Bài 6. Lực ma sát

Bài giảng
Lực ma sát
Kiểm tra bài cũ: Chọn câu đúng
Câu 1: Vật đang chịu 2 lực.Cặp lực nào sau đây làm vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều?
A.Hai lực cùng cường độ, cùng phương ,chiều.
B.Hai lực cùng cường độ, cùng phương ,ngược chiều.
C.Hai lực cùng phương , ngược chiều.
D.Hai lực cùng đặt vào 1 vật, cùng cường độ, cùng phương, ngược chiều.
Câu 2: Bạn Nam đang ngồi trên xe ôtô, bỗng thấy mình bị nghiêng người sang phải, chứng tỏ xe đã đột ngột
dừng lại. B. tăng tốc
C. rẽ trái. C. rẽ phải.
Môn Vật lí lớp 6 đã giới thiệu cho em biết những loại lực nào?
Trọng lực P: là lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật.
Lực đàn hồi: Lực xuất hiện khi một vật bị biến dạng đàn hồi.
Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
Tai sao mặt lốp xe không làm nhẵn?
Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp
Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe. Sự phát minh ra ổ bi
Bài 6: Lực ma sát.
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Bóp phanh, vành bánh chuyển động chậm lại là do đâu?
Do có lực sinh ra khi má phanh ép lên vành bánh, ngăn cản chuyển động.
Lực này được gọi là lực ma sát trượt.
Nếu bóp phanh mạnh, bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường. Lực ma sát trượt đã xuất hiện giữa vật nào và vật nào?
Như vậy lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
Fms
Bài 6: Lực ma sát.
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
C1: Tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống, kĩ thuật
Bài 6: Lực ma sát.
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
2. Lực ma sát lăn
Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
Do có lực ma sát lăn tác dụng lên hòn bi và cản trở chuyển động của nó.
Fms
Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
Bài 6: Lực ma sát.
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
C2: Tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống kĩ thuật
Hình 6.1a 3 người đẩy
thùng trượt trên sàn.
Hình 6.1b Chỉ 1 người đẩy
thùng trên những bánh xe.
C3:Trong các trường hợp ở hình 6.1 dưới đây, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn? Qua đó em có nhận xét gì về cường độ lực ma sát trượt,ma sát lăn?
Có ma sát lăn.
Có ma sát trượt
Hai trường hợp trên chứng tỏ:
độ lớn ma sát lăn rất nhỏ
so với ma sát trượt.
Người ta tính được nếu thay ma sát trượt bằng
ma sát lăn có thể giảm lực ma sát đến 30 lần.
C3: Trường hợp nào có lực ma sát trượt? Trường hợp nào có lực ma sát lăn?
Fđẩy
Fms
Fđẩy
Fms
So sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong trường hợp cùng đẩy vật theo 2 cách .
Lực ma sát có thể giảm từ 20 đến 30 lần nếu chuyển từ ma sát trượt sang ma sát lăn.
Hai loại lực ma sát trượt và ma sát lăn có điểm gì giống nhau?
Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn ngược chiều chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không? Chịu tác dụng trong trường hợp nào?
Bài 6: Lực ma sát.
I.Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
3. Lực ma sát nghỉ
Nêu các dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm?
Fk
Fms
C4. Mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên. Giải thích tại sao?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng gì?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực kéo, được gọi là lực ma sát nghỉ.
Vậy: Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi vật bị tác dụng của lực khác nhưng chưa chuyển động.Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác đó.
Khi tăng cường độ của lực kéo lên vật thì số chỉ của lực kế tăng dần, vật vẫn đứng yên. Điều này cho ta nhận xét gì về mối quan hệ giữa cường độ của lực ma sát nghỉ của vật và lực kéo vật đó?
Khi tăng lực kéo thì số chỉ lực kế tăng dần, vật vẫn đứng yên, chứng tỏ lực cản lên vật cũng có cường độ tăng dần. Điều này cho biết: Lực ma sát nghỉ có cường độ thay đổi theo lực tác dụng lên vật.
C5: Hãy tìm các VD khác về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kỷ thuật.
-Ma sát giữa bàn chân với mặt sàn khi đi tới.
-Ma sát ở băng truyền tải trong các nhà máy.
-Ma sát ở dây cu-roa.
C5. Tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống, kĩ thuật.
Lực ma sát có hại hay có ích?
C6. Nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:
Tra dầu mỡ làm giảm ma sát giữa xích và đĩa , tránh làm mòn đĩa và xích.
Ổ bi sẽ làm giảm ma sát giữa các phần của trục quay.
Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn
Lực ma sát có thể có ích.
Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong các trường hợp sau:
Phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.
Loại ô tô tự phanh gấp khi gặp nguy hiểm.
III. Vận dụng
C8. Giải thích các hiện tượng sau đây:
a/Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã.
b/Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
c/ Giày đi mãi đế bị mòn.
d/ Mặt lốp ô tô vận tải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.
e/ Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị.
Lốp ô tô
Lốp xe đạp
C9. Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ?
Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viênbi.
Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dể dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học,cơ khí,chế tạo máy.
Ghi nhớ:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát nghỉ giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực khác.
Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích
Hướng dẫn về nhà:
Thuộc ghi nhớ.
Làm các bài tập trong SGK.
Làm các bài tập trong SBT: 6.1, 6.2, 6.3, 6.4