Bài 6. Chị em Thúy Kiều

Tiết 28:Văn bản ‘Chị em Thúy Kiều’
(Trích truyện Kiều – Nguyễn Du)
I. Tìm Hiểu Chung
1.Từ khó

2.Vị trí đoạn trích
Trích trong phần mở đầu của “Truyện Kiều” có tên là: “Gặp gỡ và đính ước” (từ câu 15 đến câu 38) trong tổng số 3254 câu thơ của truyện.

3.Bố Cục: 4 phần

- 4 câu đầu: Giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều.
- 4 câu kế: Gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân
- 12 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp của Thuý Kiều
- 4 câu cuối: Nhận xét chung về cuộc sống của hai chị em.
=> Bố cục hoàn chỉnh, chặt chẽ trong một thể thống nhất chứng tỏ bút pháp cổ điển điêu luyện của tác giả.

II. Đọc và tìm hiểu chung
1.Vẻ đẹp chung của cả hai chị em

Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười

- Tố nga
- Mai cốt cách
- Tuyết tinh thần
- Mười phân vẹn mười

Người con gái đẹp
Vóc dáng thanh cao
Tinh thần trắng trong
Vẻ đẹp hoàn mĩ
+ Nghệ thuật: Dùng từ Hán Việt, bút pháp ước lệ, so sánh, ẩn dụ, tiểu đối, thành ngữ
Vẻ đẹp thanh tao, trong trắng, vẹn toàn nhưng cũng rất khác biệt của Thúy Kiều và Thúy Vân
2.Vẻ đẹp của Thúy Vân

Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da
+ Hình ảnh ước lệ tượng trưng
- Khuôn trăng:
- Nét ngài:
- Hoa cười:
- Ngọc thốt:
- Mây thua nước tóc:
- Tuyết nhường màu da:
Gương mặt đầy đặn như mặt trăng tròn

Đường lông mày sắc nét, hơi đậm

Đường lông mày sắc nét, hơi đậm

Miệng cười tươi thắm như đóa hoa mới nở

Mái tóc xanh và óng ả hơn mây

Làn da trắng mịn màng hơn tuyết

Nghệ thuật: Bút pháp ước lệ, tượng trưng, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, liệt kê, tiểu đối, dùng từ Hán Việt
Vẻ đẹp phúc hậu đoan trang của Thúy Vân báo hiệu một cuộc đời bình yên, hạnh phúc

Thảo luận nhóm

Câu hỏi: Theo em, tại sao khi giới thiệu gia cảnh Thuý Kiều, tác giả lần lượt giới thiệu từ chị đến em nhưng khi miêu tả vẻ đẹp của hai nàng, tác giả lại tả Vân trước, Kiều sau? Phải chăng là vì Vân đẹp hơn Kiều ?

Đáp án: Tác giả muốn lấy Vân làm nền để nêu bật lên vẻ đẹp và tài năng của Kiều : Vân đã đẹp hoàn mỹ như vậy nhưng Kiều còn xuất sắc hơn.
2.Vẻ đẹp của Thúy Kiều
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn:
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
a) Sắc
Ẩn dụ, nhân hóa, thành ngữ, điển cố.
Kiều là một tuyệt thế giai nhân.
b) Tài
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương lầu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Liệt kê
Tài năng tuyệt đỉnh
Thúy Kiều là người tài sắc vẹn toàn dự hồng nhan bạn mệnh
4. Cuộc sống của hai chị em
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
Từ ngữ chọn lọc, ẩn dụ, thành ngữ
Thúy Kiều và Thúy Vân có nếp sống gia phong khuôn phép, đúng đắn, chuẩn mực
III.Tổng Kết
1. Nghệ thuật:
Sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người.
2. Nội dung:
Đoạn trích ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du.
IV. BTVN
1. Thuộc lòng đoạn trích và ghi nhớ.
2. Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về hai bức chân dung Thuý Vân và Thuý Kiều qua đoạn trích.
3. Soạn bài “Cảnh ngày xuân”.