Bài 6. Truyện Kiều của Nguyễn Du

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH
LỚP 9B
01/10/2013
GV: Hà Phúc
1
KIỂM TRA BÀI CŨ
- Vì sao các tác giả là người có cảm tình với vua Lê lại viết hay về Quang Trung Nguyễn Huệ như vậy?
- Tên tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí có ý nghĩa là gì?
A. Vua Lê nhất định thống nhất đất nước.
B. Ý chí thống nhất đất nước của vua Lê.
C. Ghi chép việc vua Lê thống nhất đất nước.
D. Ý chí trước sau như một của vua Lê.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
2
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
01/10/2013
GV: Hà Phúc
3
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại:
- Nguyễn Du sống trong giai đoạn nửa cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX(cuối Lê đầu Nguyễn)
=> Giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng; Phong trào nông dân khởi nghĩa nổi lên khắp nơi.
2. Quê quán :
- Làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà
Tĩnh
? là vùng quê giàu truyền thống văn hoá,
hiếu học.
- Nguyễn Du sống chủ yếu ở kinh thành Thăng
Long - mảnh đất ngàn năm văn hiến
=>Nguyễn Du có vốn văn hoá phong phú
01/10/2013
GV: Hà Phúc
4
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại:
=> Giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng; Phong trào nông dân khởi nghĩa nổi lên khắp nơi.
2. Quê quán :
- Hà Tĩnh: � vùng quê giàu truyền thống văn hoá, hiếu học.
- Thăng Long: Mảnh đất ngàn năm văn hiến
=>Nguyễn Du có vốn văn hoá phong phú
3. Gia đình :
- Đại quí tộc vào lúc sa sút.
- Nhiều đời làm quan
- Có truyền thống văn học.
(Bao giờ Ngàn Hống hết cây; Sông Rum(Lam) hết nước họ này hết quan)
01/10/2013
GV: Hà Phúc
5
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại:: Giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng
2. Quê quán : giàu truyền thống văn hoá, hiếu học.
=>Nguyễn Du có vốn văn hoá phong phú
3. Gia đình : dòng dõi khoa bảng, có truyền thống văn học
4. Bản thân :
* Sinh 1765 mất 1820, tên chữ: Tố Như
hiệu: Thanh Hiên
* Là người học rộng, hiểu biết nhiều, tư chất thông minh
* Cuộc đời vất vả, long đong, phiêu bạt:
- Từ lúc ra đời đến 10 tuổi : sống sung túc
- 10 tuổi trở đi : mồ côi, phải đi ở nhờ
01/10/2013
GV: Hà Phúc
6
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại:: Giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng
2. Quê quán : giàu truyền thống văn hoá, hiếu học.
=>Nguyễn Du có vốn văn hoá phong phú
3. Gia đình : dòng dõi khoa bảng, có truyền thống văn học
4. Bản thân :
* Sinh 1765 mất 1820, tên chữ: Tố Như
hiệu: Thanh Hiên
* Là người học rộng, hiểu biết nhiều, tư chất thông minh
* Cuộc đời vất vả, long đong, phiêu bạt:
- Từ lúc ra đời đến 10 tuổi : sống sung túc
- 10 tuổi trở đi : mồ côi, phải đi ở nhờ
- 1783 : thi hương, đậu tam trường, làm quan ở Thái Nguyên.
- Từ 1786 -1802 : lúc thì ở Thái Bình, lúc thì ở Tiên Điền, là thời gian long đong, vất vả nhất trong cuộc đời.
1802-1809 : làm quan cho nhà Nguyễn ở Thường Tín, Quảng Bình.
- 1813-1814 : đi sứ sang Trung Quốc
=> Nguyễn Du có vốn sống phong phú, từ đó hình thành nên chủ nghĩa nhân đạo trong các tác phẩm .
01/10/2013
GV: Hà Phúc
7
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại:: Giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng
2. Quê quán : giàu truyền thống văn hoá, hiếu học.
=>Nguyễn Du có vốn văn hoá phong phú
3. Gia đình : dòng dõi khoa bảng, có truyền thống văn học
4. Bản thân : Sinh 1765 mất 1820, tự�: Tố Như, hiệu: Thanh Hiên
* Học rộng, tư chất thông minh
* Cuộc đời: vất vả, từng trải
* Tình cảm: Có trái tim yêu thương, tấm lòng nhân đạo.
�
=> Nguyễn Du là một nhà thơ có tài, có tâm, một nhà nhân đạo chủ nghia.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
8
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại::
2. Quê quán:
3. Gia đình
4. Bản thân
=> Nguyễn Du là một nhà thơ có tài, có tâm, một nhà nhân đạo chủ nghĩa.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
9
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại::
2. Quê quán:
3. Gia đình
4. Bản thân
=> Nguyễn Du là một nhà thơ có tài, có tâm, một nhà nhân đạo chủ nghĩa.
5. Sự nghiệp sáng tác
a. Thơ chữ Hán :
Thanh Hiên thi tập
- Thời gian sáng tác: ở Thái Bình và Tiên Điền
- Nội dung: tâm tình của Nguyễn Du trong thời gian phiêu bạt.
Nam trung tạp ngâm :
- Thời gian sáng tác: làm quan ở Quảng Bình
- Nội dung: có tính chất nhật kí, ghi lại tâm tình của Nguyễn Du
Bắc hành tạp lục :
- Thời gian sáng tác: đi sứ ở Trung Quốc
- Nội dung: Những điều tai nghe mắt thấy trên đường đi
Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục
01/10/2013
GV: Hà Phúc
10
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
1. Thời đại::
2. Quê quán:
3. Gia đình
4. Bản thân
=> Nguyễn Du là một nhà thơ có tài, có tâm, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn.
5. Sự nghiệp sáng tác
a. Thơ chữ Hán :
Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục
a. Thơ chữ Nôm :
Truyện Kiều, Văn chiêu hồn….
Truyện Kiều : 3254 câu thơ lục bát
Văn chiêu hồn : (Văn tế thập loại chúng sinh)
Thời gian sáng tác: những năm tháng cuối đời
?Nội dung: Niềm thương cảm của Nguyễn Du đối với những kẻ khổ cùng bất hạnh.
=> Nguyễn Du - một đại thi hào dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
11
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
12
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.
B- Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm gồm 3 phần:
Phần 1: Gặp gỡ và đính ước:
Phần 2: Gia biến và lưu lạc
Phần 3: Đoàn tụ
01/10/2013
GV: Hà Phúc
13
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
Phần 1: Gặp gỡ và đính ước
Thuý Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, con gái một gia đình trung lưu lương thiện, sống trong cảnh “êm đềm trướng rủ màn che” bên cạnh cha mẹ và hai em là Thuý Vân và Vương Quan. Trong buổi du xuân trong tiết Thanh minh, Thuý Kiều gặp chàng Kim Trọng “phong tư tài mạo tuyệt vời” . Giữa hai người chớm nở một mối tình đẹp. Kim Trọng đến ở trọ cạnh nhà Thuý Kiều. Nhân trả chiếc thoa rơi, Kim Trọng đã gặp Kiều bày tỏ tâm tình. Hai người chủ động, tự do đính ước với nhau. Kim Trọng về quê hộ tang chú trong nỗi nhớ vời vợi của Thúy Kiều.
Đầu lòng hai ả Tố Nga
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân
Chàng Vương quen mặt ra chào
Hai Kiều e lệ nép vào dưới hoa
Buồn trông phong cảnh quê người
Đầu cành quyên nhặt, cuối trời nhạn thưa
Não người cữ gió tuần mưa
Một ngày nặng gánh tương tư một ngày
01/10/2013
GV: Hà Phúc
14
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
Phần 2: Gia biến và lưu lạc
Trong khi Kim Trọng về quê chịu tang, Kiều nhờ Vân trả nghĩa cho Kim Trọng còn nàng thì bán mình chuộc cha. Thuý Kiều bị bọn buôn người là Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh lừa gạt, đẩy vào Lầu xanh. Sau đó, nàng được Thúc Sinh, một khách làng chơi hào phóng, cứu vớt khỏi cuộc đời kỹ nữ. Nhưng rồi Kiều bị vợ cả của Thúc Sinh là Hoạn Thư ghen tuông, đày đoạ. Thuý Kiều phải trốn đến nương nhờ cửa Phật. Sư Giác Duyên vô tình gửi nàng cho Bạc Bà- kẻ buôn người như Tú Bà, nên Kiều lần thứ hai rơi vào Lầu xanh. Ở đây, Thuý Kiều gặp Từ Hải. một anh hùng“ đội trời đạp đất”. Từ Hải lấy Kiều, giúp nàng báo ân báo oán. Do mắc lừa quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến, Từ Hải bị giết, Thuý Kiều phải hầu đàn, hầu rượu Hồ Tôn Hiến rồi bị ép gả cho viên thổ quan. Đau đớn, tủi nhục, Kiều trẫm mình ở sông Tiền Đường. Nhưng nàng được sư Giác Duyên cứu và lần thứ hai Kiều nương nhờ cửa Phật.
Rường cao rút ngược dây oan
Dẫu là đá cũng nát gan, lọ người!
Một lần sau trước cũng là
Thôi thì mặt khuất, chẳng thà lòng đau!
Bốn bề bát ngát mênh mông
Triều dâng hôm sớm mây lồng trước sau
Nạn xưa trút sạch làu làu
Duyên xưa chưa dễ biết đâu chốn này.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
15
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
Phần 3: Đoàn tụ
Ngẫm hay muôn sự tại trời
Trời kia đã bắt làm người có thân
Bắt phong trần phải phong trần/
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
Sau nửa năm về Liêu Dương chịu tang chú, Kim Trọng trở lại tìm Kiều. Hay tin gia đình Kiều bị bị tai biến và nàng phải bán mình chuộc cha, chàng đau đớn vô cùng. Tuy kết duyên với Thuý Vân nhưng Kim Trọng chẳng thể nào nguôi được mối tình say đắm. Chàng quyết cất công lặn lội đi tìm Thuý Kiều. Nhờ gặp được sư Giác duyên mà Kim, Kiều tìm được nhau, gia đình đoàn tụ. Chiều ý mọi người, Thuý Kiều nối lại duyên với Kim Trọng nhưng cả hai cùng nguyện ước “duyên đôi lưa cũng là duyên bạn bầy “.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
16
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
Dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều Truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.
B- Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm gồm 3 phần:
Phần 1: Gặp gỡ và đính ước:
Phần 2: Gia biến và lưu lạc
Phần 3: Đoàn tụ
C. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
a- Giá trị hiện thực
01/10/2013
GV: Hà Phúc
17
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
B- Tóm tắt tác phẩm
C. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
a- Giá trị hiện thực
Hồ Tôn Hiến
: Phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời.
- Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị.
- Thế lực đồng tiền, nhà chứa.
Mã Giám Sinh
- Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ.
Thúy Kiều bị hành hạ
b- Giá trị nhân đạo
01/10/2013
GV: Hà Phúc
18
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
B- Tóm tắt tác phẩm
C. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
a- Giá trị hiện thực
: Phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời.
- Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị.
- Thế lực đồng tiền, nhà chứa.
- Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ.
b- Giá trị nhân đạo
*Trân trọng đề cao con người.
- Ca ngợi vẻ đẹp của con người từ hình thức đến phẩm cách
Thúy Kiều
01/10/2013
GV: Hà Phúc
19
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
B- Tóm tắt tác phẩm
C. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
a- Giá trị hiện thực
: Phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời.
- Bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị.
- Thế lực đồng tiền, nhà chứa.
- Số phận bi kịch của con người, đặc biệt là người phụ nữ.
b- Giá trị nhân đạo
*Trân trọng đề cao con người.
- Ca ngợi vẻ đẹp của con người từ hình thức đến phẩm cách
- Đề cao những ước mơ, khát vọng chân chính.
+ Ca ngợi tình yêu tự do trong sáng.
+ Ca ngợi khát vọng tự do công lí
01/10/2013
GV: Hà Phúc
20
I- Tác giả Nguyễn Du (1765 – 1820)
Tiết 26
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du
II- Truyện Kiều
A- Nguồn gốc
B- Tóm tắt tác phẩm
C. Giá trị nội dung và nghệ thuật
1. Giá trị nội dung
a- Giá trị hiện thực
: Phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội đương thời.
b- Giá trị nhân đạo
*Trân trọng đề cao con người.
* Cảm thương sâu sắc trước nỗi đau khổ của con người.
* Lên án, tố cáo những thế lực bạo tàn chà đạp lên quyền sống con người.
2. Giá trị nghệ thuật
- Đạt tới đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật, kết hợp ngôn ngữ bình dân và bác học
- Nghệ thuật tự sự
- Ngôn ngữ bình dân:
Bề ngoài thơn thớt nói cười
Mà trong nham hiểm giết người không dao.
- Ngôn ngữ bác học:
Vẫn nghe thơm nức hương lân
Một nền Đồng tước khoá thân hai Kiều.
+ Ngôn ngữ kể chuyện
+ Khắc hoạ rõ nét chân dung của nhân vật.
+ Ngôn ngữ miêu tả tuyệt bút
01/10/2013
GV: Hà Phúc
21
“ Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”
“Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng”
“ Lời văn tả ra hình như máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thấm trên tờ giấy, khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía, ngậm ngùi đau đớn đến đứt ruột. Tố Như sử dụng tâm đã khổ, tự sự đã khéo, tả cảnh đã hệt, đậm tình đã thiết. Nếu không phải có con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời thì tài nào có cái bút lực ấy.”
( Mộng Liên Đường).
“ Sen tàn cúc lại nở hoa
Sầu dài ngày ngắn đông đà sang xuân”
01/10/2013
GV: Hà Phúc
22
NHỮNG PHIÊN BẢN TRUYỆN KIỀU
01/10/2013
GV: Hà Phúc
23
4. Sức sống của Truyện Kiều:
- Dự báo cuộc đời: Bói Kiều
- Ca nhạc dân gian: ca trù, lẩy Kiều, vịnh Kiều,…
* Đạt 5 kỉ lục thế giới và 7 kỉ lục Việt Nam.
5. Hạn chế:
Chịu ảnh hưởng của tư tưởng đạo Nho (Thuyết “Tài mệnh tương đố”).
Hình bìa quyển Kim Vân Kiều xuất bản tại Pháp do họa sĩ người Nhật Sekiuchi vẽ.
01/10/2013
GV: Hà Phúc
24
01/10/2013
GV: Hà Phúc
25
- Học thuộc tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp của tác giả Nguyễn Du?
- Tóm tắt “Truyện Kiều”
- Học thuộc ghi nhớ sgk
- Soạn bài “Chị em Thúy Kiều” theo câu hỏi sgk: Phân tích vẻ đẹp của Thúy Vân, Vẻ đẹp tài sắc của Thúy Kiều, phẩm hạnh của họ.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
01/10/2013
GV: Hà Phúc
26
01/10/2013
GV: Hà Phúc
27
01/10/2013
GV: Hà Phúc
28