Bài 6. Thuật ngữ

GIAÁO VIÏN:TRÊÌN THÕ MINH
TRÛÚÂNG THCS LÏ LÚÅI


THUẬT NGỮ
I/ BÀI HỌC:
1- Thuật ngữ là gì ?
So sánh 2 cách giải thích sau đây:
Cách thứ nhất:
Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trsông, hồ, biển . . .
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách từ nước biển, dùng để ăn.
b) Cách thứ 2:
- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H2O.
- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
Hãy cho biết cách giải thích nào không thể hiểu được nếu thiếu kiến thức về hoá học ?
2- Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bon-níc.

Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.

Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.

Em đã học những thuật ngữ này ở những bộ môn nào ?
b) Những từ ngữ được định nghĩa (in đậm) chủ yếu được dùng trong loại văn bản nào ?
ĐỊA LÝ
HÓA HỌC
TiẾNG ViỆT
TOÁN HỌC
GIÁO KHOA
Qua phần tìm hiểu bài, em hiểu thuật ngữ là gì ?
* Ghi nhớ: Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ (tr. 88 sgk)

2- Đặc điểm của thuật ngữ:
2- Cho biết trong 2 ví dụ sau, ở ví dụ nào từ muối có sắc thái biểu cảm ?
Muối là hợp chất có thể hoà tan trong nước.
b) Tay nâng chén muối đĩa gừng,
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
(Ca dao)

b
*(b) không phải là thuật ngữ
* Ghi nhớ: Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ
- Thuật ngữ không có tính biểu cảm. (tr. 89 sgk)
II/ LUYỆN TẬP:
BT1/89 SGK:
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn,Lịch sử, Địa lí, Toán học, Vật lí, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp cho mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào ?
- . . . . . . . . . . . . là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
- . . . . . . . . . . . . là làm huỷ hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy . . . .
- . . . . . . . . . . . . là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới
- . . . . . . . . . . . . là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa
-. . . . . . . . . . . . là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa
- . . . . . . . . . . . là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ
- . . . . . . . . . . . là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s
- . . . . . . . . . . . là lực hút của trái đất
- . . . . . . . . . . . là sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất
LỰC
XÂM THỰCX
LƯU LƯỢNG
TRỌNG LỰC
KHÍ ÁP
T. TỪ VỰNG
DI CHỈ
THỤ PHẤN
H.T.HÓA HỌC
- . . . . . . . . . . . là những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên
- . . . . . . . . . . . là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ
- . . . . . . . . . . . là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
T.T. PHỤ HỆ
Đ.TRUNG TRỰC
ĐƠN CHẤT
Bài tập 3:
- Trong trường hợp (a) ( Nước tự nhiên ở sông, hồ, ao, biển, là một hỗn hơp). Từ hỗn hơp được dùng như một thuật ngữ.
- Trong trường hợp (b) (Đó là một chương trình biêủ diễn hỗn hợp nhiều tiết mục ), từ hỗn hơp được dùng như một từ thông thường
-Đặt câu với từ hỗn hợp dùng theo nghĩa thông thường:
Đội quân hỗn hợp này mà làm được gì?
Loại thức ăn hỗn hợp dùng trong chăn nuôi gia súc đem lại hiệu quả rất cao.
Bài tập 4:
Định nghĩa từ cá của Sinh học : động vật có xương sống, ở đưới nước, bơi bằng vày, thở bằng mang.
Theo cách hiểu thông thường của người Việt (thể hiện qua cách gọi cá voi, cá heo và có thể kể thêm cá sâú), cá không nhất thiết phải thở bằng mang
Bài tập 5:
Hiện tượng đồng âm giữa thuật ngữ thị trường của Kinh tế học và thuật ngữ thị trường của Quang học là không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ một khái niệm, vì hai thuật ngữ này được dùng trong hai lĩnh vực khoa học riêng biệt, chứ không phải trong cùng một lĩnh vực.
IV. Củng cố :
- Thuật ngữ là gì ?
- Hãy nêu đặc điểm của thuật ngữ
V. Hướng dẫn học tập:
- Nắm vững khái niệm thuật ngữ
- Nắm vững hai đặc điểm của thuật ngữ
- Chuẩn bị bài mới : Trau dồi vốn từ