Bài 6. Thuật ngữ

Chào mừng quí thầy cô
và các em học sinh
về tham dự tiết học
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÁC CÁCH PHÁT TRIỂN
CỦA TỪ VỰNG
Phát triển nghĩa của từ
Phát triển số lượng của từ
Thêm nghĩa
Chuyển nghĩa
Tạo từ mới
Vay mượn
BÀI 5,6
Tiếng Việt
THUẬT NGỮ
GV: Nguyễn Thị Quyên
Tu?n 6
Ti?t 29
- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông hồ ao biển,…
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước biển, dùng để ăn
- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đro và ô-xi, có công thức là H2O
- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
Cách giải thích nào không hiểu được nếu thiếu kiến thức Hóa học?
1
2
Cách giải thích 2 không hiểu được nếu thiếu kiến thức Hóa học (Thuật ngữ hóa học)
Ví dụ 1/Sgk/87,88
Cách giải thích nghĩa của từ
thông thường
Ví dụ 2/ SGK/88
*Thạch nhũ
Là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít-các-bô-níc.
*Ba-dơ
Là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
*AÅn duï
Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó
*Phân số thập phân
Là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10
Những từ ngữ này dùng trong loại văn bản nào?
Những định nghĩa này thuộc bộ môn nào?
Đia lí
Hoá học
Toán học
Ngữ văn
Thuật ngữ là gì?
Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.
Ghi nhớ 1/SGK/88
Ví dụ:
Kể tên một số thuật ngữ ?
Hoán dụ, phần mềm, a-xít, bảo vệ môi trường…
Thảo luận nhóm ví dụ 1, 2/SGK/ 88 (Phần II)
Thời gian 3 phút
Sau đó cử đại diện trình bày
2. Đặc điểm của thuật ngữ
2. Đặc điểm của thuật ngữ
VD1: Những thuật ngữ mục I-2/ 88
Khoâng coù caùch giaûi thích naøo khaùc
VD2:
a)
muối
b)
Muối
Thuật ngữ, không có tính biểu cảm
Có sắc thái biểu cảm
là hợp chất có thể hoà tan trong nước
Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay mặn xin đừng quên nhau .(CD)
2. Đặc điểm của thuật ngữ
Thuật ngữ có những đặc điểm gì?
* Về nguyên tắc, trong mỗi lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm, và ngược lại, mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
* Thuật ngữ không có tính biểu cảm
II. LUYỆN TẬP
BÀI TẬP 1
Vận dụng kiến thức môn


Ngữ văn
Lịch sử
Địa lí
Toán
Vật lí
Hóa học
Sinh học
để tìm thuật ngữ thích hợp
với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc môn học nào?
……….là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
……….......là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy, ...
………...........................là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới.
Hiện tượng hóa học
Lực
Xâm thực
BÀI TẬP 1
Vận dụng kiến thức môn


Ngữ văn
Lịch sử
Địa lí
Toán
Vật lí
Hóa học
Sinh học
để tìm thuật ngữ thích hợp
với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc môn học nào?
……………………….là tập hợp những từ có ít nhất
một nét chung về nghĩa.
……….......là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
………...........là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy
Thụ phấn
Trường từ vựng
Di chỉ
LUYỆN TẬP
Vận dụng kiến thức môn


Ngữ văn
Lịch sử
Địa lí
Toán
Vật lí
Hóa học
Sinh học
để tìm thuật ngữ thích hợp
với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc môn học nào?
……………....là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang
lòng sông ở một điểm nào đó, trong 1 giây đồng hồ.
Đơn vị đo: m3/s.
………...........là lực hút của trái đất
………...........là sức ép của khí quyển lên bề mặt Trái Đất
Khí áp
Lưu lượng
Trọng lực
Vật lí
Vật lí
BÀI TẬP 1
Vận dụng kiến thức môn


Ngữ văn
Lịch sử
Địa lí
Toán
Vật lí
Hóa học
Sinh học
để tìm thuật ngữ thích hợp
với mỗi chỗ trống. Cho biết mỗi thuật ngữ vừa tìm được thuộc môn học nào?
……………..là những chất do 1 nguyên tố hóa học cấu
tạo nên
………................là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ.
……….................là đường thẳng vuông góc với 1 đoạn thẳng tại điểm giữ của đoạn ấy
Đường trung trực
Đơn chất
Thị tộc phụ hệ
VÒNG 2
4
2

5
3
Đọc đoạn trích SGK trang 90
? Trong đoạn trích này, có được dùng như một thuật ngữ vật lí không?
điểm tựa
A.
Có
B.
Không
BÀI TẬP 2
Cho biết trong hai câu sau đây, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thông thường.
a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển,... là một hỗn hợp.
b. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục
Hoãn hôïp ñöôïc duøng nhö moät thuaät ngöõ
Hoãn hôïp ñöôïc duøng nhö moät töø thoâng thöôøng
BÀI TẬP 3
















ñoäng vaät coù xöông soáng, ôû döôùi nöôùc, bôi baèng vaây,
thôû baèng mang.
Cá (theo sinh học):
Cá (cá voi, cá heo):
khoâng nhaát thieát
phaûi thôû baèng mang
Cá (cá voi, cá heo):
BÀI TẬP 4
Bài tập 5 / 90
Thuật ngữ thị trường (trong kinh tế học) và thuật ngữ thị trường (trong quang học).
Theo em, hiện tượng đồng âm này là vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở Ghi nhớ?
A. Đúng
B. Sai
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học bài
Chuẩn bị bài
Miêu tả trong văn tự sự