Bài 6. Chị em Thúy Kiều

GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 9
Bài: CHỊ EM THÚY KIỀU
( Trích Truyện Kiều)
Năm học: 2011 - 2012
Biên soạn : HOÀNG THỊ HOÀI PHONG
HI?U TRU?NG TRU?NG THCS T?NH ẤN TÂY
SƠN TỊNH - QUẢNG NGÃI
Tuần: 6 - Tiết: 26
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO SƠN TỊNH
TRƯỜNG THCS TỊNH ẤN TÂY
GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 9
Tuần: 6 - Tiết: 27
Bài: CHỊ EM THUÝ KIỀU
Năm học: 2011 - 2012
Biên soạn : HOÀNG THỊ HOÀI PHONG
HI?U TRU?NG TRU?NG THCS T?NH ẤN TÂY
SƠN TỊNH - QUẢNG NGÃI
KÍNH CHÀO CÁC TH?Y CÔ GIÁO
V? D? GI? THAO GIẢNG HỘI ĐỒNG
Em hãy nêu giá trị nhân đạo của tác phẩm "Truyện Kiều"?
Giá trị nhân d?o của Truyện Kiều:
-Th? hi?n ni?m thuong c?m sâu s?c tru?c nh?ng dau kh? c?a con ngu?i.
- S? lên án t? cáo nh?ng th? l?c tàn b?o
- S? trân tr?ng, d? cao con ngu?i t? v? d?p hình th?c, ph?m chất đến nh?ng u?c mo, nh?ng khát v?ng chân chính c?a con ngu?i./.

KIỂM TRA BÀI CŨ:
GIỚI THIỆU BÀI MỚI:
CHỊ EM THÚY KIỀU
Nguyễn Du
I. Tìm hiểu chung:
1. Vị trí của đoạn trích:
- Đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" gồm 24 câu, nằm ở phần đầu của tác phẩm "Truyện Kiều"
Từ câu 15 đ?n câu 38
Em hãy cho biết đoạn trích "Chị em Thuý Kiều" có bao nhiêu câu và nằm ở vị trí nào trong tác phẩm "Truyện Kiều"?
2. Chú thích:
Nguy?n Du
I. Tìm hiểu chung:
1. Vị trí của đoạn trích:
CHỊ EM THÚY KIỀU
Nguyễn Du
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn:
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa gen thua thua thắm liễu hờn kém xanh.

Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rũ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
nghiêng nước nghiêng thành
CHỊ EM THÚY KIỀU
Em hiểu gì về điển tích "nghiêng nước nghiêng thành"?
nghiêng nước nghiêng thành,
Một hai
2. Chú thích:
Thanh Hải
I. Tìm hiểu chung:
1. Vị trí của đoạn trích:
CHỊ EM THÚY KIỀU
II. Đọc-Hiểu văn bản:
Nguyễn Du
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn:
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rũ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
CHỊ EM THÚY KIỀU
Theo em ta cần đọc bài thơ này bằng giọng điệu như thế nào ? Và cần chú ý điều gì khi đọc?
Nguyễn Du
I. Tìm hiểu chung:
3. Chú thích:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
CHỊ EM THÚY KIỀU
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Bốn câu thơ đầu đã giới thiệu về những nhân vật nào
trong tác phẩm "Truyện Kiều"?
Nh?ng câu thơ ?y đã giúp ta biết được những gì về chị em Thúy Kiều?
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều:
tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ
tuyết tinh thần
mười phân vẹn mười
Ý thơ nào minh họa điều đó?
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều:
Mai cốt cách
Em hiểu gì về hai hình ảnh: "Mai cốt cách" và "tuyết tinh thần"?
Xét về mặt nghĩa gốc,hình ảnh mai và tuyết chỉ thiên nhiên hay con người?
tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ
mười phân vẹn mười
mười phân vẹn mười
Với cách sử dụng bút pháp ước lệ ấy, tác giả đã gợi tả được vẻ đẹp chung của chị em Thúy Kiều như thế nào?
V?i c�ch s? d?ng b�t ph�p u?c l?, t�c gi? d� gợi tả vẻ đẹp duyên dáng thanh tao, trong trắng của chị em Thúy Kiều, "mỗi người một vẻ" nhưng cả hai đều hoàn hảo "mười phân vẹn mười".
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều:
Mai cốt cách
Bút pháp ước lệ( l?y v? dđ?p c?a thiên nhiên d? g?i t? v? d?p c?a con ngu?i)
Tác giả sử dụng hình ảnh "mai" và "tuyết" trong câu thơ này cốt là để miêu tả vẻ đep của thiên nhiên hay là của con người?
Vân xem trang trọng khác vời
nở nang
Hoa cười

tuyết nhường
nước tóc
màu da
đoan trang
Mây thua
Khuôn trăng
đầy đặn
nét ngài
ngọc thốt
đầy đặn
2. Gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân:
Những hình ảnh nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân ?
Vân xem trang trọng khác vời
Hoa cười ngọc thốt đoan trang

tuyết nhường
nước tóc
màu da
Qua những thủ pháp nghệ thuật ấy, em cảm nhận Thúy Vân có nét riêng về nhan sắc và tính cách như thế nào?
Có ý kiến cho rằng: "trong đoạn trích này, việc miêu tả Thúy Vân không phải là chủ đích nghệ thuật của tác giả. Em có đồng ý như vậy không? Tại sao?
Mây thua
Khuôn trăng
đầy đặn
nét ngài nở nang
2. Vẻ đẹp của Thúy Vân:
Vẫn là thủ pháp nghệ thuật ước lệ kết hợp với thủ pháp liệt kê và những biện pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ
Ngoài ra ,tác giả còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì khi miêu tả Thuý Vân?
nhằm thể hiện vẻ đẹp phúc hậu, đoan trang mà quý phái của nhân v?t Thuý Vân.
Vẻ đẹp mây thua, tuyết nhường của nàng Vân dự báo điều gì?
Nguyễn Du
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều:
CHỊ EM THÚY KIỀU
Bút pháp tượng trưng ước lệ gợi tả vẻ đẹp duyên dáng thanh cao, trong trắng của chị em Thúy Kiều., "mỗi người một vẻ" nhưng cả hai đều hoàn hảo "mười phân vẹn mười".
2. Gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân:
Nguyễn Du
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1. Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều:
CHỊ EM THÚY KIỀU
Bút pháp tượng trưng ước lệ gợi tả vẻ đẹp duyên dáng thanh cao, trong trắng của chị em Thúy Kiều., "mỗi người một vẻ" nhưng cả hai đều hoàn hảo "mười phân vẹn mười".
2. Gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân:
Vẫn là thủ pháp nghệ thuật ước lệ kết hợp với thủ pháp liệt kê và những biện pháp nghệ thuật so sánh, ẩn dụ nhằm thể hiện vẻ đẹp phúc hậu, đoan trang mà quý phái của nhân v?t Thuý Vân.


Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn:
Làn thu thuỷ nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Săc đành đòi một tài đành hoạ hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
3. Tài và sắc của Thuý Kiều:
Những hình ảnh nghệ thuật nào mang tính ước lệ gợi tả sắc đẹp của Thúy Kiều ?
Những thủ pháp nghệ thuật ấy có tác dụng gì trong việc biểu đạt nội dung?
3.Tài và sắc của Thuý Kiều:
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào nữa khi miêu tả sắc đẹp Thuý Kiều?
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Bút pháp ước lệ kết hợp với ẩn dụ, nhân hoá và điển tích
, gợi tả về một vẻ đẹp tuyệt thế giai nhân của nhân vật Thuý Kiều.
3. Tài và sắc của Thuý Kiều:
Tác giả đã miêu tả nhân vật Thuý Kiều theo trình tự nào?
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
Như vậy, khi gợi tả Thuý Kiều, Nguyễn Du cũng tả từ khái quát đến cụ thể và sử dụng những hình ảnh mang tính ước lệ nhưng em thấy có điểm nào khác biệt so với việc miêu tả Thúy Vân ?
Sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn.
- Đặc tả về: mắt
- Cực tả về tài:
- Vẻ đẹp của Thuý Kiều là sự kết hợp của cả sắc-tài-tình, cả đến thiên nhiên cũng sinh lòng ghen ghét, đố kị như dự báo về số phận éo le, đau khổ của nàng.
Có ý kiến cho rằng: "Sắc đẹp Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh" đã ngầm dự báo trước số phận của nàng Kiều. Em có đồng ý như vậy không? Tại sao?

Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
tài thơ, tài hoạ và đặc biệt là tài đàn
Qua ngơn t? c?a t�c gi?, em th?y n�ng Ki?u cĩ nh?ng t�i nang n�o ?
4. Ghi nhớ
3. Tài và sắc của Thuý Kiều :(12 câu thơ tiếp theo)
2. Vẻ Đẹp của Thuý Vân: (4 câu thơ tiếp)
Nguyễn Du
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều:(4 câu thơ đầu)
CHỊ EM THÚY KIỀU
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Đoạn thơ "Chị em Thuý Kiều" sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người,
III. Luyện tập:
Tác giả đã khắc hoạ rõ nét chân dung chị em Thuý Kiều. Ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du
Theo em, bài học hôm nay có những nội dung nào cần phải ghi nhớ?
Qua phần Đọc-Hiểu văn bản, em có nhận xét gì về bố cục của đoạn trích này?
Xét về mặt nghệ thuật, đoạn thơ đã chú trọng sử dụng bút pháp nghệ thuật gì ?
Tác giả đã khắc hoạ rõ nét chân dung của những nhân vật nào ?
4. Ghi nhớ:
3. Tài và sắc của Thuý Kiều:(12 câu thơ tiếp theo)
2. Vẻ Đẹp của Thuý Vân: (4 câu thơ tiếp)
Nguyễn Du
1. Vẻ đẹp chung của chị em Thuý Kiều:(4 câu thơ đầu)
CHỊ EM THÚY KIỀU
I. Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Hiểu văn bản:
Đoạn thơ "Chị em Thuý Kiều" sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người,
III. Luyện tập:
Tác giả đã khắc hoạ rõ nét chân dung chị em Thuý Kiều. Ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du
Qua phần đọc hiểu văn bản, em có nhận xét gì về bố cục của đoạn trích này?
BÀI TẬP VỀ NHÀ
1.Nắm kĩ các nội dung bài học, tìm các dẫn chứng để minh hoạ.
-Tìm đọc Truyện Kiều và các tài liệu viết về Truyện Kiều.
2.Soạn baøi “Caûnh ngaøy xuaân”. Về nhà đọc văn bản và trả lời các câu hỏi Đọc – Hiểu văn bản trong sách giáo khoa.
* KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO!
* KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC!
* CHÀO TẤT CẢ CÁC EM HỌC SINH!
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !