Bài 6. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự

MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ
GIÁO VIÊN: NGUYỄN VĂN TRÃI
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN QUY
CHÂU THÀNH – HẬU GIANG
MIÊU TẢ, BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ
I. SỰ KẾT HỢP GIỮA YẾU TỐ KỂ, TẢ, BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ
* Đọc đoạn văn và thực hiện yêu cầu bên dưới
Hãy tìm các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong đoạn văn?
Yếu tố miêu tả
tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi… ríu cả chân lại…
mẹ tôi không còn còm cõi, xơ xác…
gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng, đôi mắt trong, nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má…
đùi áp đùi mẹ tôi, đầu ngả vào cánh tay mẹ tôi.
Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thưở còn sung túc?
Yếu tố biểu cảm
tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt.
hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường.
Các yếu tố này đan xen hay đứng riêng với yếu tố tự sự?
các yếu tố đan xen vào nhau một cách hài hòa mạch văn nhất quán
2. Bỏ yếu tố miêu tả, biểu cảm rồi nhận xét
Bỏ hết các yếu tố miêu tả, biểu cảm rồi chép và nhận xét đoạn văn?
Mẹ tôi vẫy tôi. Tôi chạy theo chiếc xe chở mẹ. Mẹ kéo tôi lên xe. Tôi oà khóc. Mẹ tôi khóc theo. Tôi ngồi bên mẹ, ngả đầu vào cánh tay mẹ, quan sát gương mặt mẹ.
Nhận xét:
Các yếu tố miêu tả giúp cho việc kể lại cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con thêm sinh động .
Tất cả các màu sắc, hương vị, hình dáng, diện mạo các sự việc, nhân vật, hành động như hiện ra trước mắt người đọc.
Vai trò của yếu tố miêu tả, biểu cảm:
Giúp việc kể chuyện thêm hấp dẫn, sinh động và sâu sắc hơn.
Nếu bỏ các yếu tố kể trong đoạn văn trên thì sẽ ra sao?
Nếu bỏ hết yếu tố kể trong đoạn văn thì không có chuyện, bởi vì cốt truyện là do sự việc và nhân vật tạo nên.
Các yếu tố miêu tả, biểu cảm chỉ có thể bám sát vào sự việc và nhân vật mới phát triển được.
Ghi nhớ
* Trong văn bản tự sự, rất ít khi các tác giả chỉ thuần kể người, kể việc (kể chuyện) mà khi kể thường đan xen các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
* Các yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho việc kể chuyện thêm sinh động và sâu sắc hơn.
LUYỆN TẬP
Bài 1:Tìm đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong các văn bản: Tôi đi học, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc.
Tôi đi học
Miêu tả:
Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy cậu học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp.
Miêu tả
Các cậu không đi….dìu các cậu tới trước…hai chân các câu dềnh dàng mãi…duỗi mạnh như đá quả ban tưởng tượng.
Biểu cảm
Vang dội cả lòng tôi…cảm thấy chơ vơ vào lúc này…vụng về, lúng túng…run run theo nhịp bước rộn ràng…
Miêu tả
Hắn lóng ngóng ngơ ngác…chị Dậu xám mặt…ngã chỏng quèo trên mặt đất…
Tức nước vỡ bờ
Biểu cảm
Cháu van ông…ông tha cho…
Miêu tả
Mặt lão đột nhiên co rúm lại…đầu nghẹo về một bên…miệng móm mém…hu hu khóc…
Lão Hạc
Biểu cảm
Khốn nạn ông giáo ơi…A! lão già tệ lắm…tôi ăn ở ….thế này à…
MIÊU TẢ, BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ
CỦNG CỐ
Miêu tả và biểu cảm có tác dụng gì trong văn tự sự?
MIÊU TẢ, BIỂU CẢM TRONG VĂN TỰ SỰ
DẶN DÒ
*Về nhà học bài
*Xem bài tiếp theo