Bài 6. Lực ma sát

BÀI 8
LỰC MA SÁT
Kiểm tra bài cũ:
Chuyển động như thế nào gọi là chuyển động quán tính ?

Cho ví dụ về chuyển động quán tính ?
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT
1- Lực ma sát trượt :
Theo các em hiểu: thế nào là lực ma sát ?
Đọc SGK, trả lời câu hỏi: thế nào là lực ma sát trượt ?
* Định nghĩa :

Lực sinh ra để ngă cản chuyển động của vật này so với vật khác gọi là lực ma sát.
- Lực sinh ra khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác gọi là lực ma sát trượt ( Fmst _)

C1: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kỹ thuật


C1: Lực ma sát sinh ra khi: + Bánh xe trượt trên mặt đường.
+ Giẻ lau trượt trên bàn, ghế, bảng

2- Lực ma sát lăn :
* Định nghĩa
Đọc SGK, trả lời câu hỏi: thế nào là lực ma sát lăn ?
Lực sinh ra khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác gọi là lực ma sát lăn ( Fmsl )
C2: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kỹ thuật
C2: Lực ma sát sinh ra khi: + Bánh xe lăn trên mặt đường.
+ Quả bóng lăn trên sân.


C3: Trong các trường hợp ở hình 6.1 trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn ?

- Hình 6.1a: Có ma sát trượt


- Hình 6.1b: Có ma sát lăn
Từ hai trường hợp trên em có nhận xét gì về cường độ của lực ma sát trượt và lực ma sát ?
=> Lực ma sát trượt có cường độ lớn hơn lực ma sát lăn (khi tác dụng lên cùng một vật).

3- Lực ma sát nghỉ:
a- Thí nghiệm:
Hình6.2(sgk)


C4: Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên.
Hình 6.2

C4: Vì vật chịu tác dụng của các lực cân bằng.

* Kết luận: - Lực cân bằng với lực kéo ở thí nghiệm trên là lực ma sát nghỉ (Fmsn)
: Lực ma sát nghỉ là gì?
Lực sinh ra để ngăn cản vật này trượt ( nghỉ ) trên bề mặt
của vật khác gọi là lực ma sát nghỉ ( Fmsn ).
C5: Hãy tìm hiểu về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kỹ thuật?
C5: Lực ma sát nghỉ sinh ra khi: + Bánh xe lăn trên đường
+ Giày, dép ma sát với mặt đất khi ta đi lại.
Mặt sàn
Lực kế
Quả cân
Khúc gồ


II- LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KỸ THUẬT
1- Lực ma sát có thể có hại:
C6: Hãy nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát
trong các trường hợp vẽ ở hình 6.3 ( SGK ).
C6:
Biện pháp khắc phục:hình a: tra dầu vào sên: hình b: gắn ổ bi vào trục của bánh xe để giảm ms:hình c:
Đặt vật lên xe để đẩy đi sẽ dễ dàng hơn .
2- Lực ma sát có thể có lợi:
C7: Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này.
- Không viết bảng được.
-> Tăng độ nhám của bảng, ngòi bút.
- Đai ốc không giữ được với bulông. Không quẹt diêm được.
-> Tạo ren cho bulông và đai ốc.
Tăng độ nhám của hộp diêm, que diêm.
- Xe không dừng lại được.
-> Tăng độ nhám của đường, lốp
III- VẬN DỤNG
C8: Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có ích hay có hại.

a) Khi lau nhà thì lực ma sát trượt giữa chân và nền nhà tăng, làm ta dễ bị ngã => lực ma sát trượt ở đây là có hại.


b) Ôtô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.

b) Khi đi trên đường đất mềm, lực ma sát nghỉ bị giảm, xe bị sa lầy.



c) Giày đi mãi đế bị mòn
c) Khi ta đi lại, đế giày và đường ma sát với nhau, làm mòn đế
d) Mặt lốp ôtô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.
d) Vì ôtô chở nặng, cần ma sát nghỉ cao hơn để di chuyển an toàn
e) Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị (đàn ce) Bôi nhựa thông vào dây cung để tăng ma sát nghỉ của dây cung và dây đàn ò).

C9: Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ?

C9: Ổ bi đã làm giảm ma sát giữa trục và bánh xe. Giúp cho xe chuyển động dễ dàng hơn, tốt hơn cho xe và người sử dụng.


Qua bài này,cần nắm được điềugì?
Dặn dò :
Làm BTVN
Chuẩn bị bài :ÁP SUẤT

HẾT