Bài 6. Chị em Thúy Kiều

Nội dung cơ bản:
I - Nguyễn Du :
Thời đại sống: có nhiều biến động dữ dội , xã hội phong kiến bước vào thời kỳ khủng hoảng sâu sắc.
Gia đình: là gia đình đại quý tộc , đỗ đạt làm quan và có truyền thống văn chương.
Bản thân : Nguyễn Du có vốn hiểu biết sâu rộng , vốn sống phong phú. Có tấm lòng nhân ái, trái tim giàu lòng yêu thươngcon người.
Sự nghiệp văn học: Ông sáng tác nhiều tác phẩm văn học có giá trị bằng chữ Hán và chữ Nôm. Nổi tiếng là " Truyện Kiều"- Thơ chữ Nôm.
II- Tác phẩm : "Truyện Kiều"
Nguồn gốc: từ tác phẩm "Kim Vân Kiều truyện"của Thanh Tâm Tài Nhân- Trung Quốc.
Giá trị tác phẩm:
Giá trị nội dung: Gồm hai giá trị lớn: Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo .
Giá trị nghệ thuật :Thành tựu nổi bật là ngôn ngữ và thể loại
Tiết 27 :
Văn bản : Chị em Thuý Kiều
Trích "Truyện Kiều "- Nguyễn Du
I- Vị trí đoạn trích:
Thuộc phần I - Gặp gỡ và đính ước, từ câu 15 đến hết câu 38
Nội dung : Miêu tả vẻ đẹp và tài năng của chị em Thuý Kiều trong gia đình họ Vương


II- Tìm hiểu đoạn trích :


Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị ,em là Thuý Vân.
Mai cốt cách , tuyết tinh thần ,
Mỗi người một vẻ , mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn , nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang ,
Mây thua nước tóc , tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà ,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thuỷ , nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm , liễu hờn kém xanh

Mét hai nghiªng n­íc nghiªng thµnh
S¾c ®µnh ®ßi mét , tµi ®µnh ho¹ hai.
Th«ng minh vèn s½n tÝnh trêi,
Pha nghÒ thi ho¹ ®ñ mïi ca ng©m.
Cung th­¬ng lµu bËc ngò ©m.
NghÒ riªng ¨n ®øt hå cÇm mét tr­¬ng
Khóc nhµ tay lùa nªn ch­¬ng ,
Mét thiªn b¹c mÖnh l¹i cµng n·o nh©n.
Phong l­u rÊt mùc hång quÇn ,
Xu©n xanh xÊp xØ tíi tuÇn cËp kª.
£m ®Òm tr­íng rñ mµn che,
T­êng ®«ng ong b­ím ®i vÒ mÆc ai.
* Cấu trúc :
4 câu thơ đầu: Giới thiệu khái quát vẻ đẹp hai chị em
4 câu thơ tiếp : Vẻ đẹp Thuý Vân
12 câu thơ sau: Vẻ đẹp và tài năng Thuý kiều
4 câu thơ cuối : Kết luận chung về hai chị em
Phân tích:
Thanh cao , trong trắng.
Mỗi người đều có nét đẹp riêng
nhưng đều đạt đến độ hoàn mỹ.
1. Vẻ đẹp hai chị em:
* Nghệ thuật: Miêu tả ước lệ,
Bút pháp gợi tả , ẩn dụ, tượng trưng.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn , nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc , tuyết nhường màu da.
2. Vẻ đẹp Thuý Vân:
- Trang trọng, phúc hậu , đầy đặn , quý phái.
- Dự báo tương lai số phận yên ổn ,bình lặng.
*Nghệ thuật : Miêu tả ước lệ , tượng trưng,
Các biện pháp tu từ : ẩn dụ , so sánh,nhân hoá .
Làn thu thuỷ , nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành.
Sắc đành đòi một , tài đành hoạ hai.
3. Vẻ đẹp và tài năng Thuý Kiều:
a. Vẻ đẹp:
Sắc sảo , rực rỡ, ít ai sánh kịp.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm .
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương ,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
b. Tài năng :
Đàn , cờ , thơ , hoạ ( Cầm kỳ thi hoạ ).
- Tài nào cũng đạt đến độ hoàn mỹ , cao siêu.
- Dự báo một tương lai số phận bất hạnh.
* Nghệ thuật : Ước lệ , gợi tả. ẩn dụ, so sánh, nhân hoá.
Câu hỏi thảo luận:
V× sao khi miªu t¶ ch©n dung hai chÞ em. T¸c gi¶ l¹i miªu t¶ Thuý V©n tr­íc , Thuý KiÒu sau? §iÒu ®ã cã g× ®Æc biÖt trong
nghÖ thuËt kh¾c ho¹ ch©n dung nh©n vËt ?
- Miêu tả Thuý Vân trước để làm nổi bật Thuý Kiều.
( nghệ thuật đòn bẩy) - Thuý Vân đã đẹp ,Thuý Kiều còn đẹp hơn .
- Xác định vị trí trung tâm của nhân vật .
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
4. Kết luận chung về hai chị em :
Cốt cách đứng đắn , trong sáng.
III - Tổng kết:
Nghệ thuật:
- Khắc hoạ chân dung và tính cách nhân vật .
Sử dụng các thủ pháp NT : Miêu tả , ước lệ , tượng trưng
Các phép tu từ : ẩn dụ , nhân hoá , so sánh, tiểu đối.rất hiệu quả.
2. Nội dung :
Ca ngợi vẻ đẹp và đề cao nhân cách hai chị em Thuý Kiều
* Ghi nhớ : SGK
IV- Luyện tập :
Viết một đoạn văn ngắn bằng văn xuôi miêu tả vẻ đẹp và tài năng của Thuý Kiều .
Thuý Kiều là một người con gái tài sắc vẹn toàn . vẻ đẹp của Thuý kiều sắc sảo, rực rỡ , đằm thắm ,mặn mà khiến cho thiện nhiên phải hờn ghen với nàng. Không những Kiều đẹp mà còn có tài năng thông minh trí tuệ hơn người. Tài của Kiều đạt tới mức lý tưởng theo quan niệm thẩm mỹ xưa, gồm đủ cả cầm - kỳ - thi - hoạ.
Kiến thức cần nhớ:
Chân dung chị em Thuý Kiều , Thuý Vân : Đẹp , tài sắc vẹn toàn .
Khắc hoạ chân dung cũng là để làm nổi bật tính cách của nhân vật.
Ngôn ngữ nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật sử dụng ngôn từ đã đạt đến đỉnh cao , giàu tính biểu cảm , điêu luyện , trong sáng.