Bài 6. Lực ma sát

GV: ĐỖ THỊ NỮ CÔNG
BỘ MÔN: VẬT LÝ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu đặc điểm của hai lực cân bằng?
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.
Thế nào là chuyển động theo quán tính?
Dưới tác dụng của các lực cân bằng,một vật đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên; đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều. Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.
SỬA BÀI TẬP:
5.1-/ Vật chỉ chịu tác dụng của hai lực, cặp lực nào sau đây làm vật đang đứng yên tiếp tục đứng yên
A. Hai lực cùng cường độ, cùng phương
B. Hai lực cùng phương, ngược chiều
C. Hai lực cùng phương, cùng cường độ, cùng chiều
D. Hai lực cùng đặt lên một vật, cùng cường độ, có phương nằm trên cùng một đường thẳng, ngược chiều
SỬA BÀI TẬP:
5.2-/ Vật sẽ như thế nào khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Hãy chọn câu trả lời đúng:
A. Vật đang đứng yên sẽ chuyển động nhanh dần
B. Vật đang đứng yên sẽ dừng lại
D. Vật đang chuyển động đều sẽ không còn chuyển động đều nữa.
C. Vật đang đứng yên sẽ đứng yên, hoặc vật đang chuyển động sẽ chuyển động thẳng đều mãi.
SỬA BÀI TẬP:
5.3-/ Hành khách ngồi trên xe ôtô đang chuyển động bỗng thấy mình bị nghiêng người sang trái, chứng tỏ xe:
A. Đột ngột giảm vận tốc
B. Đột ngột tăng vận tốc
C. Đột ngột rẽ sang trái
D. Đột ngột rẽ sang phải
SỬA BÀI TẬP:
5.8-/ Một con báo đang đuổi riết một con linh dương. Khi báo chuẩn bị vồ mồi thì con linh dương nhảy tạt sang một bên và thế là trốn thoát.
Em hãy giải thích cơ sở khoa học của biện pháp thoát hiểm này?
Con báo đang đuổi riết một con linh dương. Khi báo chuẩn bị vồ mồi thì con linh dương nhảy tạt sang, lúc này theo quán tính con báo sẽ chạy thêm một quãng đường nữa mới quay lại được lúc đó con linh dương đã trốn thoát.
Trục xe bò ngày xưa chỉ có ổ trục và trục bằng gỗ nên kéo xe bò rất nặng.
Ngày nay các động cơ máy móc đều có ổ bi. Vậy ổ bi có tác dụng gì?
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát xuất hiện ở má phanh ép vào bánh xe ngăn cản chuyển động của vành
Lực ma sát xuất hiện giữa bánh xe và mặt đường
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
C1: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật
Kiện hàng trượt trên mặt sàn
Trượt tuyết
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Khi hòn bi lăn trên mặt sàn
 xuất hiện lực ma sát lăn
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
C2: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuật
Lực ma sát lăn xuất hiện khi bánh xe đạp lăn trên mặt đường
Lực ma sát lăn xuất hiện khi trượt patin
C3: Trong các trường hợp vẽ ở hình 6.1; trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn? Nhận xét cường độ của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn.
a) là lực ma sát trượt
b) là lực ma sát lăn
Cường độ lực ma sát trượt lớn hơn cường độ lực ma sát lăn.
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Làm thí nghiệm:
đọc số chỉ của lực kế khi vật nặng còn chưa chuyển động
Mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên vì đã có lực cản cân bằng với lực kéo
C4: Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?
Lực đó chính là lực ma sát nghỉ
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác
C5: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuật
Nhờ có ma sát nghỉ ta có thể cầm chắc vật mà không bị trượt
Nhờ có ma sát nghỉ, lọ hoa đứng yên được trên mặt bàn
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác
II- LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KỸ THUẬT?
1./ Lực ma sát có thể có hại:
6.3a: lực ma sát trượt  làm mòn xích đĩa.
 Khắc phục:
C6: Nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở hình 6.3
6.3b: lực ma sát trượt  làm cản trở chuyển động của bánh xe.
 Khắc phục:
6.3c: lực ma sát trượt  làm cản trở chuyển động của thùng.
 Khắc phục:
tra dầu mỡ
Lắp ổ bi, tra dầu mỡ
gắn thêm bánh xe để tạo ma sát lăn
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác
II- LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KỸ THUẬT?
1./ Lực ma sát có thể có hại:
Làm mài mòn vật, làm nóng vật, làm vật chuyển động chậm.
Khắc phục: bôi trơn, lắp vòng bi, làm nhẵn bề mặt, tra dầu mỡ
2./ Lực ma sát có thể có ích:
6.4a: lực ma sát giữ phấn trên bảng
 cách làm tăng ma sát:
C7: Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này.
6.4b: lực ma sát làm cho ốc vít giữ chặt vào nhau
 cách làm tăng ma sát:
6.4c: lực ma sát trượt giữ cho ôtôphanh được trên mặt đường.
 Cách làm tăng ma sát:
làm bề mặt bảng thêm nhám
làm sâu thêm rãnh ốc vít
lốp xe có khía cạnh, rãnh sâu.
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác
II- LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KỸ THUẬT?
1./ Lực ma sát có thể có hại:
Làm mài mòn vật, làm nóng vật, làm vật chuyển động chậm.
Khắc phục: bôi trơn, lắp vòng bi, làm nhẵn bề mặt, tra dầu mỡ
2./ Lực ma sát có thể có ích:
Khi cần mài mòn vật, làm nóng vật, giữ vật đứng yên.
Biện pháp: tăng độ nhám bề mặt, thay đổi chất liệu tiếp xúc.
III- VẬN DỤNG:
(SGK trang 23)
DẶN DÒ:
Học thuộc bài 6
Làm bài tập 6.1  6.5 SGK
Đọc trước bài 7: ÁP SUẤT
BÀI 6: LỰC MA SÁT
I- KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT?
1./ Lực ma sát trượt:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
2./ Lực ma sát lăn:
Lực ma sát lăn xuất hiện vật chuyển động lăn trên mặt vật khác
3./ Lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác
II- LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KỸ THUẬT?
1./ Lực ma sát có thể có hại:
Làm mài mòn vật, làm nóng vật, làm vật chuyển động chậm.
Khắc phục: bôi trơn, lắp vòng bi, làm nhẵn bề mặt, tra dầu mỡ
2./ Lực ma sát có lợi:
Khi cần mài mòn vật, làm nóng vật, giữ vật đứng yên.
Biện pháp: tăng độ nhám bề mặt, thay đổi chất liệu tiếp xúc.
III- VẬN DỤNG:
(SGK trang 23)