Bài 6. Cô bé bán diêm

Kiểm tra bài cũ
Van b?n
Trình bày hiểu biết của em về tác giả tác phẩm?
I. Giới thiệu chung
1. TÁC GIẢ:
- Han Cri-xti-an An-đec-xen (1805-1875) nhà văn Đan Mạch, “người kể chuyện cổ tích” nổi tiếng thế giới.
- Truyện của ông nhẹ nhàng, toát lên lòng thương yêu con người, nhất là những người nghèo khổ.
2. TÁC PHẨM:

- “Cô bé bán diêm” là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của An-đec-xen.
- Đoạn trích (SGK) thuộc phần cuối của câu chuyện.
- Nhân vật chính: Cô bé bán diêm.
II.ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHÚ THÍCH:
1. Đọc:
Tham khảo phần đầu câu chuyện:
CÔ BÉ BÁN DIÊM
Rét dữ dội, tuyết rơi. Trời đã tối hẳn. Đêm nay là đêm giao thừa. Giữa trời đông giá rét em bé đầu trần, đi chân đất, đang dò dẫm trong đêm tối. Lúc ra khỏi nhà em có đi giày vải, nhưng giày vải phỏng có tác dụng gì cơ chứ! Giày ấy của mẹ em để lại, rộng quá, em đã làm văng mất cả hai chiếc khi em chạy qua đường vào lúc hai chiếc xe ngựa đang phóng nước đại. Chiếc thứ nhất bị xe song mã nghiến, rồi dính theo tuyết vào bánh xe, thế là mất hút. Còn chiếc thứ hai, một thằng bé lượm được cười sằng sặc, đem tung lên trời. Nó còn nói to với em rằng nó sẽ giữ chiếc giày để làm nôi cho con chó sau này! Thế là em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng lên, rồi tím bầm lại vì rét.
Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao. Em cố kiếm một nơi có nhiều người qua lại. Nhưng trời rét quá, khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em. Suốt ngày em chẳng bán được gì cả và chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh. Em bé đáng thương bụng đói rét vẫn lang thang trên đường. Bông tuyết bám đầy trên mái tóc dài xoã thành từng búp trên lưng em, em cũng không để ý . . .”
ĐỌC TIẾP THEO TRONG SGK …
bao diêm
trường xuân
phuốc -sét
2. Tìm hiểu các chú thích: SGK
* THỂ LOẠI:
Truyện ngắn

Em hãy tóm tắt nội dung câu chuyện.

Truyện kể về một em bé mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt, không bán được diêm em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh, đành ngồi nép vào góc tường, liên tục quẹt diêm để sưởi ấm. Hết một bao diêm thì em bé đã chết cóng trong giấc mơ cùng bà nội lên trời. Sáng hôm sau – ngày đầu năm, mọi người qua đường vẫn thản nhiên nhìn cảnh tượng thương tâm ấy.
BỐ CỤC:
3 phần
- Phần thứ nhất: Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Phần thứ hai (trọng tâm): Thực tế và mộng tưởng.
- Phần thứ ba: Cái chết thương tâm của em bé bán diêm.

 Phần trọng tâm có thể chia thành 5 đoạn nhỏ căn cứ vào các lần quẹt diêm. Bốn lần đầu, mỗi lần quẹt một que diêm. Lần thứ năm quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao.
bao diêm
trường xuân
phuốc -sét

III. PHÂN TÍCH:
1. Cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
Theo dõi phần đầu văn bản em hãy cho biết gia cảnh của cô bé có gì đặc biệt ? Gia cảnh ấy đã đẩy cô bé đến tình trạng như thế nào ?
a) Gia cảnh:


Gia cảnh đáng thương,gặp nhiều bất hạnh
- Nhà nghèo, sống chui rúc trong một xó tối tăm, trên gác sát mái nhà.Vì nỗi khốn khổ khiến cho người bố trở nên thô bạo,hay mắng nhiếc và chửi rủa em
- Phải đi bán diêm kiếm sống.


Cô bé cùng những bao diêm xuất hiện trong thời điểm đặc biệt nào?
Thời điểm ấy tác động
như thế nào đến con người?
C©u hái th¶o luËn
Nhãm 1:
Nhóm 2:
b) Đêm giao thừa:
-Đêm giao thừa:em phải chịu cảnh ngộ đói rét,không nhà,không người yêu thương




(Truyện được đặt vào bối cảnh đêm giao thừa, ngoài đường phố rét buốt. Ở các nước Bắc Âu như Đan Mạch, vào dịp này thời tiết rất lạnh, nhiệt độ có khi xuống tới âm vài chục độ, tuyết rơi dày đặc).
Liệt kê những hình
ảnh tương phản
(đối lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau) được nhà văn sử dụng trong phần này nhằm khắc họa nỗi khổ cực của cô bé.
D?i l?p
c) Các hình ảnh đối lập:

Cái xó tối tăm em
chui rúc hiện nay.


Trời đông giá rét, tuyết
rơi.


Ngoài đường lạnh buốt
và tối đen.
Em bé bụng đói cả
ngày chưa ăn uống gì.

Ngôi nhà có dây trường
xuân năm xưa khi bà còn
sống.

Cô bé đầu trần, đi chân
đất.
Cửa sổ mọi nhà đều
sáng rực ánh đèn.
Trong phố sực nức
mùi ngỗng quay.
Nhà văn sử dụng nhiều hình ảnh tương phản có lựa chọn nhằm làm nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp của em bé.
Tác dụng của các hình ảnh tương phản này ?
2. Thực tế và mộng tưởng
Cô bé đã quẹt diêm mấy lần? Mỗi lần lại xuất hiện hình ảnh nào? Tại sao lại xuất hiện hình ảnh đó?
Chứng minh rằng các mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí?
Trong số các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần túy chỉ là mộng tưởng?
Nhu cầu về vật chất
Nhu cầu về tinh thần
Mộng tưởng của em bé qua những lần quẹt diêm :
+ Lần 1: mơ thấy lò sưởi vì rét.
+ Lần 2 : mơ thấy bàn ăn thịnh soạn vì đói.
+ Lần 3 : mơ thấy cây thông Nôel,vì mong ước được đón giao thừa.
+ Lần 4: mơ thấy bà hiền hậu hiện ra.
+ Lần 5 : mong ước hai bà cháu bay lên trời.
Các mộng tưởng diễn ra theo trình tự hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh em bé lúc đó.Thực tế và mộng tưởng xen kẽ với nhau khi diêm cháy là lúc mộng tưởng hiện ra trong đầu em bé, khi diêm tắt là lúc em trở về với thực tại.
=>Qua đó thể hiện lòng thương cảm,đồng cảm sâu sắc của tác giả với những khao khát hạnh phúc của em bé.



3. Cái chết của cô bé bán diêm.
Trong buổi sáng đầu năm ấy, thái độ của mọi người khi thấy cô bé chết rét trong đêm giao thừa như thế nào?
Dôi má hồng và đôi môi đang mỉm cuời.
* Em bé chết trong th?c tế
* Em bé chết trong mộng tu?ng
> Sự ra đi thật thuơng tâm: một cái chết vô tội, không đáng có, một bi kịch đáng thuơng.
Em chết ở một xó tường lạnh lẽo (vỡ đói, rét, v� vỡ thiếu tỡnh thương của gia dỡnh, xã hội.)
-> Sự ra đi thật đẹp: thể xác chết nhung linh hồn khát vọng luôn sống mãi
Tấm lòng yêu thuơng đồng cảm của nhà văn đối với nh?ng em bé bất hạnh
Xã hội thiếu vắng tỡnh thuơng, thờ ơ với nỗi bất hạnh của ngu?i nghèo.
Bức tranh 1
Bức tranh 2
- Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà - em bé chết ở xó tường.
- Mọi người dửng dưng nhìn bao diêm đã hết và bảo: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”
Chẳng ai biết những điều kỳ diệu em đã trông thấy và cảnh huy hoàng khi hai bà cháu bay
=>Em chết trong sự thờ ơ,lạnh nhạt của mọi người xung quanh.

-Em bé đã chết vì rét trong đêm giao thừa.Tuy thân xác em đã chết nhưng tâm hồn,khát vọng của em vẫn đang sống vì được ở bên bà,bên giấc mơ đẹp “đôi môi đang mỉm cười” một cách hạnh phúc và mãn nguyện.
=>Kết thúc truyện thể hiên một nỗi day dứt,xót xa của nhà văn đối với em bé bất hạnh.Tác giả muốn gửi đến một thông điệp giàu tính nhân đạo:Hãy yêu thương trẻ thơ,hãy cho con trẻ một mái ấm gia đình,hãy dành cho trẻ cuộc sống bình yên,hạnh phúc.
Nhìn những bức ảnh này em có suy nghĩ gì?


Chúng ta cần phải bảo vệ, che chở, chia sẻ và đùm bọc những đứa bé mồ côi, bất hạnh.
Có gì đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của An – đec – xen mà chúng ta cần học tập?

IV.TỔNG KẾT
1. NGHỆ THUẬT:
-Miêu tả rõ nét cảnh ngộ và nỗi khổ cực của em bébằng những chi tiết,hình ảnh đối lập
-Sắp xếp trình tự sự việc nhằm khắc họa tâm lí em bé trong cảnh ngộ bất hạnh.
-Sáng tạo trong kể chuyện
2.Ý NGHĨA:
Truyện thể hiện niềmthương cảm sâu sắc của nhà văn đối với những số phận bất hạnh.
IV. Luyện tập
Kết thúc truyện, tác giả viết: “ Mọi người bảo nhau : “ Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”, nhưng chẳng ai biết những cái kì diệu em đã trông thấy…”. Em hãy kể lại những điều kì diệu mà em bé đã trông thấy trong đêm giao thừa và giải thích vì sao tác giả lại gọi đó là những cái kì diệu?
Trong văn bản này hình ảnh, chi tiết nào làm em cảm động nhất, vì sao ?
CÁM ƠN CÁC
THẦY CÔ
ĐÃ VỀ DỰ GIỜ
THĂM LỚP!