Bài 6. Chị em Thúy Kiều

Người thực hiện : Đặng Xuân Năng
Trường THCS Vân Nam
MÔN NGỮ VĂN 9
Bài dạy : Chị em Thúy Kiều
Kiểm tra bài cũ
Nguyễn Du là một thiên tài văn học , danh nhân văn hoá , nhà nhân đạo chủ nghĩa có đóng góp to lớn đối với sự phát triển của văn học Việt Nam
Truyện Kiều là kiệt tác văn học , kết tinh giá trị hiện thực , giá trị nhân đạo và thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của văn học dân tộc
Trình bày tóm tắt về tác gia Nguyễn Du và giá trị của tác phẩm Truyện Kiều
?
?
I. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung
1. Xuất xứ :
Đoạn trích Chị em Thuý Kiều nằm ở phần nào trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du ?
Đoạn trích nằm ở phần thứ nhất : Gặp gỡ và đính ước
?
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
I. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung
2. Hướng dẫn đọc
?
Em hiểu một thiên bạc mệnh nghĩa như thế nào ?
Bản nhạc có tên bạc mệnh ( phận mỏng , xấu số )
Chú thích :
Tố Nga : chỉ người con gái đẹp
Một thiên bạc mệnh
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
I. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chung
3. Bố cục
?
Em có nhận xét gì về kết cấu của đoạn trích ?
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Kết cấu đoạn trích :
Bốn câu thơ đầu : giới thiệu khái quát hai chị em Thuý Kiều
- Bốn câu thơ tiếp : gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân
Mười hai câu thơ tiếp : gợi tả vẻ đẹp Thuý Kiều
Bốn câu thơ cuối : nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em.
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
1. Bốn câu thơ đầu :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ , mười phân vẹn mười
Bút phát ước lệ gợi vẻ dẹp duyên dáng thanh cao, trong trắng . Khái quát vẻ đẹp chung và vẻ đẹp riêng của từng người .
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
2. Bốn câu thơ tiếp :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
Những hình tượng nghệ thuật nào mang tính ước lệ , khi gợi tả vẻ đẹp của Thuý Vân ?
?
Khuân trăng : đầy đặn
Nét ngài : nở nang
Hoa cười
Ngọc thốt : đoan trang
Tóc : như mây . Da trắng như tuyết
Khuân trăng đầy đặn...
Hoa cười...
Mây thua nước tóc...
...Tuyết nhường màu da
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
2. Bốn câu thơ tiếp :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Vân xem trang trọng khác người
Khuân trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
Qua những hình tượng nghệ thuật ấy , em thấy Thuý Vân là người như thế nào ?
Nghệ thuật so sánh ẩn dụ : vẻ đẹp trung thực phúc hậu , quý phái của người thiếu nữ .
?
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
2. Bốn câu thơ tiếp :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
Qua miêu tả vẻ đẹp Thuý Vân , nhà thơ muốn dự báo số phận của nàng như thế nào ?
Vẻ đẹp của Thuý Vân tạo sự hài hoà , êm đềm nên nàng có một cuộc đời bình lặng suôn sẻ .
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
3. Mười hai câu thơ gợi tả vẻ đẹp Thuý Kiều :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Câu thơ nào gợi tả nhan sắc Thuý Kiều ?
Làn thu thuỷ , nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm , liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước , nghiêng thành...

II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
3. Mười hai câu thơ gợi tả vẻ đẹp Thuý Kiều :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Em hiểu câu thơ trên như thế nào ?
Vẻ đẹp đôi mắt , trong sáng long lanh ( nước mùa thu )
Đôi mày thanh tú , nét mùa xuân ( nét xuân sơn )
?
Làn thu thuỷ , nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm , liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước , nghiêng thành...
Làn thu thuỷ ...
...nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm ...
...Liểu hờn kém xanh
... nghiêng nước , nghiêng thành
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
3. Mười hai câu thơ gợi tả vẻ đẹp Thuý Kiều :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
... Tài đành hoạ hai
Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương
Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức , tác giả còn nhấn mạnh vẻ đẹp nào ở Thuý Kiều ?
?
- Cầm ( đàn )
Kì (cờ)
- Thi (thơ)
- Hoạ (vẽ)
II. Hướng dẫn đọc tìm hiểu chi tiết
4. Cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Qua đoạn trích chị em Thuý Kiều, em thấy cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du thể hiện như thế nào ?
Đề cao giá trị con người .
Ca ngợi trân trọng vẻ đep con người , một vẻ đẹp toàn ven "mười phân vẹn mười" .
III. Tổng kết - Luyện tập
1. Tổng kết :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Qua tìm hiểu phân tích , hãy cho biết nghệ thuật tả người của Nguyễn Du ?
Nội dung đoạn trích ?

Nghệ thuật : bút pháp nghệ thuật ước lệ , lấy vẻ đẹp thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người , khắc hoạ chân dung chị em Thuý Kiều
Ca ngợi vẻ đẹp tài năng của con người và dự báo kiếp người tài hoa bạc mệnh .
III. Tổng kết - Luyện tập
2. Luyện tập :
Chị em Thuý Kiều
Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Qua bài học : trong 2 bức chân dung Thuý Kiều và Thuý Vân , Em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn ? Vì sao ?
Thuý Kiều : vì Nguyễn Du dùng 12 câu thơ tả Kiều ( 4 câu thơ tả Thuý Vân )
Thuý Kiều không chỉ đẹp mà còn tài ( Cầm - Kì - Thi - Hoạ )
Tả Thuý Vân trước ( tả Thuý Kiều sau) để làm đòn bảy khắc hoạ , nổi bật tài sắc Thuý Kiều