vốn sống phong phú, năng khiếu văn chương bẩm sinh cùng với trái tim yêu thương con người vô hạn và cuộc sống đã kết tinh ở Nguyễn Du, một thiên tài kiệt xuất, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn. Là đại thi hào dân tộc Việt Nam, một danh nhân văn hóa thế giới, có đóng góp to lớn với sự phát triển văn học Việt Nam
"Lời văn hình như có máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấm trên tờ giấy, khiến ai đọc cũng phải thấm thía ngậm ngùi đau đớn đến đứt ruột. Tố Như tử dụng tâm đã khổ, tự sự đã khéo, tả cảnh đã hệt, đàm tình đã thiết. Nếu không có con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt nghìn đời thì tài nào có cái bút lực ấy..."
(Mộng Liên Đường)
* Tác phẩm chữ Hán: - Thanh Hiên thi tập
- Nam trung tạp ngâm
- Bắc hành tạp lục
* Tác phẩm chữ Nôm : - Truyện Kiều
- Văn chiêu hồn
- Văn tế hai cô gái Trường Lưu
- Bài thơ thác lời trai phường Nón
II. Truy?n Ki?u

1. Nguồn gốc Truyện Kiều:


- Được viết theo “Kim Vân Kiều Truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc).
Kim Vân Kiều truyện (Bản cổ)
Tái bản
Trang bìa Kim Vân Kiều Truyện
Trang đầu Kim Vân Kiều Truyện
Truyện kiều và những phiên bản
Kiều - Bản dịch tiếng pháp
a. Gặp gỡ và đính ước
Thuý Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, con gái một gia đình trung lưu lương thiện, sống trong cảnh “êm đềm trướng rủ màn che” bên cạnh cha mẹ và hai em là Thuý Vân và Vương Quan. Trong buổi du xuân trong tiết Thanh minh, Thuý Kiều gặp chàng Kim Trọng “phong tư tài mạo tuyệt vời” . Giữa hai người chớm nở một mối tình đẹp. Kim Trọng đến ở trọ cạnh nhà Thuý Kiều. Nhân trả chiếc thoa rơi, Kim Trọng đã gặp Kiều bày tỏ tâm tình. Hai người chủ động, tự do đính ước với nhau.
Được lời như cởi tấm lòng
Giở kim thoa với khăn hồng trao tay
2. Tóm tắt Truyện Kiều
Trong khi Kim Trọng về quê chịu tang, Kiều nhờ Vân trả nghĩa cho Kim Trọng còn nàng thì bán mình chuộc cha. Thuý Kiều bị bọn buôn người là Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh lừa gạt, đẩy vào Lầu xanh. Sau đó, nàng được Thúc Sinh, một khách làng chơi hào phóng, cứu vớt khỏi cuộc đời kỹ nữ. Nhưng rồi Kiều bị vợ cả của Thúc Sinh là Hoạn Thư ghen tuông, đày đoạ. Thuý Kiều phải trốn đến nương nhờ cửa Phật. Sư Giác Duyên vô tình gửi nàng cho Bạc Bà- kẻ buôn người như Tú Bà, nên Kiều lần thứ hai rơi vào Lầu xanh. Ở đây, Thuý Kiều gặp Từ Hải. một anh hùng“ đội trời đạp đất”. Từ Hải lấy Kiều, giúp nàng báo ân báo oán. Do mắc lừa quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến, Từ Hải bị giết, Thuý Kiều phải hầu đàn, hầu rượu Hồ Tôn Hiến rồi bị ép gả cho viên thổ quan. Đau đớn, tủi nhục, Kiều trẫm mình ở sông Tiền Đường. Nhưng nàng được sư Giác Duyên cứu và lần thứ hai Kiều nương nhờ cửa Phật.
Rường cao rút ngược dây oan
Dẫu là đá cũng nát gan, lọ người!
Một lần sau trước cũng là
Thôi thì mặt khuất, chẳng thà lòng đau!
b. Gia biến và lưu lạc
c. Đoàn tụ
Sau nửa năm về Liêu Dương chịu tang chú, Kim Trọng trở lại tìm Kiều. Hay tin gia đình Kiều bị bị tai biến và nàng phải bán mình chuộc cha, chàng đau đớn vô cùng. Tuy kết duyên với Thuý Vân nhưng Kim Trọng chẳng thể nào nguôi được mối tình say đắm. Chàng quyết cất công lặn lội đi tìm Thuý Kiều. Nhờ gặp được sư Giác duyên mà Kim, Kiều tìm được nhau, gia đình đoàn tụ. Chiều ý mọi người, Thuý Kiều nối lại duyên với Kim Trọng nhưng cả hai cùng nguyện ước “duyên đôi lưa cũng là duyên bạn bầy “.
Cảnh đoàn viên
*Các nhân vật trong Truyện Kiều
a.Chính diện: Thuý Kiều,Thuý Vân, Từ Hải, Kim Trọng,Giác Duyên,Vương Quan….

“Râu hùm hàm én mày ngài
Vai năm tấc rộng thân mười thước cao”
b.Phản diện: Mã Giám Sinh,Tú Bà,Sở Khanh,Hồ Tôn Hiến…
Tú Bà
M· Gi¸m Sinh
Sở Khanh
Hồ Tôn Hiến
C.Trung gian: Hoạn Thư, Thúc Sinh,Thúc ông…
III. Giá trị Truyện Kiều
1. Giá trị nội dung:
* Giá trị hiện thực:
- Truyện Kiều là bức tranh hiện thực về xã hội bất công, tàn bạo đương thời.
- Số phận bất hạnh của con người đặc biệt là bi kịch người phụ nữ.
* Giá trị nhân đạo:
- Niềm cảm thương sâu sắc trước những số phận bi thảm của con người.
- Lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo.
- Trân trọng, đề cao vẻ đẹp hình thức, phẩm chất, ước mơ, khát vọng của con người .
b. Giá trị nghệ thuật:

- Về ngôn ngữ:®¹t tíi ®Ønh cao ng«n ng÷ nghÖ thuËt – b×nh d©n b¸c häc
- Về thể loại: th¬ lôc b¸t ®¹t tíi ®iªu luyÖn nhuÇn nhuyÔn.
Rút ra ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện Tập



Giữa Truyện Kiều của Nguyễn Du
và Kim Vân Kiều truyện
của Thanh Tâm Tài Nhân
có điều gì giống và khác nhau ?
( Về mặt nội dung và nghệ thuật )
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
So sánh
Kim Vân Kiệu Truyện
(Thanh Tâm Tài Nhân: 1521-1593 )
Tiểu thuyết chương hồi( 20 hồi).
Tiểu thuyết dâm thư.
Mờ nhạt trong tiẻu thuyết chương hồi thời Minh Thanh

Truyện Kiều
( Nguyễn Du: 1765- 1820 )
Thơ ca bằng chữ Nôm
( 3254 câu lục bát).
Tràn đầy tinh thần nhân đạo, mang giá trị thẩm mỹ cao.
Kiệt tác của văn học dân tộc Việt Nam
So s¸nh vÒ :
cuéc ®êi Vò N­¬ng
vµ cuéc ®êi cña Thuý KiÒu
cã ®iÓm nµo gièng
vµ kh¸c nhau ?
Bài tập về nhà
Chúc các em học tốt, cảm ơn các thầy cô đã đến dự giờ!