Bài 6. Lực ma sát

- Thế nào là 2 lực cân bằng ?
Vật sẽ như thế nào khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng. Hãy chọn ý trả lời đúng
a. Vật đang đứng yên sẽ chuyển động nhanh dần
b. Vật đang đứng yên sẽ dừng lại
c. Vật đang đứng yên sẽ đứng yên, hoặc vật đang chuyển động sẽ chuyển động thẳng đều mãi.
d. Vật đang chuyển động đều sẽ không còn chuyển động đều nữa.
Dưới tác dụng của 2 lực cân bằng 1 vật đang đứng yên sẽ như thế nào? 1 vật đang chuyển động sẽ như thế nào ?
- Hành khách ngồi trên xe ôtô đang chuyển động bỗng thấy mình bị nghiêng người sang trái, chứng tỏ xe:
A. Đột ngột giảm vận tốc
B. Đột ngột tăng vận tốc
C. Đột ngột rẽ sang trái
D. Đột ngột rẽ sang phải
Sự khác nhau cơ bản giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp, trục bánh xe ô tô ngày nay là ở chỗ trục bánh xe bò không có ổ bi còn trục bánh xe đạp, trục bánh xe ô tô thì
có ổ bi. Thế mà phải mất hàng chục thế kỉ con ngu?i mới tạo nên sự khác nhau đó.
Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
Ma sát trượt xuất hiện khi nào?
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật chuyển động trượt trên bề mặt một vật khác.
Các em hãy lấy thêm một số ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật ?
VD: Xe đang chạy nếu bĩp thắng mạnh, bánh xe sẽ ngừng quay và trượt trên mặt đường.
Các em hãy đọc thông tin phần 1 sách giáo khoa
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật chuyển động trượt trên bề mặt một vật khác.
Hiện tượng gì xảy ra khi đẩy một thùng hàng nặng trên mặt sàn?
Các en hãy tìm biện pháp để giúp việc di chuyển thùng hàng nhẹ nhàng hơn?
Khi búng viên bi trên mặt sàn tại sao viên bi lăn chậm dần rồi dừng lại?
C1:
Vd: - Khi bánh xe trượt trên mặt đường.
- Khi chơi cầu trượt.....
2. Lực ma sát lăn:
Khi bánh xe lăn trên mặt sàn thì giữa bánh xe và mặt sàn xảy ra hiện tượng gì?
Qua những ví dụ vừa xét trên em hãy cho biết lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?
- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác.
Các em hãy tìm thêm những ví dụ về lực ma lăn trong đời sống và kĩ thuật
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.
2. Lực ma sát lăn
- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác.
P
C2: Vd:
Khi quả bóng lăn trên sân.
Bánh xe lăn trên mặt đường.....
Em hãy so sánh độ lớn của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn trong 2 trường hợp dưới đây ?
C3 :- F ms Trượt > F ms lăn
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
- Lực ma sát trượt xuất hiện khi một vật trượt trên bề mặt một vật khác.
2. Lực ma sát lăn:
- Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một vật khác.
C3 : - F ms Trượt > F ms lăn
3. Lực ma sát nghỉ:
Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên ?
C4
- Vật đứng yên suy ra đã có một lực cân bằng với lực kéo
Lực này gọi là lực ma sát nghỉ
Vậy lực ma sát nghỉ có tác dụng gì?
- Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không bị trượt khi vật bị lực khác tác dụng
Hãy tìm thêm những ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuật
C5:
- Lực ma sát nghỉ giữa bàn chân và mặt đường
- Lực ma sát nghỉ giúp ta cầm nắm mọi vật dễ dàng hơn
Vậy lực ma sát có lợi hay có hại, chúng ta cùng nhau phân tích tiếp phần II
II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:
1. Lực ma sát có lợi hay có hại:
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
2. Lực ma sát lăn:
3. Lực ma sát nghỉ:
II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:
* Lực ma sát có lợi hay có hại:
Các em hãy thảo luận và cho biết các trường hợp ở 2 hình 6.3 và 6.4 là có lợi hay có hại ? Nếu có hại hãy tìm biện pháp khắc phục?
Ma sát
Ma sát
Ma sát có lợi
Hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây ma sát có ích hay có hại ? Giải thích ?
II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
2. Lực ma sát lăn:
3. Lực ma sát nghỉ:
* Lực ma sát có lợi hay có hại:
Vậy lực ma sát có lợi hay có hại ?
- Lực ma sát vừa có lợi vừa có hại
III/ Vận dụng
C8:
* Ma sát có ích :
a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ ngã
b,
a,
* Ma sát có hại:
c) Dày đi lâu ngày đế bị mòn
c,
Lốp ô tô
Lốp xe đạp
d,
e
b. Ô tô chạy vào
đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát trượt:
2. Lực ma sát lăn:
II/ Lực ma sát trong đời sống và kĩ thuật:
* Lực ma sát có lợi hay có hại:
- Lực ma sát vừa có lợi vừa có hại
III/ Vận dụng
3. Lực ma sát nghỉ:
C8:
* Ma sát có ích :
* Ma sát có hại:
a,
d,
b,
c,
e
C9:
Ổ bi có tác dụng gì ? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển khoa học và công nghệ?
- Ổ bi giúp giảm ma sát trượt thành ma sát lăn
- Gi�p máy móc hoạt động dể dàng, hiệu quả cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học,cơ khí,chế tạo máy.
Để đo lực ma sát người ta dùng dụng cụ nào ?
Lực ma sát có thể có ích, có thể có hại
- Khi lực ma sát có hại nó sẽ làm cho ổ bi mau mòn, líp và sên xe đạp xe máy mòn nhanh, rơi vãi ra môi trường dẫn đến ô nhiễm môi trường do đó các em cần phải thường xuyên tra dầu nhớt vào ổ bi , sên….
Qua bài học hôm nay các em ghi nhớ được những kiến thức gì ?
- Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của một vật khác.
- Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên bề mặt của một vật khác.
- Lực ma sát nghỉ giữ cho vật khơng tru?t khi vật bị lực khác tác dụng.
- Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích.
- Để đo lực ma sát người ta có thể dùng lực kế
1. Về nhà học thuộc ghi nhớ.
2. Làm bài tập trong sách bài tập
3. Ôn tập từ bài 1 đến bài 6 tiết sau kiểm tra 1 tiết
Ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống kĩ thuật
Móc lực kế vào một khối gỗ đặt trên mặt bàn.
Fk
Fms
Kéo từ từ lực kế theo phương nằm ngang
Khối gỗ không chuyển động
H1
H2
H3
K1
K2
Ổ bi sẽ làm giảm ma sát giữa các phần của trục quay. Ta có thể bôi trươn ổ bi bằng cách tra dầu, nhớt vào ổ bi.
Để thùng hàng lên xe có bánh lăn. Chuyển ma sát trượt thành ma sát lăn.
K3
Lực ma sát có hại
LỰC MA SÁT CÓ LỢI
L1
L2
L3
L4
K1
K2
K3
K4
Nếu không có lực ma sát trượt phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.
Không có ma sát ốc sẽ không bám vào bulông
Loại ô tô tự phanh gấp khi gặp nguy hiểm.