Bài 6. Lực ma sát

Tiết 21: Lực ma sát
LỰC MA SÁT TRƯỢT
LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT LĂN
Thí nghiệm:
Vật
Mặt sàn
Đẩy nhẹ
Khái niệm:
Khi có một vật trượt trên một bề mặt, thì ở chỗ tiếp xúc, bề mặt tác dụng lực cản trở chuyển động trượt của vật. Lực đó gọi là lực ma sát trượt.
Vì sao vật trượt chậm dần rồi dừng hẳn?
Do có lực ma sát trượt tác dụng lên vật!
Thế nào là lực ma sát trượt?
1.Đo độ lớn của lực ma sát trượt
Thí nghiệm:
Nhận xét:
Về độ lớn: Fmst = Fk
Có nhận xét gì về các lực tác dụng lên vật khi đó?

=> Fmst= Fk
Lực kế đo được Fk

Làm thế nào để đo được Fmst?
Cách đo Fmst :
Dùng lực kế kéo vật trượt thẳng đều
=> Fmst
Độ lớn lực ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào:
Bản chất và tình trạng
của bề mặt tiếp xúc

Diện tích tiếp xúc?
Tốc độ của vật?
A�p lực lên bề mặt tiếp xúc?
Bản chất và tình trạng của 2 mặt tiếp xúc?
Độ lớn lực ma sát trượt
Diện tích tiếp xúc
và tốc độ của vật
Độ lớn của áp lực
2.Độ lớn lực ma sát trượt phụ thuộc vào những
yếu tố nào ?
3.Hệ số ma sát trượt
Theo trên:
Fmst = �t . N
=> �t = Fmst/ N
Trong đó, �t là một hệ số tỉ lệ, được gọi là hệ số ma sát trượt
�t không có đơn vị
�t phụ thuộc vào bản chất và tình trạng của bề mặt tiếp xúc
Đơn vị của �t ?
�t phụ thuộc vào những yếu tố nào?
4.Đặc điểm của lực ma sát trươt:

Điểm đặt:
Hướng:
Độ lớn:

Tại bề mặt tiếp xúc
Ngược với hướng chuyển động (trượt) của vật
Fmst = �t . N
Thí nghiệm
Búng 1 viên bi lăn trên mặt sàn.
Viên bi lăn chậm dần rồi dừng lại.
=> Có lực ma sát lăn do mặt sàn tác dụng lên viên bi

Búng
Vì sao viên bi lăn chậm dần và dừng lại?
1.Khái niệm:
Khi có một vật lăn trên một bề mặt, thì ở chỗ tiếp xúc, bề mặt tác dụng lực cản trở chuyển động lăn của vật. Lực đó gọi là lực ma sát lăn.
Thế nào là lực ma sát lăn?


Chú ý:
Lực ma sát lăn rất nhỏ so với lực ma sát trượt
Thí nghiệm
Tác dụng lực kéo nhỏ(song song với bề mặt tiếp xúc)
Vì sao vật không trượt mặc dù chịu tác dụng của lực kéo?
m
Fmsn
Fk
Vật đứng yên
1.Khái niệm:
Thế nào là lực ma sát nghỉ?
Khi có một ngoại lực tác dụng lên vật và có xu hướng làm cho vật trượt trên một bề mặt, thì ở chỗ tiếp xúc, bề mặt tác dụng lên vật một lực cân bằng với ngoại lực và giữ cho vật đứng yên. Lực đó gọi là lực ma sát nghỉ.
m
Thí nghiệm:
Khi Fk nhỏ :
Tăng dần Fk :
Khi Fk = Fmsn = Fmax:
Khi Fk > Fmax:
Vật đứng yên. Fmsn = Fk
Fmsn tăng dần
Fmsn có giá trị cực đại
Vật chuyển động
2.Đặc điểm của lực ma sát nghỉ
Điểm đặt:

Phương:

Chiều:

Độ lớn:


Song song với bề mặt tiếp xúc
Ngược chiều với ngoại lực có xu hướng làm vật trượt
Bằng độ lớn của ngoại lực(khi vật còn chưa trượt)
Tại bề mặt tiếp xúc
Chú ý
Đối với vật chuyển động trượt: Fmst < Fmsn(max)
3.Vai trò của lực ma sát nghỉ
Nhờ có lực ma sát nghỉ:
Giữ được các vật bằng tay
Sợi kết được thành vải
Dây cu-roa truyền được chuyển động làm quay bánh xe
Người, động vật, xe cộ. đi lại trên mặt đất.

Ma sát nghỉ có lợi hay có hại?
Củng cố
Bµi 1: §iÒu nµo sau ®©y lµ phï hîp víi lùc ma s¸t tr­ît?


B. XuÊt hiÖn khi vËt bÞ biÕn d¹ng.
C. XuÊt hiÖn khi vËt chÞu t¸c dông cña ngo¹i lùc nh­ng nã vÉn ®øng yªn.
D. XuÊt hiÖn khi vËt ®Æt gÇn mÆt ®Êt.

§¸p ¸n: A
A. Luôn xuất hiện ở mặt tiếp xúc và có hướng ngược với hướng chuyển động của vật.
Bµi 2
Đẩy một cái thùng có khối lượng 50kg theo
phương ngang với lực 150N làm thùng chuyển
động thẳng đều.
a. Giải thích tại sao thùng chuyển động thẳng đều?
b. Tính hệ số ma sát trượt giữa thùng và mặt phẳng ngang. (cho g = 10m/s2).

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ
?NguyƠn Th� B�ch Th� ?
Trường THPT Y�n l�p