Bài 6. Lực ma sát

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự chuyên đề cụm chuyên môn số 4
Chúc các em học tốt !
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Nhung
TRƯỜNG THCS NÀ BAN
Câu1 a, Thế nào là hai lực cân bằng?
b, Nêu trạng thái chuyển động của vật
khi chịu tác dụng của hai lực cân bằng?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, cùng phương, ngược chiều
Một vật đang đứng yên sẽ tiếp tục đứng yên
Một vật đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều
Sự khác nhau cơ bản giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp, trục bánh xe ô tô ngày nay là ở chỗ trục bánh xe bò không có ổ bi còn trục bánh xe đạp, bánh xe ô tô thì có ổ bi.
Trục bánh
xe bò
Trục bánh xe đạp
Mất hàng chục thế kỉ để tạo ra sự khác biệt giữa hai loại trục bánh xe.
Sự phát minh ra ổ bi
Hãy cho biết khi bóp phanh thì vành bánh xe chuyển động thế nào trên mặt má phanh?
Bánh xe trượt trên mặt má phanh
Khi bánh xe không quay thì bánh xe chuyển động thế nào trên mặt đường?
Bánh xe không lăn mà trượt trên mặt đường.
Vậy lúc này xuất hiện lực ma sát trượt giữa bánh xe và mặt đường, làm xe chuyển động chậm rồi dừng lại.
Vậy lực ma sát trượt xuất hiện khi nào?
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên mặt vật khác và cản trở lại chuyển động.
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên mặt vật khác và cản trở lại chuyển động.
C1.Hãy lấy ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và trong kĩ thuật?
C1. Ma sát giữa dây cung ở cần kéo của đàn violon với dây đàn.
Trượt tuyết.
Cầu trượt
Viết bảng.
Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên mặt vật khác và cản trở lại chuyển động.
Khi đẩy thùng hàng, ta nói xuất hiện lực ma sát trượt giữa bánh xe và mặt đường đúng hay sai?
Vậy khi nào xuất hiện lực ma sát lăn?
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên mặt một vật khác và cản lại chuyển động ấy
C2.Tìm thêm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và trong kĩ thuật?
m
C3. Độ lớn của lực ma sát lăn nhỏ hơn lực ma sát trượt :Fms lăn < Fms trượt .
Chúng ta đi được, ngồi được nhờ vào ma sát gì?
So sánh độ lớn của lực ma sát lăn và lực ma sát trượt?
Fk
Fms
C4)Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực
kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?
Vật đứng yên chứng tỏ giữa mặt bàn với vật có một lực cản. Lực này đặt lên vật cân bằng với lực kéo để giữ cho vật đứng yên.
Lực này gọi là lực ma sát nghỉ

Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật này trượt trên mặt vật khác và cản trở lại chuyển động.
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên mặt một vật khác và cản lại chuyển động ấy
Lực ma sát nghỉ có tác dụng gì?
-Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật bị tác dụng của lực khác.
C5.Hãy lấy ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và trong kĩ thuật?

Lực ma sát có lợi hay có hại ?
Có lợi
Làm giảm ma sát
Cách làm giảm ma sát
Có hại
- Lực ma sát trượt giữa đĩa và xích xe làm mòn đĩa xe và xích
Lực ma sát trượt cản trở chuyển động của trục và làm mòn trục
Khắc phục: Tra dầu vào xích xe
Khắc phục: Dùng ổ bi
Lực ma sát trượt cản trở chuyển động của thùng khi
ta muốn đẩy thùng
Khắc phục: Dùng xe lăn
C6 Hãy nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở hình 6.3.

Lực ma sát có lợi hay có hại ?
Có lợi
Làm giảm ma sát
Làm tăng
ma sát
Cách làm giảm ma sát
Cách làm tăng ma sát
Thay ma sát
trượt
thành ma
sát lăn, bề
mặt nhẵn…
Có hại
- Bảng trơn nhẵn quá không thể dùng phấn viết lên bảng
Khắc phục : Tăng độ nhám của bảng để tăng ma sát giữa phấn và bảng
Khắc phục: làm rãnh cho ốc, vít thay cho đinh thẳng
Khi ta đánh diêm, que diêm sẽ trượt trên sườn bao diêm, không
phát ra lửa
Khắc phục: tăng độ nhám của mặt giấy ở sườn bao diêm
- Khi ô tô phanh gấp, ô tô không dừng lại được.
Khắc phục: Lốp ô tô phải có độ nhám và khía sâu rãnh mặt lốp.
C7 Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tượng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xãy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp trên.
- Ốc sẽ bị quay, lỏng dần, tuột ra khỏi vít

Lực ma sát có lợi hay có hại ?
Có lợi
Làm giảm ma sát
Làm tăng ma sát
Cách làm giảm ma sát
Cách làm tăng ma sát
Thay ma sát
trượt
thành ma
sát lăn, bề
mặt trơn
nhẵn…
Tăng độ nhám bề mặt, bánh xe có khía, rãnh sâu….
Có hại

C8. Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có lợi hay có hại:
Khi đi trên sàn đá hoa mới lau
dễ bị ngã.
b. Ô tô đi trên đường đất mềm có bùn
dễ bị sa lầy.
c. Giày đi mãi đế bị mòn.
d. Mặt lốp ô tô vận tải phải có khía sâu hơn
mặt lốp xe đạp.
e. Phải bôi nhựa thông vào dây cung
ở cần kéo nhị (đàn cò).
ma sát có lợi.
ma sát có lợi.
ma sát có hại.
ma sát có lợi.
ma sát có lợi.
C9:
Ổ bi có tác dụng gì ? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển khoa học và công nghệ?
- Ổ bi giúp làm giảm ma sát, thay ma sát trượt thành ma sát lăn
- Giúp máy móc hoạt động dễ dàng, hiệu quả cao, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các ngành như động lực học, cơ khí, chế tạo máy,..

Bài tập củng cố:
Hoàn thành sơ đồ sau bằng sơ đồ tư duy để có được nội dung hoàn chỉnh với các cụm từ:
Lực ma
sát lăn
Lực ma
sát trượt
Tra dầu mỡ,
lắp vòng bi,
làm nhẵn bề mặt
Lực ma
sát có lợi
làm cho bề mặt gồ
ghề, sần sùi, lốp xe
có rãnh, đế dép có
khía cạnh
Lực ma
sát có hại
Lực ma
sát nghỉ
Lực ma
sát trượt
Lực ma
sát lăn
Lực ma
sát nghỉ
Lực ma
sát có lợi
Lực ma
sát có hại
Làm tăng ma sát : làm cho bề mặt gồ ghề, sần sùi, lốp xe có rãnh, đế dép có khía cạnh
Làm giảm ma sát:Tra dầu mỡ, lắp vòng bi, làm nhẵn bề mặt
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
-Học thuộc nội dung bài kết hợp ghi nhớ.
-Làm bài tập :Từ 6.1 đến 6.5 trong SBT.
- Bài sắp học: ÔN TẬP
Về nhà ôn tập lại toàn bộ kiến thức đã học từ tiết 1 đến tiết 6.
Kính chúc các thầy cô sức khỏe
Chúc các em học tốt !