Bài 6. Miêu tả trong văn bản tự sự

Giáo viên: Trần Văn Quang
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ lớp
Năm học 2009 - 2010
Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khiêng một bức, lưng giắt giao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ "nhất", vua Quang trung cỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mồng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát, trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh tự làm hại mình.
Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vừa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai lấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí thêo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh.
Quân thanh chống không nổi, bỏ chạy toán loạn, dày xéo lên nhau mà chết. Tên thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại.
(Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
Bài 7 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự.

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự.


1. Đọc đoạn trích.
Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức.
Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát, trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh tự làm hại mình.

Quân thanh chống không nổi, bỏ chạy toán loạn, dày xéo lên nhau mà chết
Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại.

- Sự việc: Vua Quang Trung cùng các tướng sĩ tiến đánh đồn Ngọc Hồi.
- Vua Quang Trung làm tổng chỉ huy và nên kế hoạch tiến đánh.
2.c: Kể lại nội dung trên, có bạn nêu ra các sự việc sau đây:

Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng
một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi.
Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun
khói lửa.
Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên
mà đánh.
Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm
Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
Bài 7 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự.

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự.


1. Đọc đoạn trích.
Đoạn văn kể lại nội dung đoạn trích phần 1:
Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa. Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh. Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
Bài 7 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự.

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự.


1. Đọc đoạn trích.
2.c: Vua Quang Trung cho gép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa. Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh. Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
Vua Quang Trung lại truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín, tất cả là hai mươi bức. Đoạn kén hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khiêng một bức, lưng giắt giao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ "nhất", vua Quang trung cỡi voi đi đốc thúc, mờ sáng ngày mồng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh nổ súng bắn ra, chẳng trúng người nào cả. Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phu khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát, trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh tự làm hại mình.
Vua Quang Trung liền gấp rút sai đội khiêng ván vờa che vừa xông thẳng lên trước. Khi gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai lấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí thêo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh.
Quân thanh chống không nổi, bỏ chạy toán loạn, dày xéo lên nhau mà chết. Tên thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết. Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suố, quân Thanh đại bại.
(Ngô gia văn phái, Hoàng Lê nhất thống chí)
=> Yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự đóng vai trò rất quan trọng bởi nó làm cho câu chuyện thêm sinh động hấp dẫn hơn, gợi cảm hơn.
Ghi nhớ:
Trong văn bản tự sự, sự miêu tả cụ thể, chi tiết về cảnh vật, nhân vật và sự việc có tác dụng làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động.

Bài 7 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự.

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự:

II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:
Tìm những yếu tố tả người và tả cảnh trong hai đoạn trích Truyện Kiều vừa học (Chị em Thuý Kiều, tr. 81 và Cảnh ngày xuân, tr. 84). Phân tích giá trị của những yếu tố miêu tả ấy trong việc thể hiện nội dung mỗi đoạn trích.


Vân xem trang trọng khắc vời,
Khuân trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc xảo mặn mà,
So bề tài săc lại là phầnxanh:
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Giá trị của các yếu tố miêu tả:
Các yếu tố miêu tả trong đoạn trích làm cho văn bản thêm sinh động, hấp dẫn và giàu chất thơ; nó góp phần làm cho người đọc có khoái cảm thẩm mĩ theo qui luật.


Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa. .
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uấn quanh
Dịp cầu nhỏ nhỏ cuối ghềnh bác ngang.
Yếu tố tả cảnh
Yếu tố tả người
Bài 7 - Tiết 32: Miêu tả trong văn bản tự sự.

I. Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự:

II. Luyện tập:
1. Bài tập 1:
Tìm những yếu tố tả người và tả cảnh trong hai đoạn trích Truyện Kiều vừa học (Chị em Thuý Kiều, tr. 81 và Cảnh ngày xuân, tr. 84). Phân tích giá trị của những yếu tố miêu tả ấy trong việc thể hiện nội dung mỗi đoạn trích.

2. Bài tập 2:
Dựa vào đoạn trích Cảnh ngày xuân, hãy viết một đoạn văn kể về việc chị em Thuý Kiều đi chơi trong buổi chiều ngày Thanh minh. Trong khi kể, chú ý vận dụng các yếu tố miêu tả để tả cảnh ngày xuân.

3. Bài tập 3:
Giới thiệu trước lớp về vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều bằng lời văn của mình.