Bài 6. Thuật ngữ

TRƯỜNG THCS THÁI TRỊ
Ngữ Văn 9
Chào mừng quý thầy cô về dự tiết học!
? So sánh hai cách diễn đạt
- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển
- Nước là hợp chất của các nguyên tử hi-đrô và ôxi, có công thức là H2O
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách từ nước biển, dùng để ăn
- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít

Cách 1 là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngoài của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có tính chất cảm tính.
Cách 2 dựa vào đặc tính bên trong của sự vật không thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được.
- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển
- Nước là hợp chất của các nguyên tử hi-đrô và ôxi, có công thức là H2O
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách từ nước biển, dùng để ăn
- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít
Cách giải thích nghĩa của từ ngữ thông thường.
Cách giải thích theo hoa học, công nghệ, phải qua nghiên cứu KH về hóa học

2. Ví dụ 2:
Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.
Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.
ĐỊA LÝ
NGỮ VĂN
HOÁ HỌC
TOÁN HỌC
- Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hòa tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc
- Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít
-Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó
- Phân số thập phân là phân số mà mẫu là lũy thừa của mười
Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm và ngược lại
a. Muối là một hợp chất có thể hòa tan trong nước
b. Tay nâng chén muối đĩa gừng
Gừng cay, muối mặn xin đừng quên nhau
không có sắc thái biểu cảm,
chỉ tình cảm sâu đậm của con người - nó là 1 ẩn dụ.
-> Thuật ngữ
Thuật ngữ không có tính biểu cảm.

Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học, Vật lý, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống. Và cho biết thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực khoa học nào?
……………: là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
…………….: là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy ….
………………………..: là hiện tượng trong đó sinh ra chất mới.
…………….................: là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
………………: là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
……………….: là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy.
………………..: là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s
Bài 2: Đọc đoạn trích sau:
“Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa”
Tố Hữu – Chào xuân 67
Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ vật lý không?
“Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì?
-“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản.
- “Điểm tựa” (trong đoạn trích) không được dùng như thuật ngữ, mà “điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.