Bài 6. Lực ma sát

Bài giảng
Kiểm tra bài cũ: Chọn câu đúng
Câu 1: Một vật đang chịu tác dụng của 2 lực.Cặp lực nào sau đây làm vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều?
A.Hai lực cùng cường độ, cùng phương ,chiều.
B.Hai lực cùng cường độ, cùng phương ,ngược chiều.
C.Hai lực cùng phương , ngược chiều.
D.Hai lực cùng đặt vào 1 vật, cùng cường độ, cùng phương, ngược chiều.
Câu 2: Bạn Nam đang ngồi trên xe ôtô, bỗng thấy mình bị nghiêng người sang phải, chứng tỏ xe đã đột ngột
dừng lại. B. tăng tốc
C. rẽ trái. C. rẽ phải.
Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp
Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe. Sự phát minh ra ổ bi
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát ?
1. Lực ma sát trượt
Bóp phanh, vành bánh chuyển động chậm lại là do đâu?
Do có lực sinh ra khi má phanh ép lên vành bánh, ngăn cản chuyển động.
Lực này được gọi là lực ma sát trượt.
Nếu bóp phanh mạnh, bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường. Lực ma sát trượt đã xuất hiện giữa vật nào và vật nào?
Như vậy lực ma sát trượt xuất hiện t¹i ®iÓm tiÕp xóc gi÷a b¸nh xe vµ mÆt ®­êng
Fms
Như vậy lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát ?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
C1: Tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống, kĩ thuật
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
2. Lực ma sát lăn
Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
Do có lực tác dụng của mặt bàn lên hòn bi , ngăn cản chuyển động lăn của hòn bi . Lực này gọi là lực ma sát lăn
Fms
Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
C2: Tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống kĩ thuật
C3: Trường hợp nào có lực ma sát trượt? Trường hợp nào có lực ma sát lăn?
Fđẩy
Fms
Fđẩy
Fms
So sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong trường hợp cùng đẩy vật theo 2 cách .
Lực ma sát có thể giảm từ 20 đến 30 lần nếu chuyển từ ma sát trượt sang ma sát lăn.
Hai loại lực ma sát trượt và ma sát lăn có điểm gì giống nhau?
Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn ngược chiều chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không? Chịu tác dụng trong trường hợp nào?
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát ?
1. Lực ma sát trượt
2. Lực ma sát lăn
3. Lực ma sát nghỉ
Nêu các dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm?
Fk
Fms
C4. Mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên. Giải thích tại sao?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng gì?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực kéo, được gọi là lực ma sát nghỉ.
C5. Tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống, kĩ thuật.
C5. Ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống, kĩ thuật.
II, Lực ma sát trong đời sống kĩ thuật
1, Lực ma sát có thể có hại
Bài 6: lùc ma s¸t
I.Khi nào có lực ma sát ?
1. Lực ma sát trượt
2. Lực ma sát lăn
3. Lực ma sát nghỉ
C6. Nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:
Tra dầu mỡ làm giảm ma sát giữa xích và đĩa , tránh làm mòn đĩa và xích.
Ổ bi sẽ làm giảm ma sát giữa các phần của trục quay.
Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn
2, Lực ma sát có thể có ích
B�i 6: lực ma sát
I.Khi n�o cú l?c ma sỏt ?
L?c ma sỏt tru?t
2. L?c ma sỏt lan
3. L?c ma sỏt ngh?
II, L?c ma sỏt trong d?i s?ng ki thu?t
1, L?c ma sỏt cú th? cú h?i



C7 : Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong các trường hợp sau:
Phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.
Ô tụ phanh g?p khi g?p nguy hi?m.
Cách làm tăng lực ma sát
Tạo ra bề mặt sần sùi , gồ ghề
ốc vít có rãnh
Lốp xe , đế dép khía cạnh
Làm bằng chất như cao su
III. Vận dụng
C8. Giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có ích hay có hại :
a/ Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã.
TL: Sàn gỗ sàn đá hoa khi lau , nhẵn thì Fms nghỉ ít => chân khó bám vào sàn dễ ngã . Fms nghỉ có lợi
b/ Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
TL: Bùn trơn , Fms lăn giữa lốp xe và đất giảm , bánh xe dễ bị quay trượt trên đất . Fms trong trường hợp này có lợi
c, Gi�y di mói d? b? mũn
TL : Do ma sỏt gi?a d? d�y v� m?t du?ng l�m mũn d? . Fms trong tru?ng h?p n�y cú h?i
d,M?t l?p ụ tụ v?n t?i ph?i cú khớa sõu hon m?t l?p xe d?p
TL: ễ tụ l?n nờn quỏn tớnh l?n vỡ v?y khú thay d?i v?n t?c nờn Fms ngh? ph?i l?n d? bỏnh xe bỏm v�o m?t du?ng . Fms cú l?i
e, Ph?i bụi nh?a thụng v�o dõy cung ? c?n kộo nh? (D�n cũ )
TL: Bụi nh?a thụng d? tang l?c ma sỏt gi?a dõy cung v?i dõy d�n . Fms cú l?i
? V?y n?u du?ng nhi?u bựn d?t , l?p xe b? mũn s? d?n h?u qu? gỡ ? d? phũng trỏnh ta ph?i l�m gỡ ?
Đường nhiều bùn đất gây ảnh hưởng môi trường , sức khoẻ, xe dễ bị trượt gây tai nạn , đặc biệt khi trời mưa và khi lốp bị mòn
Biện pháp phòng tránh cần : Giảm số lượng phương tiện lưu thông trên đường đặc biệt phương tiện cũ nát , không đảm bảo chất lượng , thường xuyên kiểm tra chất lượng xe , vệ sinh môi trường sạch sẽ
C9. Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ?
Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viênbi.
Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động d? dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học,cơ khí,chế tạo máy.
Ghi nhớ:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát nghỉ giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực khác.
Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích
Hướng dẫn về nhà:
Thuộc ghi nhớ.
Làm các bài tập trong SGK.
Làm các bài tập trong SBT: 6.1, 6.2, 6.3, 6.4