Bài 6. Phản xạ

Vì sao khi tay ta chạm phải vật nóng thì thụt ngay lại? Hiện tượng rụt tay lại khi chạm tay vào vật nóng, khi đánh búa cao su vào đầu gối chân ta tự động nhấc lên, gặp chó dữ ta cảm thấy sợ và bỏ chạy?.Những hiện tượng đó được gọi là gì? Cơ chế như thế nào? Bài 6 sẽ giải đáp các vấn đề trên.
Bài 6 phản xạ
I. Cấu tạo và chức năng của nơ ron
Hoạt động 1 Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của nơ ron
Các em quan sát hình 6-1 trả lời câu hỏi:
Hãy mô tả cấu tạo của một nơ ron điển hình?
Tìm những từ ghép có hai âm tiết thể hiện chức năng cụ thể của nơ ron?
Có phải một nơ ron bất kì nào thực hiện cùng một lúc 2 chức năng đó?
(Có 3 loại nơ ron đảm nhiệm các chức năng khác nhau -> chuyên hoá)

Cấu tạo và chức năng của nơ ron :
Cấu tạo nơ ron điển hình: Thân nơ ron, sợi trục, sợi nhánh, trong thân có nhân và trên sợi trục có bao miêlin hay không có bao miêlin.
Các chức năng�chính của nơ ron: cảm ứng và dẫn truyền
? Hãy nhận xét về hướng dẫn truyền xung thần kinh của hai loại nơ ron cảm giác và vận động?
Ngược nhau.
Các em hãy đọc thông tin ở phần I SGK, quan sát hình, thảo luận nhóm trả lời câu hỏi
Có những loại nơ ron nào�? Hãy hoàn thành phiếu học tập sau?
Nhận xét gì về hướng dẫn truyền xung thần kinh ở nơ ron hướng tâm và nơ ron ly tâm
? Hoàn thành phiếu học tập sau:
- Có 3 loại nơ ron�: nơ ron hướng tâm, nơ ron li tâm, nơ ron trung gian
- Hướng lan truyền của xung thần kinh: Từ cơ quan thụ cảm (da) đến thần kinh trung ương, từ trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng (bắp cơ)
Các em hãy làm bài tập sau bằng cách điền vào chỗ trống thể hiện các con số trên hình
Hoạt động 2: Tìm hiểu thành phần cung phản xạ và vòng phản xạ
Các em đọc phần thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi sau theo nhóm
+ Phản xạ là gì? Cho thêm ví dụ về phản xạ ở người và động vật.
+ Nêu điểm khác nhau giữa phản xạ ở người và tính cảm ứng ở thực vật (cụp lá)
1. Phản xạ:
Kết luận
Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời kích thích từ môi trường dưới sự điều khiển của hệ thần kinh.
Phân biệt sự phản xạ với cảm ứng của thực vật: Phản xạ có sự tham gia của hệ thần kinh, cảm ứng của thực vật không có sự tham gia của hệ thần kinh
Các em đọc phần thông tin và xem hình vẽ trả lời câu hỏi:

+ Có những loại nơ ron nào tham gia vào cung phản xạ?
+ Các thành phần của một cung phản xạ?
+ Cung phản xạ là gì?
2. Cung phản xạ:
Trả lời các câu hỏi
+ 3 loại nơron tham gia
+ 5 thành phần: 3 loại nơ ron, cơ quan thụ cảm, cơ quan trả lời
+ Cung phản xạ là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm (da, thành ruột.) qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng (cơ tuyến.)
Các em hãy làm bài tập bằng hình thức dùng ký hiệu mũi tên vẽ chiều lan truyền của xung thần kinh lên cung phản xạ sau
Các em hãy tìm hiểu vòng phản xạ bằng sơ đồ 6-3 SGK, và qua hình vẽ sau
3. Vòng phản xạ:
Trong phản xạ luôn có luồng thông tin ngược báo về trung ương thần kinh để trung ương điều chỉnh phản ứng cho thích hợp. Luồng thần kinh bao gồm cung phản xạ và đường phản hồi tạo nên vòng phản xạ
Lưu ý: trong trường hợp phản ứng lần 1 thì vẫn có thông tin ngược báo về (đã đáp ứng) nên thực chất vẫn truyền theo vòng phản xạ.
Các em hãy sử dụng kiến thức và làm bài tập điền bảng sau