Bài 6. Lực ma sát

Tiết 6
I Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát trượt
?Em hãy đọc thông tin SGK và trả lời C1
C1:Bánh xe trượt trên mặt đường, dẻ lau trượt trên mặt bàn vv.
? Vậy lực ma sát trượt sinh ra khi nào?
Định nghĩa: Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác
2. Lực ma sát lăn
Khi búng viên bi trên mặt sàn, hòn bi lăn chậm rồi dừng lại tại sao?
Do mặt bàn tác dụng lên hòn bi một lực ngăn cản chuyển động hòn bi
? Vậy lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?
Định nghĩa:
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kỹ thuật?
Trong các trường hợp vẽ ở hình 6.1, trường hợp nào có ma sát trượt? Trường hợp nào có ma sát lăn? Từ hai trường hợp trên em có nhận xét già cường độ của lực ma sát trượt và ma sát lăn?
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t :
1. Lùc ma s¸t tr­ît:
Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác
2. Lùc ma s¸t l¨n
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác
P
C2: Vd:
Khi qu¶ bãng l¨n trªn s©n
B¸nh xe l¨n trªn ®­êng
Em so sánh độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của lực ma sát lăn trong hai trường hợp dưới đây?
C3 :H×nh a): Ma s¸t tr­ît
H×nh b):Ma s¸t l¨n
- F ms Trượt > F ms lăn
P
Móc lực kế vào khối gỗ đặt trên mặt bàn.
Fk
Fms
Kéo từ từ lực kéo theo phương nằm ngang
Khối gỗ không khuyển động
C3 : - F ms Trượt > F ms lăn
3. Lùc ma s¸t nghØ:
P
Tại sao trong thí nghiệm trên mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?
C4
- Vật đứng yên suy ra đã có một lực cân bằng với lực kéo
Lực này gọi là lực ma sát nghỉ
Vậy lực ma sát nghỉ có tác dụng gì?
- Lùc ma s¸t nghØ gi÷ cho vËt kh«ng bÞ tr­ît khi cã lùc kh¸c t¸c dông
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sóng và kỹ thuật
C5:
-Lùc ma s¸t nghØ gi÷a bµn ch©n vµ mÆt ®­êng
Lực ma sát nghỉ giúp ta cầm nắm mọi vật
Vậy lực ma sát có lợi hay có hại cúng ta sẽ nghiên cứu tiếp phần II
II/ Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt:
1. Lùc ma s¸t cã h¹i:
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t :
1. Lùc ma s¸t tr­ît:
Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác


Xích xe đạp Trục quay ổ bi Đẩy thùng đồ
-H�y n�u t�c h�i cđa ma s�t v� biƯn ph�p l�m gi�m l�c ma s�t trong c�c h�nh d�íi ��y?
1.Lực ma sát có thể có hại
Các em hãy quan sát hình 6.3 hãy nêu tác hại của ma sát và các biên pháp khắc phục?
-H�nh a:L�c mat s�t l�m m�n x�ch v� r�ng ��a-> d�n ��n ��p nỈng -> BiƯn ph�p kh�c phơc: Tra d�u mì �Ĩ l�m gi�m ma sat
- H�nh b: Ma s�t tr�ỵt l�m m�n trơc->c�n Tr� chuyĨn ��ng quay -> BiƯn ph�p: l�m trơc c� ỉ bi, tra d�u mì .
-Ma sát trượt cản trở chuyển động của thùng hàng biên pháp: Làm bánh xe -> lực ma sát lăn nhỏ hơn ma sát trượt




Viết bảng Bulông Ô tô phanh gấp
2. L�c ma s�t c� �ch
- H�y quan s�t h�nh d�íi ��y, t��ng t�ỵng xem n�u kh�ng c� l�c ma s�t th� s� x�y ra hiƯn t�ỵng g�? H�y t�m c�ch l�m t�ng t�c ma s�t
C7: Bảng trơn, nhẵn quá không thể dùng phấn viết lên bảng được-> Biện pháp:Tăng độ nháp của bảng để tăng ma sát trượt
- Kh�ng c� ma s�t gi�a mỈt r�ng cđa �c v� v�t th� con �c s� b� quay l�ng d�n khi b� rung ��ng; Khi quĐt di�m, n�u kh�ng ma s�t , ��u que di�m tr�ỵt tr�n mỈt s��n bao di�m s� kh�ng ph�t ra nưa -> BiƯn ph�p: T�ng �� nh�p cđa mỈt s��n bao di�m �Ĩ t�ng ma s�t
- Khi phanh gấp, nếu không có ma sát thì ô tô không thể dừng được-> Biện pháp: Tăng độ ma sát của phanh
3.Lùc ma s¸t nghØ:
II/Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt
* Lùc ma s¸t cã thÓ cã h¹i:
Vậy ma sát có lợi hay có hại
Ma sát có hại
Ma sát có lợi
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t :
1. Lùc ma s¸t tr­ît:
2. Lùc ma s¸t l¨n
Ma sát có lợi
Hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây ma sát có ích hay có hại ? Giải thích ?
* Lực ma sát có lợi hay có hại:
Ma sát có hại
Vậy lực ma sát có lợi hay có hại ?
- Lực ma sát vừa có lợi vùa có hại
III/ VËn dông
C8:
Hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây ma sát có ích hay có hại ? Giải thích ?
* Ma s¸t cã Ých :
a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ ngã
b,
a,
* Ma s¸t cã h¹i :
c) Dày đi lâu ngày đế bị mòn
c,
Lốp ô tô
Lốp xe đạp
d,
e
b. Ô tô chạy vào
đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t :
1. Lùc ma s¸t tr­ît:
2. Lùc ma s¸t l¨n
3.Lùc ma s¸t nghØ:
II/Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t:
1. Lùc ma s¸t tr­ît:
2. Lùc ma s¸t l¨n:
II/ Ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü thuËt:
* Lùc ma s¸t võa cã lîi võa cã h¹i:
III/ VËn dông
3.Lùc ma s¸t nghØ:
C8:
* Ma s¸t cã Ých :
*Ma sát có hại:
a,
d,
b,
c,
e
C9:
ổ bi có tác dụng gì?
Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ?
- æ bi gióp biÕn ma s¸t tr­ît thµnh ma s¸t l¨n
Qua bài học hôm nay các em cần ghi nhớ những gì?
- L�c ma s�t tr�ỵt sinh ra khi m�t v�t tr�ỵt tr�n bỊ mỈt m�t v�t kh�c .
- L�c ma s�t l�n sinh ra khi m�t v�t l�n tr�n bỊ mỈt m�t v�t kh�c.
-Lực ma nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.
-Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích.
1. VÒ nhµ c¸c em häc thuéc ghi nhí
2. Lµm bµi tËp trong s¸ch bµi tËp: Bµi 6.1; 6.3; 6.4; 6.5