Bài 6. Trợ từ, thán từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
NGỮ VĂN 8
Sinh vi�n Luong Quang Vinh
Bài mới
TRỢ TỪ, THÁN TỪ
TIẾT 24:
I. Trợ từ
1. Tìm hi?u
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
a. Nó ăn hai bát cơm.
b. Nó ăn những hai bát cơm.
c. Nó ăn có hai bát cơm.
?Nghĩa của các câu tr�n có gì khác nhau?
Câu a. Sự việc khách quan, bình thường
Câu b: "nh?ng" + hai b�t com: Nhấn mạnh ý (đánh giá an nhi?u)
Câu c: "cĩ" + hai b�t com: Nhấn mạnh ý (đánh giá an ít)
Qua tìm hiểu trên, hãy rút ra khái niệm trợ từ là gì?
2. Bài học
Trôï töø laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm moät töø ngöõ trong caâu
ñeå nhaán maïnh hoaëc bieåu thò thaùi ñoä ñaùnh giaù söï vaät,
söï vieäc ñöôïc noùi ñeán ôû töø ngöõ ñoù.
Ví duï: nhöõng, coù, chính, ngay,…
? Các từ này, a và vâng trong những đoạn trích sau đây biểu thị điều gì?
Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi rằng: "A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?"
(Nam Cao, Lão Hạc)
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
1. Tìm hi?u



b) - Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.
- Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
? Các từ này, a và vâng trong những đoạn trích sau đây biểu thị điều gì?
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
1. Tìm hi?u
- “vaâng”: đáp lời một cách leã pheùp.
- "này": gây ra sự chú ý ở người đối thoại.
- "a": thường được dùng để biểu thị thái độ tức giận hoặc vui mừng. Trong ví d? này, biểu thị th�i độ
tức giận.
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
1. Tìm hi?u
? Nhận xét về cách dùng các từ này, a,và vâng bằng cách lựa chọn những câu trả lời đúng:
a. Các từ ấy có thể làm thành một câu độc lập.
b. Các từ ấy không thể làm thành một câu độc lập.
c. Các từ ấy không thể làm một bộ phận của câu.
d. Các từ ấy có thể cùng những từ khác làm thành một câu và thường đứng đầu câu.
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
1. Tìm hi?u
Qua tìm hiểu ví dụ,
hãy cho biết, thán từ là gì? Thán từ có mấy loại chính?
2. Bài học
+ Thaùn töø laø nhöõng töø duøng ñeå boäc loä tình caûm, caûm xuùc cuûa ngöôøi noùi hoaëc duøng ñeå goïi ñaùp. Thaùn töø thöôøng ñöùng
ôû ñaàu caâu, coù khi noù ñöôïc taùch ra thaønh moät caâu ñaëc bieät.
+ Thaùn töø goàm hai loaïi chính:
- Thaùn töø boäc loä tình caûm, caûm xuùc: a, aùi, ô, oâi, oâ hay, than oâi, trôøi ôi…
- Thaùn töø goïi ñaùp: naøy, ôi, vaâng, daï, öø…
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
1. Tìm hi?u
? Trong các câu dưới đây, từ nào (trong các từ in đậm) là trợ từ, từ nào không phải là trợ từ?
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
III. Luyện tập
1. Bài tập 1

a) Chính thầy hiệu trưởng đã tặng tôi quyển sách này.
b) Chị Dậu là nhân vật chính của tác phẩm "Tắt đèn".
c) Ngay tôi cũng không biết đến việc này.
d) Anh phải nói ngay điều này cho cô giáo biết.
e) Cha tôi là công nhân.
g) Cô ấy đẹp ơi là đẹp.
h) Tôi nhớ mãi những kỉ niệm thời niên thiếu.
i) Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên.
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
III. Luyện tập
1. Bài tập 1
? Giải thích nghĩa của các trợ từ in đậm trong những ví d? sau:
THẢO LUẬN
I. Trợ từ
Tiết 24 TRỢ TỪ, THÁN TỪ
II. Thán từ
III. Luyện tập
2. Bài tập 2
b) Hai đứa mê nhau lắm. Bố mẹ đứa con gái biết vậy, nên cũng bằng lòng gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu. cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc.
Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng qùa.
d) Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám
Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

c) Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi, ông giáo ạ!
a)"lấy": nghĩa là không có một lá thư, không có một lời nhắn gửi, không có một đồng quà
b) "nguyên": nghĩa là chỉ riêng ti?n thách cưới đã quá cao
-"đến": nghĩa là quá vô lí
c) "cả": nhấn mạnh việc ăn uống quá mức bình thường
d) "cứ": nhấn mạnh một việc lặp đi lặp lại nhi?u l?n
3. Bài tập 3
? Chỉ ra thán từ trong các câu dưới đây (trích từ tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao):
Đột nhiên lão bảo tôi:
- Này! Thằng cháu nhà tôi, đến một năm nay, chẳng có giấy má gì đấy, ông giáo ạ!
À! Thì ra lão đang nghĩ đến thằng con lão.
b) - Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!... Nó mua về nuôi, định để đến lúc cưới vợ thì giết thịt.
Ấy! Sự đời lại cứ thường như vậy đấy. Người ta định rồi chẳng bao giờ người ta làm được.
c) - Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.

d) Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không
cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc,
bần tiện, xấu xa, bỉ ổi. toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn [.]

e) Hỡi ơi lão Hạc ! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể
làm liều như ai hết.
Các Thán từ:
"này", "à".
b) "ấy".
c) "vâng".
d) "chao ôi".
e) "hỡi ơi"
3. Bài tập 3
Củng cố
? Trợ từ là gì? Thán từ là gì?
1. Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật,
sự việc được nói đến ở từ ngữ đó.
Ví dụ: những, có, chính, ngay,.
2. + Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường đứng ở đầu câu, có khi nó được tách ra thành một câu đặc biệt.
+ Thán từ gồm hai loại chính:
- Thán từ bộc lộ tình cảm, cảm xúc: a, ái, ơ, ôi, ô hay, than ôi, trời ơi.
- Thán từ gọi đáp: này, ơi, vâng, dạ, ừ.
+ Về nhà học bài Trợ từ, Thán từ
- Học Ghi nhớ (SGK/69)
- Làm BT 4,5,6 (SGK/72)
+ Soạn bài D�nh nhau v?i c?i xay giĩ
CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ
GIỜ HỌC NGỮ VĂN CỦA LỚP 8
XIN TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO