Bài 6. Cô bé bán diêm

BÀI 6
CÔ BÉ BÁN DIÊM
AN – ĐÉC- XEN
I/ Tìm hiểu chung :
1/ Tác giả :
- An-đéc-xen( 1805 – 1875 ), là nhà văn người Đan Mạch, người kể chuyện cổ tích nổi tiếng trên thế giới với loại truyện kể cho trẻ em.



- Truyện của ông đem đến cho người đọc niềm tin và lòng thương yêu đối với con người.
2/ Tác phẩm :
Văn bản này trích gần hết truyện Cô bé bán diêm.

Hãy xác định 3 phần của văn bản nêu lấy việc cô bé quẹt những que diêm làm trung tâm.
II/ Đọc - hiểu văn bản :
1/ Bố cục của truyện :
Đầu ... cứng đờ ra : Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
Tiếp ... Thượng đế : Các lần quẹt diêm và những mộng tưởng.
- Phần còn lại : Cái chết thương tâm của cô bé.


Qua phần đầu, ta hiểu được gì về gia cảnh của cô bé bán diêm.
2/ Hình ảnh cô bé bán diêm :
a/ Gia cảnh :
Bà nội và mẹ mất, em sống với bố. Nỗi khốn khó khiến ông bố trở nên thô bạo. Nhà nghèo, sống chui rúc trong một xó tối tăm, luôn bị bố chửi rủa, em phải đi bán diêm để kiếm sống.
- Em phải chịu cảnh đói rét, không nhà, không người thân trong đêm giao thừa.


Chuyện xảy ra
trong thời gian nào ?
không gian nào ?
b/ Bối cảnh câu chuyện :
Truyện xảy ra trong đêm giao thừa, ngoài đường phố rét buốt. 
Liệt kê các hình ảnh tương phản được nhà văn sử dụng nhằm khắc họa nỗi cơ cực của
cô bé
c/ Các hình ảnh tương phản :
- Trời đông giá rét, > < Cô bé đầu trần,
tuyết rơi chân đất

Đường phố lạnh > < Cửa sổ mọi nhà
buốt, tối đen sáng rực ánh đèn

Trong phố > < Cô bé bụng đói
sực nức mùi cả ngày chưa
ngỗng quay ăn gì

 

Chứng minh các lần quẹt diêm của cô bé diễn ra theo thứ tự hợp lí
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cụ don, l?c lừng.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cụ don, l?c lừng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Lần
3
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cụ don, l?c lừng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Mong được
vui chơi
Nến bay lên, bay mãi
biến thành những ngôi sao.
=> Chua xót.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Lần
3
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cụ don, l?c lừng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Mong được
vui chơi
Nến bay lên, bay mãi
biến thành những ngôi sao.
=> Chua xót.
Bà đang mỉm cười với em, em
reo lên, cho cháu đi với, xin
Thượng đế cho cháu về với bà.
=> Vui sướng.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
LÇn
1
Lần
2
Lần
3
Lần
4
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cụ don, l?c lừng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Mong được
vui chơi
Nến bay lên, bay mãi
biến thành những ngôi sao.
=> Chua xót.
Bà đang mỉm cười với em, em
reo lên, cho cháu đi với, xin
Thượng đế cho cháu về với bà.
=> Vui sướng.
Mong được
bà
che chở và
yêu thương
ảo ảnh rực sáng biến mất
( Bà biến mất ).
=> Đau khổ, tuyệt vọng.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
LÇn
1
Lần
2
Lần
3
Lần
4
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cô đơn, lạc lõng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Mong được
vui chơi
Nến bay lên, bay mãi
biến thành những ngôi sao.
=> Chua xót.
Bà đang mỉm cười với em, em
reo lên, cho cháu đi với, xin
Thượng đế cho cháu về với bà.
=> Vui sướng.
Mong được
bà
che chở và
yêu thương
ảo ảnh rực sáng biến mất
( Bà biến mất ).
=> Đau khổ, tuyệt vọng.
Bà cầm tay em, hai bà cháu bay
lên cao chẳng còn đói rét đau
buồn nào đe doạ.
=> Hạnh phúc dạt dào.
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Lần
3
Lần
4
Lần
5
Em ngồi trước một lò sưởi bằng
sắt, lửa cháy nom vui mắt, hơi
nóng dịu dàng
=> Sáng sủa, ấm áp.
Mong được
sưởi
ấm
Lửa tắt, lò sưởi biến mất,
em nghĩ đến bị cha mắng
=> Tối tăm, lạnh lẽo.
Bàn ăn có ngỗng quay, ngỗng
nhảy ra khỏi đĩa tiến về phía em.
=> Giàu có, sung túc.
Mong được
ăn
ngon
Bức tường lạnh lẽo và
phố xá vắng teo lạnh buốt
=> Cô đơn, lạc lõng.
Cây thông Noel trang trí lộng lẫy
với ngàn ngọn nến sáng rực.
=> Vui tươi
Mong được
vui chơi
Nến bay lên, bay mãi
biến thành những ngôi sao.
=> Chua xót.
Bà đang mỉm cười với em, em
reo lên, cho cháu đi với, xin
Thượng đế cho cháu về với bà.
=> Vui sướng.
Mong được
bà
che chở và
yêu thương
ảo ảnh rực sáng biến mất
( Bà biến mất ).
=> Đau khổ, tuyệt vọng.
Bà cầm tay em, hai bà cháu bay
lên cao chẳng còn đói rét đau
buồn nào đe doạ.
=> Hạnh phúc dạt dào.
Mong được
mãi
mãi ở cùng
bà
Em về chầu Thượng đế
( em đã chết ).
=> Phũ phàng, tàn nhẫn
Các lần
quẹt
diêm
Thực tế

ước mơ
Mộng tưởng
Lần
1
Lần
2
Lần
3
Lần
4
Lần
5
Nghệ thuật
đối lập
a
Một
cây thông
( Mong được
vui chơi)
Người bà
yêu quý
(Vui chơi với người thân yêu)
Cái
lò sưởi
( Vì rét nên mong được sưởi ấm)
Bà và em
bay lên
(Mong được sống trong tình yêu thương của bà)
Một
bµn ¨n
( Vì đói nên mong
được ăn ngon )
Các mộng tưởng diễn ra theo trình tự hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh em bé lúc đó.

Em có suy nghĩ gì về cái chết của cô bé ?
4/ Cái chết thương tâm của cô bé :
Em bé chết thật tội nghiệp. Người đời đối xử với em quá lạnh lùng, chỉ có bà và mẹ là thương em nhưng họ đã qua đời. Cha em vì nghèo túng nên đối xử tệ bạc với em.

Nhận xét về nghệ thuật của bài
5/ Nghệ thuật :
- Miêu tả rõ nét cảnh ngộ và nỗi khổ cực của em bé bằng những chi tiết, hình ảnh đối lập.
- Sắp xếp trình tự sự việc nhằm khắc họa tâm lí em bé trong cảnh ngộ bất hạnh.
- Sáng tạo trong cách kể chuyện.

6/ Ý nghĩa văn bản :
Truyện thể hiện niềm cảm thương sâu sắc của nhà văn đối với những số phận bất hạnh.

III/ Tổng kết : GN/ 68
CỦNG CỐ
Giới thiệu đôi nét về gia cảnh của cô bé bán diêm.
- Chứng minh các lần quẹt diêm của cô bé diễn ra theo thứ tự hợp lí.
- Nêu nội dung chính của văn bản.
DẶN DÒ
- Đọc diễn cảm đoạn trích.
- Ghi lại cảm nhận của em về một hay vài chi tiết nghệ thuật tương phản trong đoạn trích.
Soạn bài :
Trợ từ, thán từ
Xem và trả lời câu hỏi SGK/ 69  72
 
XIN CHÀO TẠM BIỆT