Bài 6. Lực ma sát

Chào mừng quý thầy cô và các em
về dự tiết học hôm nay
GVBM: Võ Thị Thanh Thảo
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Thế nào là hai lực cân bằng? Cho 1 ví dụ về vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng?
Trả lời: Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, cùng phương nhưng ngược chiều.
Ví dụ: quyển sách đặt trên mặt bàn chịu tác dụng của hai lực cân bằng là trọng lực và lực của mặt bàn tác dụng lên quyển sách.
Sự khác nhau giữa trục bánh xe bò ngày xưa và trục bánh xe đạp ngày nay là gì?
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
1/ Lực ma sát trượt:
* Lực ma sát trượt sinh ra khi một vật trượt trên bề mặt của vật khác.
C1: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống và kĩ thuật.
C1:
Khi phanh mạnh, bánh xe ngừng quay và trượt trên mặt đường.
Trượt tuyết.
Fms
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
1/ Lực ma sát trượt:
2/ Lực ma sát lăn:
* Lực ma sát lăn sinh ra khi có một vật lăn trên bề mặt một vật khác.
C2: Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và kĩ thuật.
Ở các ổ bi của bộ phận quay.
Khi xe chạy trên đường.
Đẩy vật nặng trên các con lăn.
C2:
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
1/ Lực ma sát trượt:
2/ Lực ma sát lăn:
* Lực ma sát lăn sinh ra khi có một vật lăn trên bề mặt một vật khác.
Hình 6.1
a)
b)
C3: Trong các trường hợp vẽ ở hình 6.1, trường hợp nào có lực ma sát trượt, trường hợp nào có lực ma sát lăn? Từ hai trường hợp trên em có nhận xét gì về cường độ của lực ma sát trượt và lực ma sát lăn.
C3: Hình a có lực ma sát trượt, hình b có lực ma sát lăn. Cường độ của lực ma sát trượt lớn hơn cường độ của lực ma sát lăn.
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
1/ Lực ma sát trượt:
2/ Lực ma sát lăn:
3/ Lực ma sát nghỉ:
Fk
Fms
C4: Tại sao trong thí nghiệm trên, mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên?
C4: Vì cường độ của lực kéo nhỏ hơn cường độ của lực ma sát nghỉ.
C4: Vì cường độ của lực kéo nhỏ hơn cường độ của lực ma sát nghỉ.
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
1/ Lực ma sát trượt:
2/ Lực ma sát lăn:
3/ Lực ma sát nghỉ:
* Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không trượt khi vật chịu tác dụng của lực khác.
C5: Hãy tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong đời sống và kĩ thuật.
C5: Ma sát giữa bàn chân với mặt sàn khi đi tới…
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
1/ Lực ma sát có thể có hại:
C6: Hãy nêu tác hại của lực ma sát và các biện pháp làm giảm lực ma sát trong các trường hợp vẽ ở hình 6.3.
a/ Xích xe đạp
b/ Trục quay có ổ bi
c/ Đẩy thùng đồ
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
1/ Lực ma sát có thể có hại:
a/ Xích xe đạp
b/ Trục quay có ổ bi
c/ Đẩy thùng đồ
C6:
Làm mau mòn xích và đĩa. Để giảm ma sát cần tra dầu mỡ thường xuyên.
Làm cản trở chuyển động quay, nóng và mau mòn trục. Gắn ổ bi, tra dầu mỡ.
Khó đẩy do ma sát trượt lớn. Thay ma sát trượt bằng ma sát lăn.
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
1/ Lực ma sát có thể có hại:
2/ Lực ma sát có thể có ích:
C7: Hãy quan sát các trường hợp vẽ ở hình 6.4 và tưởng tưởng xem nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong những trường hợp này.
a/ Viết bảng
b/ Bulông (vít và ốc)
c/ Ôtô phanh gấp
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
1/ Lực ma sát có thể có hại:
2/ Lực ma sát có thể có ích:
a/ Viết bảng
b/ Bulông (vít và ốc)
c/ Ôtô phanh gấp
Phấn viết không ăn bảng.
Khi làm bảng phải tạo độ nhám.
Ốc dễ bị lỏng khi rung động, diêm quẹt không cháy.
Tăng độ nhám ở các bánh răng và mặt sườn bao diêm.
Khi thắng ôtô không dừng lại được.
Làm mặt đường có độ nhám, bánh xe có rãnh
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
III/ VẬN DỤNG:
C8: Hãy giải thích các hiện tượng sau và cho biết trong các hiện tượng này ma sát có ích hay có hại:
a/ Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã
C8:
a/ Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ bị ngã vì lực ma sát nghỉ giữa chân người với sàn nhỏ.
Ma sát này có ích.
b/ Ôtô đi trên đường đất mềm có bùn dễ bị sa lầy.
b/ Lực ma sát nghỉ giữa bánh xe và mặt đất nhỏ làm bánh xe quay trượt tại chỗ. Ma sát này có ích.
c/ Giày đi mãi đế bị mòn.
c/ Do ma sát trượt giữa đế giày và mặt đất nên làm đế giày bị mòn. Ma sát này có hại.
d/ Mặt lốp ôtô vận tải phải có khía sâu hơn mặt lốp xe đạp.
d/ Mặt lốp ôtô có khía sâu để tăng ma sát, khi xe chuyển động không bị trượt, khi phanh lại xe sẽ nhanh chóng dừng. Ma sát này có lợi.
I/ KHI NÀO CÓ LỰC MA SÁT:
II/ LỰC MA SÁT TRONG ĐỜI SỐNG VÀ KĨ THUẬT:
III/ VẬN DỤNG:
C9: Ổ bi có tác dụng gì? Tại sao việc phát minh ra ổ bi lại có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển của khoa học và công nghệ.
C8:
C9: Ổ bi có tác dụng làm giảm ma sát trong các ổ trục.
Việc phát minh ra ổ bi đã thay thế lực ma sát trượt bởi ma sát lăn và làm giảm ma sát từ 20 đến 30 lần.
Nhờ sử dụng ổ bi đã giảm lực cản lên các vật chuyển động làm cho máy móc hoạt động dễ dàng, đạt hiệu quả cao.
Bài tập:
Câu 1: Câu nào sau đây nói đúng về lực ma sát?
a/ Lực ma sát cùng hướng với chuyển động của vật.
b/ Khi vật chuyển động nhanh dần lên, lực ma sát lớn hơn lực đẩy.
c/ Khi một vật chuyển động chậm dần, lực ma sát nhỏ hơn lực đẩy.
d/ Lực ma sát trượt cản trở chuyển động trượt của vật này trên mặt vật kia.
Câu 2: Trường hợp nào sau đây lực xuất hiện không phải là lực ma sát?
a/ Lực xuất hiện khi lốp xe trượt trên mặt đường.
b/ Lực xuất hiện làm mòn đế giày.
c/ Lực xuất hiện khi lò xo bị nén hay bị dãn.
d/ Lực xuất hiện giữa dây cuaroa với bánh xe truyền chuyển động.
Học bài
Làm các bài tập 6.1 đến 6.5 SBT
Tìm hiểu trước bài học số 7 "ÁP SUẤT" SGK trang 25
Đọc phần "Có thể em chưa biết"
Chúc các em học tốt và
Chúc quý thầy cô sức khỏe