Bài 6. Thuật ngữ

Môn: Ngữ Văn 9
Người thực hiện: Nguy?n Th? Tuy?t Nga
BÀI 6
KIỂM TRA BÀI CŨ
“Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”
Hai câu thơ trên trích trong văn bản nào của
“Truyện Kiều” mà em đã học ? Bút pháp nghệ
thuật đặc sắc được sử dụng trong 2 câu thơ
trên?

THUẬT NGỮ

I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
Ví dụ 1




1/ So sánh hai cách giải thích sau đây
về nghĩa của từ nước và từ muối.
a) Cách thứ nhất:
- Nước là chất lỏng không màu,
không mùi, có trong sông, hồ, biển…
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn,
thường tách từ nước biển, dùng để ăn
b) Cách thứ hai:
- Nước là hợp chất của các nguyên
tử hi-đrô và ô xi, có công thức là H2O
- Muối là hợp chất mà phân tử gồm
có một hay nhiều nguyên tử kim loại
liên kết với một hay nhiều gốc a-xít


Tiết 29:
Tiết 29: THUẬT NGỮ

:







Cách 1:

Giải thích nghĩa dựa vào
đặc tính bên ngoài của sự vật

Cách 2:
bằng kinh nghiệm, cảm tính


Giải thích nghĩa dựa vào đặc tính
bên trongqua nghiên cứu khoa
học( môn hóa)

I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1:
Vậy cách giải thích thứ I dựa vào
đặc tính nào của sự vật ?

Cách giải thích thứ II dựa vào đặc
tính nào của sự vật ?


Cho biết cách giải thích nào không
thể hiểu được nếu thiếu kiến thức
về hóa học ?
Tiết 29: THUẬT NGỮ









Ví dụ 2:
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1


2/ Đọc những định nghĩa sau đây:
Thạch nhũ là sản phẩm hình thành
trong các hang động do sự nhỏ
giọt của dung dịch đá vôi hoà tan
trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.

Ba-dơ là hợp chất mà phân tử
gồm có một nguyên tử kim loại
liên kết với một hay nhiều nhóm
hi-đrô-xít.

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng
này bằng tên sự vật, hiện tượng
khác có nét tương đồng với nó.

Phân số thập phân là phân số mà
mẫu là luỹ thừa của 10.

Thạch nhũ
Ba-dơ
Ẩn dụ
Phân số thập phân
Địa lý
Hóa học
Ngữ văn
Toán học

Chủ yếu dùng trong văn bản
khoa học, công nghệ

Tiết 29: THUẬT NGỮ









Ví dụ 2:
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1:


Thạch nhũ
Ba-dơ
Ẩn dụ
Phân số thập phân
Địa lý
Hóa học
Ngữ văn
Toán học

Chủ yếu dùng trong văn bản
khoa học, công nghệ

Ngoài văn bản khoa học công nghệ
em thấy đôi lúc còn được dùng
trong các loại văn bản nào khác?
Tiết 29: THUẬT NGỮ









Ví dụ 2:
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1:

Các từ ngữ chúng ta vừa tìm
hiểu gọi là thuật ngữ..
Vậy em hiểu thuật ngữ là gì?
2. GHI NHỚ
Thuật ngữ là những từ
ngữ biểu thị khái niệm
khoa học, công nghệ , thường
được dùng trong các văn
bản khoa học, công nghệ .
Tiết 29: THUẬT NGỮ
Ví dụ 2:
2 , Ghi nhớ :
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1:

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
-
- Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm và ngược lại, mỗi khái
niệm chỉ được biểu thị bằng một
thuật ngữ

Thử tìm xem những thuật ngữ
trên còn có nghĩa nào khác không?

Tiết 29: THUẬT NGỮ
Ví dụ 2:
2. Ghi nhớ
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ 1:

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
-
- Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm và ngược lại, mỗi khái
niệm chỉ được biểu thị bằng một
thuật ngữ

Từ muối trong ví dụ nào có sắc
thái biểu cảm ?

Từ muối trong ví dụ nào có sắc
thái biểu cảm ?

Từ muối trong ví dụ nào có sắc
thái biểu cảm ?
Từ muối nào là thuật ngữ ?
- Thuật ngữ không có sắc thái
biểu cảm

a) Muối là một hợp chất có thể hòa
tan trong nước
b)Tay nâng chén muối đĩa gừng,
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
( Ca dao)

VÍ DỤ
Tiết 29: THUẬT NGỮ
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ
Ví dụ 1:
THUẬT NGỮ

KHÁI NIỆM
ĐẶC ĐiỂM

Từ ngữ biểu thị khái niệm
khoa học, công nghệ,
Thường được dùng trong
các văn bản khoa học
công nghệ

Mỗi thuật ngữ chỉ
biểu thị một khái niệm
và ngược lại, mỗi
khái niệm chỉ được
biểu thị bằng một
thuật ngữ
Thuật ngữ không
có tính biểu cảm
Tiết 29: THUẬT NGỮ
THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
2. Ghi nhớ :
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III. LUYỆN TẬP:
1/ Điền thuật ngữ thích hợp, lĩnh vực khoa học của thuật ngữ :

- ……. là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
-……………là làm huỹ hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy…
-……………………….là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới.
-……………. ……là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
-………là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
-……………là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhuỵ.
Lực
Vật lý
Xâm thực
Địa lý
Hiện tượng hóa học
Hóa học
Trường từ vựng
Ngữ văn
Di chỉ
Lịch sử
Thụ phấn
Sinh học
Tiết 29: THUẬT NGỮ
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
2. Ghi nhớ :
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III. LUYỆN TẬP:
1/ Điền thuật ngữ thích hợp, lĩnh vực khoa học của thuật ngữ :
-……………..là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo m3/s.

-………….….là lực hút cua Trái Đất.
-………..….là những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên.

Lưu lượng
Địa lý
Trọng lực
Vật lý
Khí áp
Địa lý
Tiết 29: THUẬT NGỮ
I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
2. Ghi nhớ :
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III. LUYỆN TẬP:
1/ Điền thuật ngữ thích hợp, lĩnh vực khoa học của thuật ngữ :


-…………………......là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
Đường trung trực
Toán học
-………..………..là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ.
Thị tộc phụ hệ
Lịch sử
Tiết 29: THUẬT NGỮ

I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
2. Ghi nhớ :
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III. LUYỆN TẬP:
1/ Điền thuật ngữ thích hợp, lĩnh vực khoa học của thuật ngữ

2/ Đoạn thơ:
“ Điểm tựa”: Chỉ nơi làm chỗ dựa chính không dùng như thuật ngữ
3/
a) Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển … là một hỗn hợp
b) Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục

Đặt câu:

thuật ngữ

Dùng thông thường
Tiết 29: THUẬT NGỮ

I. THUẬT NGỮ LÀ GÌ ?
1.Ví dụ :
2. Ghi nhớ :
II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ:
III. LUYỆN TẬP:
1/ Điền thuật ngữ thích hợp, lĩnh vực khoa học của thuật ngữ
2/ Đoạn thơ:
3/
4/
Định nghĩa “cá ” : động vật có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây,
thở bằng mang
HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ Ở NHÀ


Học thuộc và nắm vững khái niệm và đặc
điểm của thuật ngữ
Làm tiếp bài tập còn lại
Sưu tầm thêm một số thuật ngữ
Chuẩn bị : “ Mã Giám Sinh mua Kiều” theo
câu hỏi đọc hiểu văn bản SGK
“Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối, tim ta làm ngọn lửa ?”
TRAO ĐỔI NHÓM
Nhóm 1: 3 câu đầu
Nhóm 2: 3 câu tiếp theo
Nhóm 3: 3câu kế tiếp
Nhóm 4: 4 câu cuối