Bài 6. Lực ma sát

Nhiệt liệt chào mừng các thầy, các cô về dự hội giảng năm học 2009 - 2010
Môn Vật Lí - Lớp 8C
Kiểm tra bài cũ:
1- Thế nào là hai lực cân bằng?
-Nêu kết quả của hai lực tác dụng cân bằng ?
2- Kể tên các loại lực cơ học đã học ?
Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
Tai sao mặt lốp xe không làm nhẵn?
Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp
Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe. Sự phát minh ra ổ bi
Bóp phanh, vành bánh chuyển động chậm lại là do đâu?
Do có lực sinh ra khi má phanh ép lên vành bánh, ngăn cản chuyển động.
Lực này được gọi là lực ma sát trượt.
Nếu bóp phanh mạnh, bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường. Lực ma sát trượt đã xuất hiện giữa vật nào và vật nào?
Như vậy lực ma sát trượt xuất hiện trong trường hợp nào? Có ®Æc ®iÓm gì?
Fms
C1: Tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống, kĩ thuật
Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
Do có lực ma sát lăn tác dụng lên hòn bi và cản trở chuyển động của nó.
Fms
Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có ®Æc ®iÓm gì?
C2: Tìm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống kĩ thuật
C3: Trường hợp nào có lực ma sát trượt? Trường hợp nào có lực ma sát lăn?
Fđẩy
Fms
Fđẩy
Fms
So sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong trường hợp cùng đẩy vật theo 2 cách .
Lực ma sát có thể giảm từ 20 đến 30 lần nếu chuyển từ ma sát trượt sang ma sát lăn.
Hai loại lực ma sát trượt và ma sát lăn có điểm gì giống nhau?
Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn ngược chiều chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không? Chịu tác dụng trong trường hợp nào?
Nêu các dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm?
Fk
Fms
C4. Mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên. Giải thích tại sao?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng gì?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực kéo, được gọi là lực ma sát nghỉ.
C5. Tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống, kĩ thuật.
Lực ma sát có hại hay có ích?
C6. Nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp sau:
Tra dầu mỡ làm giảm ma sát giữa xích và đĩa , tránh làm mòn đĩa và xích.
Ổ bi sẽ làm giảm ma sát giữa các phần của trục quay.
Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn
Lực ma sát có thể có ích.
Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong các trường hợp sau:
Phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.
Loại ô tô tự phanh gấp khi gặp nguy hiểm.
III. Vận dụng
C8. Giải thích các hiện tượng sau đây:
a/Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã.
b/Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
c/ Giày đi mãi đế bị mòn.
d/ Mặt lốp ô tô vận tải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.
e/ Phải bôi nhựa thông vào dây cung ở cần kéo nhị.
Lốp ô tô
Lốp xe đạp
C9. Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ?
Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát do thay ma sát trượt bằng ma sát lăn của các viênbi.
Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dể dàng, hiệu quả cao góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học,cơ khí,chế tạo máy.
Ghi nhớ:
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật này lăn trên bề mặt của vật khác và có tác dụng ngăn cản chuyển động của vật.
Lực ma sát nghỉ giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực khác.
Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích
Hướng dẫn về nhà:
Thuộc ghi nhớ.
Làm c©u C8; C9 SGK.
Làm các bài tập trong SBT: 6.1, 6.2, 6.3, 6.4
§äc phÇn ”cã thÓ em ch­a biÕt”
Trân trọng cám ơn
các thầy cô giáo đã về dự giờ