Bài 6. Thuật ngữ

Chào mừng các thầy giáo ,cô giáo về dự giờ thăm lớp!
Tiết 26 :THUẬT NGỮ

Giáo viên: NGUYỄN THỊ HẢO
Trường :THCS THUỴ CHÍNH
KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Nêu các cách phát triển từ vựng Tiếng việt ?
2. Em hãy tìm những từ ngữ mới được dùng gần đây và giải thích nghĩa của những từ ngữ đó ?
CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
1.Ví dụ
So sánh 2 cách giải thích sau đây về nghĩa của từ nước và từ muối?
a. Cách 1:
- Nước là chất lỏng không màu, không mùi có trong sông, hồ, biển…
-Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước biển, dùng để ăn.
b. Cách 2:
-Nước là hợp chất của các nguyên tố Hi-drô và ôxi, có công thức H2O .
-Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
* Nhận xét:
- Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngoài của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có tính chất cảm tính.
- Cách 2 là cách giải thích dựa vào đặc tính bên trong của sự vật không thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được.
CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
1.Ví dụ
* Nhận xét:
- Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngoài của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có tính chất cảm tính.
- Cách 2 là cách giải thích dựa vào đặc tính bên trong của sự vật không thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được.
1.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.
2. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
3.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
4.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.
1.Địa lí
2.Hóa học
3.Ngữ văn
4.Toán học
CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niện khoa học ,công nghệ ,thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ .
1.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.
2. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
3.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
4.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.
1.Địa lí
2.Hóa học
3.Ngữ văn
4.Toán học
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.
-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niện khoa học ,công nghệ ,thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ .
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.
-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
a.Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước.
b.Tay nâng chén muối đĩa gừng.
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
-Thuật ngữ không có tính biểu cảm.
III.LUYỆN TẬP .

Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học, Vật lý, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống. Và cho biết thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực khoa học nào?
1….. .:là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
2…………….: là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy ….
3………………………..: là hiện tượng trong đó sinh ra chất mới.
4…………….................: là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa 5………………: là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
6 ……………….: là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy.
7………………..: là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s
8…….. .. …là lực hút của trái đất .
9…………là sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất.
10………..…là những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.
11………………….là thị tộc theo dòng hộ người cha,trong đó nam có quyền hơn nữ.
12……………….........là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
Lực
Xâm thực
Hiện tượng hóa học
Trường từ vựng
Đường trung trực .
Di chỉ
Thụ phấn
Lưu lượng
Trọng lực
Khí áp
Đơn chất
Thị tộc phụ hệ
Bài 2: Đọc đoạn trích sau:
“Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa”
Tố Hữu – Chào xuân 67
Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ vật lý không?
“Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì?
-“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản.
- “Điểm tựa” (trong đoạn trích): không được dùng như thuật ngữ, mà “điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.
III.LUYỆN TẬP
III.LUYỆN TẬP
Bài 3:
Hỗn hợp (hóa học): là nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà không hóa hợp thành một chất khác.
Hỗn hợp (nghĩa thông thường): gồm có nhiều thành phần trong đó mỗi thành phần vẫn không mất tính chất riêng của mình.
Vậy cho biết hai câu sau, câu nào “hỗn hợp” là thuật ngữ? Câu nào “hỗn hợp” là nghĩa thông thường?
Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển …. là một hỗn hợp.

Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục.

Đặt câu với từ “hỗn hợp” hiểu theo nghĩa thông thường?
Ví dụ: Đây là loại thức ăn hỗn hợp nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của các loại gia cầm.
III.LUYỆN TẬP
Bài 5.
Thị trường (thuật ngữ trong kinh tế học):
nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa.
(Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)
Thị trường (thuật ngữ trong vật lí):
Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được.
(Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)
Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ -
một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ không? Vì sao?
Không vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt
chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.
CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?
-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niện khoa học ,công nghệ ,thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệ .
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.
-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
a.Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước.
b.Tay nâng chén muối đĩa gừng.
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.
-Thuật ngữ không có tính biểu cảm.
III.LUYỆN TẬP
IV.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Học thuộc lòng ghi nhớ SGK
-Hoàn thiện các bài tập vào vở bài tập .
-Tìm thêm những thuật ngữ trong các lĩnh vực toán học ,hóa học ,văn học?