Bài 6. Lực ma sát

Tiết 22
B
?. T¸c dông vµo vËt A gåm nh÷ng lùc nµo?
?. TiÕp tôc kÐo tÊm v¸n B, hiÖn t­îng g× x¶y ra ?
?. Khi A tr­ît trªn B, cã lùc ma s¸t t¸c dông vµo A kh«ng?
B
Lực ma sát trượt.
*Sự xuất hiện của lực ma sát trượt.








Lực ma sát trượt xuất hiện ở mặt tiếp xúc khi hai vật trượt trên bề mặt của nhau.
B
I. Lực ma sát trượt.
* Sự xuất hiện của lực ma sát trượt.
* Phương, chiều của lực ma sát trượt tác dụng lên một vật.





B
Phương Cùng phương với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia.
Chiều: Ngược chiều với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia
1.Độ lớn của lực ma sát trượt như thế nào?
* Thí nghiệm:


B

2. Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc những yếu tố nào?
a)Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và tốc độ của vật.
b)Tỉ lệ với độ lớn của áp lực.
c)Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc.
3. Hệ số ma sát trượt


Trong đó : �
:Hệ số ma sát trượt, không có đơn vị đo, nó phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai bề mặt tiếp xúc.
N�:áp lực của vật lên mặt tiếp xúc, đơn vị đo N
4.Công thức của lực ma sát trượt

A
?. T¹i sao viªn bi l¹i l¨n chËm dÇn?
II. Lực ma sát lăn.
?.1 Lùc ma s¸t l¨n xuÊt hiÖn khi nµo? ë ®©u
Lùc ma s¸t l¨n xuÊt hiÖn khi mét vËt l¨n trªn mÆt mét vËt kh¸c, c¶n trë C§ l¨n cña vËt

?.3 Độ lớn của lực ma sát lăn phụ thuộc vào các yếu tố nào ?
a) Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và tốc độ của vật.
b) Tỉ lệ với độ lớn của áp lực.
c) Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc.
?.2 Phương và chiều của lực ma sát lăn ?
Phương Cùng phương với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia.
Chiều: Ngược chiều với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia

II. Lực ma sát nghỉ.
1. Sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ


Quan sát và cho biết ban đầu vật A ở trạng thái như thế nào? Tác dụng vào vật có mấy lực? So sánh các lực đó?
Có hiện tượng gì xảy ra nếu dùng một lực có độ lớn khác không kéo vật A trên mặt bàn?
?. H·y nhËn xÐt kÕt qu¶ thÝ nghiÖm?
* Nhận xét:
- Vật không chuyển động.
- Có một lực cân bằng với lực kéo
gọi là lực ma sát nghỉ.
?. Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn khi nµo?
* Điều kiện xuất hiện lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ chỉ xuất hiện khi có ngoại lực tác dụng lên vật. Ngoại lực này có xu hướng làm cho vật chuyển động nhưng chưa đủ để thắng lực ma sát.

?.4. BiÓu diÔn lùc ma s¸t nghØ t¸c dông vµo vËt (ph­¬ng, chiÒu) ?
2. Phương chiều của lực ma sát nghỉ.
+ Có giá nằm trong mặt tiếp xúc giữa hai vật.
+ Có chiều ngược với chiều của ngoại lực tác dụng.
3. Độ lớn của lực ma sát nghỉ.




* Nhận xét:
+ Độ lớn của lực ma sát nghỉ luôn bằng độ lớn thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc.
?. T¨ng tõ tõ Fk , khi ®ã Fmsn cã thay ®æi kh«ng. NÕu cã th× thay ®æi nh­ thÕ nµo?
?. TiÕp tôc t¨ng Fk , Fmsn cã t¨ng m·i kh«ng?
3. Độ lớn của lực ma sát nghỉ.
* Nhận xét:+ Độ lớn của lực ma sát nghỉ luôn bằng độ lớn thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc.
+ Fmsn ? FM (FM là lực ma sát nghỉ cực đại)
+ FM ~ N
FM = ànN
* Kết luận:
+ Fmsn = Fx
+ Fmsn ? àn N
?. So s¸nh lùc ma s¸t nghØ cùc ®¹i vµ lùc ma s¸t tr­ît?
Lực ma sát nghỉ phụ thuộc vào tính chất bề mặt tiếp xúc nhưng không phụ thuộc diện tích mặt tiếp xúc
Chú ý
4. Vai trò của lực ma sát nghỉ.

* Nhờ có lực ma sát nghỉ ta mới cầm được các vật trên tay,đinh mới giữ lại ở tường,sợi mới kết lại thành vải.
* Có lực ma sát nghỉ mà dâycô roa CĐ,băng truyền chuyển được các vật từ nơi này đến nơi khác.
*Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực phát động làm các vật CĐ được.

Củng cố
* Lực ma sát
-Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật đang trượt trên một bề mặt
Có hướng ngược với hướng của vận tốc
Có độ lớn tỉ lệ với độ lớn của áp lực
- Hệ số tỉ lệ giữa độ lớn củ lực ma sát trượt và độ lớn của áp lực gọi là hệ số ma sát trượt. Hệ số ma sát trượt phụ thuộc vavf vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc và được dùng để tính lực ma sát trượt.
-Công thức :
*Lực ma sát lăn : - Xuất hiện ở chỗ tiếp xúc của vật với bề mặt mà vật lăn trên đó để cản trở chuyển động lăn;
- Rất nhỏ so với lực ma sát trượt.

*Lực ma sát nghỉ :
- Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật với bề mặt để giữ cho vật đứng yên trên bề mặt đó khi nó bị một lực tác dụng song song với bề mặt tiếp xúc;
- Có độ lớn cực đại, độ lớn cực đại lớn hơn lực ma sát trượt.