Bài 6. Thuật ngữ

Chào mừng quý thầy cô
Đến dự tiết dạy này
Bộ môn: NGỮ VĂN
Năm học: 2008 - 2009
GV: Phùng Ngọc Hồng Thuý
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
KIỂM TRA BÀI CŨ
Các cách phát triển
từ vựng
Phát triển nghĩa của
từ ngữ
Phát triển số lượng
từ ngữ
Thêm nghĩa
Chuyển nghĩa
Tạo từ ngữ mới
Vay mượn
BÀI 6
Tiếng Việt
THUẬT NGỮ
Tuần 6
Tiết 29
THUẬT NGỮ
I. Thuật ngữ là gì?
So sánh hai thích cách giải thích

Giải thích từ
(1)
Nước là chất lỏng không màu,
không mùi, có trong sông, hồ,
biển,.
(2)
Nước là hợp chất của các nguyên
tố hi-drô và ô-xi, có công thức
là H2O
nước
Nước
Nước
THUẬT NGỮ
1. Thuật ngữ là gì?
So sánh hai cách giải thích
Giải thích từ muối
(1)
Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách từ nước biển, dùng để ăn.
(2)
Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
Muối
Muối
muối
THUẬT NGỮ
So sánh hai cách giải thích
1. Thuật ngữ là gì?
(1)
Cách giải thích nghĩa của từ ngữ thông thường
(2)
Cách giải thích nghĩa của thuật ngữ
Nhận xét:
THUẬT NGỮ
Đọc các định nghĩa SGK
*Thạch nhũ
Là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít-các-bô-níc.
*Ba-dơ
Là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
*AÅn duï
Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó
*Phân số thập phân
Là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10
Những từ ngữ này dùng trong loại văn bản nào?
Những định nghĩa này thuộc bộ môn nào?
Đia lí
Hoá học
Toán học
Ngữ văn
THUẬT NGỮ
Những từ trên là thuật ngữ. Vậy thế nào là thuật ngữ?
1. Thuật ngữ là gì?
Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
THUẬT NGỮ
I. Thuật ngữ là gì?
II. Đặc điểm của thuật ngữ
VD1: Những thuật ngữ mục I-2/ 88
Khoâng coù caùch giaûi thích naøo khaùc
VD2:
a)
muối
b)
Muối
Thuật ngữ, không có tính biểu cảm
Có sắc thái biểu cảm
Những thuật ngữ ở mục I-2 có cách giải thích nào
khác không?
Từ đó em có nhận xét gì về thuật ngữ?
Cho biết trong hai ví dụ sau, ở ví dụ nào từ muối có sắc
thái biểu cảm?
là hợp chất có thể hoà tan trong nước
Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay mặn xin đừng quên nhau .(CD)
THUẬT NGỮ
I.. Thuật ngữ là gì?
* Về nguyên tắc, trong mỗi lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
* Thuật ngữ không có tính biểu cảm
II Đặc điểm của thuật ngữ.
THUẬT NGỮ
III/ Luyện tập:
là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.( )
- Lực
- Xaâm thöïc
là làm huỷ hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, sóng biển, băng hà, nước chảy
( )
- Hiện tượng hoá học
là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới.( )
Bài 1 SGK/89
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn , Lịch sử , Địa lí , Toán học, Vật lí , Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào?
Vật lí
Hoá học
Địa lí
THUẬT NGỮ
II/ Luyện tập:
Bài 1 SGK/89
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn , Lịch sử , Địa lí , Toán học, Vật lí , Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào?
Lịch sử
laø taäp hôïp taát caû caùc töø coù ít nhaát moät neùt chung veà nghóa. ( )
- Trường từ vựng
laø nôi coù daáu veát cö truù vaø sinh soáng cuûa ngöôøi xöa. ( )
- Di chỉ
laø hieän töôïng haït phaán tieáp xuùc vôùi ñaàu nhuî.
( )
- Thụ phấn
Ngữ văn
Sinh học
THUẬT NGỮ
II/ Luyện tập:
Bài 1 SGK/89
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn , Lịch sử , Địa lí , Toán học, Vật lí , Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào?
Địa lí
laø löôïng nöôùc chaûy qua maët caét ngang loøng soâng ôû moät ñieåm naøo ñoù, trong moät giaây ñoàng hoà. Ñôn vò ño: m3/ s.( )
- Lưu lượng
laø löïc huùt cuûa Traùi Ñaát.( )
-Trọng lực
laø söùc eùp cuûa khí quyeån leân beà maët Traùi ñaát.
( )
- Khí áp
Địa lí
Vật lí
THUẬT NGỮ
II/ Luyện tập:
Bài 1 SGK/89
Vận dụng kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn , Lịch sử , Địa lí , Toán học, Vật lí , Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc lĩnh vực khoa học nào?
Lịch sử
Hoá học
Toaùn hoïc
laø nhöõng chaát do moät nguyeân toá hoaù hoïc caáu taïo neân.( )
- Đơn chất
laø thò toäc theo doøng hoï ngöôøi cha, trong ñoù nam coù quyeàn hôn nöõ.( )
-Thị tộc phụ hệ
laø ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi moät ñoaïn thaúng taïi ñieåm giöõa cuûa ñoaïn aáy.( )
- Đường trung trực
Đọc đoạn trích sau đây:
Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối, tim ta làm ngọn lửa!
Trong đoạn trích này, điểm tựa có được dùng như một thuật ngữ vật lí không? Ở đây nó có ý nghĩa gì ?
Bài tập 2/ 90
Điểm tựa là một thuật ngữ vật lí, có nghĩa là điểm cố định của một đòn bẩy, thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản. Nhưng trong đoạn trích này nó không được dùng như một thuật ngữ. Ở đây điểm tựa chỉ nơi làm chỗ dựa chính (ví như điểm tựa của dòn bẩy)
Bài tập 2
Bài tập 3 /90
Cho biết trong hai câu sau đây, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thông thường.
a. Nước tự nhiên ở ao,hồ, sông, biển,... là một hỗn hợp.
b. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục
Hoãn hôïp ñöôïc duøng nhö moät thuaät ngöõ
Hoãn hôïp ñöôïc duøng nhö moät töø thoâng thöôøng
















Bài tập 4/ 90
ñoäng vaät coù xöông soáng, ôû döôùi nöôùc, bôi baèng vaây, thôû baèng mang.
Cá (theo sinh học):
Cá (cá voi, cá heo):
khoâng nhaát thieát phaûi thôû baèng mang
Luật lệ chơi:
Lớp chia thành 2 nhóm: Nhóm1:tổ 1+2; Nhóm2: tổ 3+4
Nhóm 1 bắt đầu đoán từ trước.
Từ phải đoán sẽ được coõ lựa chọn. Mỗi từ sẽ có một gợi ý.
Nhóm nào đoán được một từ sẽ được 10 điểm. Sau đó đến nhóm tiếp theo.Nếu không đoán được nhóm còn lại được đoán hộ và ghi điểm.
Nhóm nào được nhiều điểm hơn sẽ được thưởng
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Nhóm nào đoán được từ hàng dọc hưởng gấp đôi số điểm.
Thời gian suy nghĩ cho mỗi là 45 giây.
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
Lực hút của trái đất gọi là gì?
T R Ọ N G L Ự C
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
Nơi có dấu vết cư trú và và sinh sống của người xưa gọi là gì?
D I C H Ỉ
T R Ọ N G L Ự C
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Ỉ
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
Tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác?
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Í
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
Hiện tượng hạt tiếp
xúc với đầu nhụy
T H Ụ P H Ấ N
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Í
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
T H Ụ P H Ấ N
Những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên?
Đ Ơ N C H Ấ T
Vui mà học - Học mà chơi
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Í
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
T H Ụ P H Ấ N
Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản?
Đ Ơ N C H Ấ T
Đ I Ể M T Ự A
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Í
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
T H Ụ P H Ấ N
Những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác
xa nhau.
Đ Ơ N C H Ấ T
Đ I Ể M T Ự A
T Ừ Đ Ồ N G Â M
1
2
3
4
5
6
8
7
D I C H Í
T R Ọ N G L Ự C
L Ự C
T H Ụ P H Ấ N
Hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc axít
Đ Ơ N C H Ấ T
Đ I Ể M T Ự A
T Ừ Đ Ồ N G Â M
M U Ố I
1
2
3
4
5
6
8
7
H
T
Ữ
T
N
Ậ
G
U
Vui mà học - Học mà chơi
Hướng dẫn học ở nhà :
Chuẩn bị : Bài "Trau dồi vốn từ"
- Tìm hiểu các đoạn trích ở phần I,II
- Trả lời câu hỏi các đoạn trích ở phần I,II
Tiết sau Trả bài viết tập làm văn số 1.
Chân thành cảm ơn
Quý thầy cô
Và các em học sinh
Trường THCS BẮC HOÀ