Bài 6. Cô bé bán diêm

chào mừng thầy cô và các em học sinh


Nêu những thành công về mặt nghệ thuật của truyện ngắn lão Hạc?
Qua tác phẩm, em có suy nghĩ gì về số phận, phẩm chất của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám ?
Kiểm tra bài cũ
CÔ BÉ BÁN DIÊM
AN – ĐÉC - XEN
(TRÍCH)
Tuần 6
Tiết 21 -
Trình bày hiểu biết của em về tác giả tác phẩm?
I. Đọc, tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm:
Tác giả:
- Han Cri-xti-an An-đec-xen (1805-1875) là nhà văn Đan Mạch “người kể chuyện cổ tích” nổi tiếng thế giới.
- Truyện của ông đem đến cho độc giả cảm nhận về niềm tin và lòng yêu thương đối với con người.

b. Tác phẩm:

- “Cô bé bán diêm” là một trong những truyện ngắn nổi tiếng nhất của An-đec-xen.
- Đoạn trích (SGK) thuộc phần cuối của câu chuyện.
- Nhân vật chính: Cô bé bán diêm.
2. ĐỌC, tóm tắt
Tham khảo phần đầu câu chuyện:
CÔ BÉ BÁN DIÊM
Rét dữ dội, tuyết rơi. Trời đã tối hẳn. Đêm nay là đêm giao thừa. Giữa trời đông giá rét em bé đầu trần, đi chân đất, đang dò dẫm trong đêm tối. Lúc ra khỏi nhà em có đi giày vải, nhưng giày vải phỏng có tác dụng gì cơ chứ! Giày ấy của mẹ em để lại, rộng quá, em đã làm v ăng mất cả hai chiếc khi em chạy qua đường vào lúc hai chiếc xe ngựa đang phóng nước đại. Chiếc thứ nhất bị xe song mã nghiến, rồi dính theo tuyết vào bánh xe, thế là mất hút. Còn chiếc thứ hai, một thằng bé lượm được cười sằng sặc, đem tung lên trời. Nó còn nói to với em rằng nó sẽ giữ chiếc giày để làm nôi cho con chó sau này! Thế là em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng lên, rồi tím bầm lại vì rét.
Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao. Em cố kiếm một nơi có nhiều người qua lại. Nhưng trời rét quá, khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em. Suốt ngày em chẳng bán được gì cả và chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh. Em bé đáng thương bụng đói rét vẫn lang thang trên đường. Bông tuyết bám đầy trên mái tóc dài xoã thành từng búp trên lưng em, em cũng không để ý . . .”
ĐỌC TIẾP THEO TRONG SGK …
Em hãy tóm tắt nội dung câu chuyện.

Truyện kể về một em bé mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt, không bán được diêm em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tường, liên tục quẹt diêm để sưởi ấm. Hết một bao diêm thì em bé đã chết cóng trong giấc mơ cùng bà nội lên trời. Sáng hôm sau – ngày đầu năm, mọi người qua đường vẫn thản nhiên nhìn cảnh tượng thương tâm ấy.
3. Thể loại:
Truyện ngắn

Hãy xác định ba phần của văn bản này nếu lấy việc em bé quẹt những que diêm làm phần trọng tâm?

Căn cứ vào đâu để có thể chia phần thứ hai (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn?
4. Bố cục:
3 phần
- Phần thứ nhất: Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Phần thứ hai (trọng tâm): Thực tế và mộng tưởng.
- Phần thứ ba: Cái chết thương tâm của em bé bán diêm.

 Phần trọng tâm có thể chia thành 5 đoạn nhỏ căn cứ vào các lần quẹt diêm. Bốn lần đầu, mỗi lần quẹt một que diêm. Lần thứ năm quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao.

II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN:
1. Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
Theo dõi phần đầu văn bản em hãy cho biết gia cảnh của cô bé có gì đặc biệt ? Gia cảnh ấy đã đẩy cô bé đến tình trạng như thế nào ?
a) Gia cảnh:


- Người thân thương yêu em là bà và mẹ đã mất từ lâu.
- Nỗi khốn khổ đã khiến người bố trở nên thô bạo.
- Em phải đi bán diêm tự kiếm sống.


Cô bé cùng những bao diêm xuất hiện trong thời điểm đặc biệt nào?
Thời điểm ấy tác động
như thế nào đến con người?
C©u hái th¶o luËn
Nhãm 1:
Nhóm 2:
b) Bối cảnh

- Đêm giao thừa: gió rét,
tuyết rơi dày đặc.
- Đường phố vắng vẻ màn đêm tăm tối.



(Truyện được đặt vào bối cảnh đêm giao thừa, ngoài đường phố rét buốt. Ở các nước Bắc Âu như Đan Mạch, vào dịp này thời tiết rất lạnh, nhiệt độ có khi xuống tới âm vài chục độ, tuyết rơi dày đặc).
Để khắc họa hình ảnh cô bé trong đêm giao thừa, tác giả đã dùng biện pháp nghệ thuật gì? Chỉ rõ?
Biện pháp nghệ thuật này có tác dụng gì?
Thế giới xung quanh >< Cô bé
Nghệ thuật đối lập , tương phản:
D?i l?p
c) Các hình ảnh đối lập:

Cái xó tối tăm em
chui rúc hiện nay.


Trời đông giá rét, tuyết
rơi.


Ngoài đường tối đen
và lạnh lẽo

Em bé bụng đói cả
ngày chưa ăn uống gì.

Ngôi nhà có dây trường
xuân năm xưa khi bà còn
sống.

Cô bé đầu trần, đi chân
đất.
Cửa sổ mọi nhà đều
sáng rực ánh đèn.
Trong phố sực nức
mùi ngỗng quay.
. Làm nổi bật tình cảnh đáng thương vừa đói rét, không nhà, không người yêu thương ngay cả trong đêm giao thừa của em bé bất hạnh.

. Gợi nhớ đến Thành và Thủy (cha mẹ chia tay), bé Hồng (thiếu tình thương), chị Dậu, lão hạc (nghèo)…
Tác dụng của các hình ảnh tương phản này ?
Hình ảnh đó gợi em nhớ đến những nhân vật nào? Vì sao?
Tiết 22.

Văn bản: CÔ BÉ BÁN DIÊM
ĐỌC,TÌM HIỂU CHUNG:
ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa:
Thực tế và mộng tưởng:
Cô bé đã quẹt diêm mấy lần? Mỗi lần lại xuất hiện hình ảnh nào? Tại sao lại xuất hiện hình ảnh đó?
Chứng minh rằng các mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí?
Trong số các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần túy chỉ là mộng tưởng?
Thảo luận nhóm
- Diêm cháy Diêm tắt
+ L1: thấy lò sưởi + Lò sưởi biến mất
-> Vì rét.
+ L2 :bàn ăn thịnh soạn +Bàn ăn biến mất
-> Vì đói.
+ L3 : cây thông Nôel… + nến… sao
-> Mong ước được đón giao thừa.
+ L4: thấy bà mỉm cười. + Bà biến mất
-> Bà là điểm tựa tinh thần duy nhất của em.
+ L 5 : em muốn níu giữ bà, hai bà cháu bay đi.
-> Bà là người duy nhất yêu thương em.

=>Tác giả đồng cảm với khao khát hạnh phúc của em bé.


Các mộng tưởng diễn ra theo trình tự hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh em bé lúc đó.Thực tế và mộng tưởng xen kẽ với nhau khi diêm cháy là lúc mộng tưởng hiện ra trong đầu em bé, khi diêm tắt là lúc em trở về với thực tại.

- Con ngỗng quay nhảy ra khỏi đĩa,
hai bà cháu nắm tay
nhau bay lên trời thuần túy chỉ là mộng tưởng.
- Các hình ảnh: lò sưởi, bàn ăn,
cây thông Nôen
gắn với thực tế.
Sự sắp đặt song song cảnh mộng tưởng và cảnh thực tế có ý nghĩa gì ?
Làm nổi bật hình ảnh một cô bé
bị bỏ rơi, đói rét và cô độc,
luôn khao khát được ấm no,
yên vui, tình yêu thương.


3. Cảnh tượng thương tâm:
Điều gì xảy ra trong ngày đầu năm mới?
Vì sao tác giả miêu tả em bé chết rồi (lại chết vì lạnh) mà đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười?
Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà - em bé chết ở xó tường, đôi môi mỉm cười…
> trong mộng tưởng em được yêu thương, sung sướng, mãn nguyện
- Mọi người dửng dưng nhìn bao diêm đã hết và bảo: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”
- Chẳng ai biết những điều kỳ diệu em đã trông thấy và cảnh huy hoàng khi hai bà cháu bay lên.
Từ những chi tiết này cho ta thấy điều gì về thái độ của cả xã hội trước cái chết của cô bé ?
2. Qua đó nhà văn muốn gửi đến mỗi chúng ta thông điệp gì?
3. Nếu cần bình về cái chết của cô bé bán diêm từ hình ảnh em bé chết đói chết rét là một em bé có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười thì em sẽ nói điều gì?
4. Em có muốn có một kết cục khác không? Vì sao?
Ph¸t phiÕu häc tËp

- Cả xã hội đều vô tình lạnh lùng trước cái chết của em bé nghèo mồ côi.
Tác giả muốn gửi đến một thông điệp giàu tính nhân đạo: Hãy yêu thương trẻ thơ, hãy để trẻ thơ được sống hạnh phúc.
Tác giả yêu thương sâu sắc đến những người nghèo khổ, bất hạnh. Thể hiện nỗi day dứt, xót xa của nhà văn với em bé.
Có gì đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của An – đec – xen mà chúng ta cần học tập?


NGHỆ THUẬT:
. Miêu tả cảnh ngộ và nỗi khổ cực của em bé bằng những chi tiết, hình ảnh đối lập.
Sáng tạo trong cách kể: đan xen giữa yếu tố thật và huyền ảo.
Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm.
Sắp xếp trình tự sự việc hợp lí.

I. ĐỌC, TÌM HIỂU CHUNG:
II.ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1.Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa:
2. Thực tế và mộng tưởng:
3. Cảnh tượng thương tâm:
III. TỔNG KẾT:
Ý nghĩa:
Truyện thể hiện niềm thương cảm sâu sắc của nhà văn đối với những số phận bất hạnh.
-Nghệ thuật:
-Nội dung:
Ghi nhớ: SGK/68
IV. Luyện tập
Phát biểu những cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm nói chung và đoạn kết nói riêng?
Kết thúc truyện, tác giả viết: “ Mọi người bảo nhau : “ Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”, nhưng chẳng ai biết những cái kì diệu em đã trông thấy…”. Em hãy kể lại những điều kì diệu mà em bé đã trông thấy trong đêm giao thừa và giải thích vì sao tác giả lại gọi đó là những cái kì diệu?
Trong văn bản này hình ảnh, chi tiết nào làm em cảm động nhất, vì sao ?
CÁM ƠN CÁC
THẦY CÔ
ĐÃ VỀ DỰ GIỜ
THĂM LỚP!