Bài 6. Thuật ngữ

Thuật ngữ

I.Thuật ngữ là gì?

So sánh hai cách giải thích sau đây về nghĩa của từ muối và nước
a.Cách thứ nhất:
-Nước là chất lỏng không màu, không mùi,có trong sông, hồ, biển.
-Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách từ nước biển, dùng để ăn.
1.Ví dụ

Thuật ngữ

b.Cách thứ hai:
-Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô xi có công thức là H2O
-Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiêu nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiêu gốc a-xít.


I.Thuật ngữ là gì?

1.Ví dụ

Thuật ngữ

Quan sát những định nghĩa sau:
- Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hòa tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.
- Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiêù nhóm hi-đrô-xít.
- ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượngkhác có nét tương đồng với nó
- Phân số thập phân là phân số mà mẫu là lũy thừa của 10.

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ


Thuật ngữ

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ


Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
2.Kết luận
Thuật ngữ

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

Bài tập 1
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ Văn, Lịch sử, Địa lí, Toán học, Vật lí, Hóa học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào.
Thuật ngữ

Nhóm 1
1-/./ là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác
2-/./ là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy
3-/./ là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới.
4-/ là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

Thuật ngữ

Nhóm 2
5-/./ là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa
6-/./ là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy
7-/./ là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ.Đơn vị đo: m3/s
8-/./ là lực hút của Trái Đất
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

Thuật ngữ

NHóm 3
9-/./ là sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất.
10-/./ là những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.
11-/./ là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ.
12-/./ là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

Thuật ngữ

a. dưới chân tôi, vạt cải nở hoa vàng rực rỡ.
b. Bạn Đắc có chân trong đội tuyển học sinh giỏi môn Vật lí.
c.Trong hang động thường có những khối thạch nhũ với đủ hình dạng màu sắc.
d. Qua bài giảng, giáo viên giúp học sinh nắm được khái niệm ẩn dụ, các kiểu ẩn dụ và tác dụng của chúng
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ

Thuật ngữ

a. Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước.
b. Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
(Ca dao)
c. Nước là hợp chất của các nguyên tố
hi-đrô và ô xi, có công thức là H2O.
d. Nước non nặng một lời thề
Nước đi đi mãi không về cùng non.
(Tản Đà)
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của thuật ngữ
1.Ví dụ

Thuật ngữ

- Về nguyên tắc, trong mỗi lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
-Thuật ngữ không có tính biểu cảm.
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ

2. Kết luận
Thuật ngữ

Hãy giải thích nghĩa của các thuật ngữ sau và
cho biết các thuật ngữ đó thuộc bộ môn khoa học nào?
- Châu thổ:
- Chế độ quân chủ:
- Cacbon:
- Từ trường:
- Cộng sinh:

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ
2. Kết luận
III.Luyện tập
Thuật ngữ

Đáp án
1.Châu thổ: đồng bằng phù sa thấp, bằng phẳng, do các sông lớn bồi đắp ở cửa sông nông. (Địa lí)
2.Chế độ quân chủ: Chế độ chính trị trong đó vua đứng đầu nhà nước. (Lịch sử)
3.Cacbon: nguyên tố hóa học, thành phần chínhcủa than và chất hữu cơ. (Hóa học)
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ
2. Kết luận
III.Luyện tập
Thuật ngữ

Đáp án
4.Từ trường: vùng không gian trong đó một vật có từ tính như nam châm phát huy tác dụng. (Vật lí)
5.Cộng sinh: Sinh vật không cùng một loài sống chung,các bên cùng làm lợi cho nhau. (Sinh học)

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ
2. Kết luận
III.Luyện tập
Thuật ngữ

Bài tập 2
Đọc đoạn trích sau :
Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối, tim ta làm ngọn lửa!
(Tố Hữu)
Trong đoạn trích này, điểm tựa có được dùng như một thuật ngữ không? ở đây nó có ý nghĩa gì?
I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ
2. Kết luận
III.Luyện tập
Thuật ngữ


Bài tập 4

Những từ in đậm trong đoạn thơ sau
có được coi là các thuật ngữ không?
Vì sao?
Em là ai, cô gái hay nàng tiên?
Em có tuổi hay không có tuổi?
Mái tóc em đây là mây hay là suối?
Đôi mắt em nhìn hay chớp lửa đêm dông?
Thịt da em hay là sắt là đồng?
(Tố Hữu)

I.Thuật ngữ là gì?
1.Ví dụ
2.Kết luận

II.Đặc điểm của
thuật ngữ
1.Ví dụ
2. Kết luận
III.Luyện tập
Thuật ngữ

Hướng dẫn về nhà
- Làm những bài tập còn lại.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài tiếp theo: Trau dồi vốn từ.