Bài 6. Cảnh ngày xuân

TRƯỜNG THCS LIÊN XÃ CÀDY- TÀBHING
LỚP 9/3
GIÁO VIÊN : VƯƠNG THỊ ÁNH
MÔN : NGỮ VĂN - LỚP 9
















KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Đọc thuộc lòng 12 câu thơ đầu của đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du ?

Câu 2: Vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân được Nguyễn Du miêu tả như thế nào ?
Đáp án :
-Thúy Vân có khuôn mặt đầy đặn , đôi lông mày nở nang,nụ cười tươi như hoa, tiếng nói trong như ngọc, tóc xanh hơn mây trời,làn da trắng mịn màng hơn tuyết.- một vẻ đẹp tươi trẻ ,đầy sức sống nhưng phúc hậu, đoan trang,báo hiệu một cuộc đời bình lặng ,suôn sẽ.
-Thúy Kiều có ánh mắt trong sáng như nước mùa thu,đôi mày thanh thoát như nét núi mùa xuân –một vẻ đẹp vẹn toàn,hoa cũng phải gen, liễu cũng phải hờn,làm nghiêng nước nghiêng thành, báo hiệu một số phận éo le đau khổ,lành ít dữ nhiều.
TIẾT 28 ( VĂN BẢN )
CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích Truyện Kiều)
Nguyễn Du





















I- ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN :
1.Đọc văn bản :
2.Chú thích :
a.Vị trí đoạn trích:
CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích Truyện Kiều )
Nguyễn Du

Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.


?
Em hãy xác định vị trí đoạn trích ?
Sau đoạn tả tài sắc chị em Thúy Kiều.

( Đoạn trích nằm từ câu 39 đến câu 56 trong tổng số 3254 câu trong Truyện Kiều )


I.ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN :
Đọc văn bản:
Chú thích :
a.Vị trí đoạn trích :

b. Bố cục văn bản :
?
Nêu bố cục từng phần của văn bản và sau đó trình bày nội dung chủ đạo của từng phần đó ?
CẢNH NGÀY XUÂN
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngã về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Khung cảnh ngày xuân
Khung cảnh lễ hội
trong tiết Thanh minh
Cảnh chị em Kiều
du xuân trở về
Theo em có những phương thức biểu đạt nào được sử dụng trong văn bản ?
?
Nổi bật là phương thức miêu tả, và có sự kết hợp với phương thức tự sự và biểu cảm.
?
Tìm những câu thơ tương ứng với từng phương thức biểu đạt ?
Miêu tả :
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tự sự :
Ngày xuân con én đưa thoi
Thanh minh trong tiết tháng ba.
Biểu cảm :
Chị em thơ thẩn dan tay ra về
Nao nao dòng nước uốn quanh.
I - ĐỌC – HIỂU CHÚ THÍCH :
1/ Đọc văn bản:
2/ Chú thích :
a/ Vị trí đoạn trích:
b/ Bố cục văn bản :
c/ Phương thức biểu đạt :

Miêu tả kết hợp tự sự và biểu cảm
II - TÌM HIỂU CHI TIẾT :
1/ Khung cảnh ngày xuân :

Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Từ chú thích (1) và (2) trong sgk em hãy giải thích nghĩa của hai câu thơ đầu văn bản ?
?


? Bức họa tuyệt đẹp về mùa xuân được đặc tả qua những câu thơ nào ?
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
? Lời thơ này gợi tả cảnh tượng mùa xuân như thế nào ?
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống
khoáng đạt, trong trẻo
nhẹ nhàng, thanh khiết
-----------------
-------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------
?
Theo em nhà thơ là một người như thế nào ?
Tâm hồn nhạy cảm , tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên.
II- TÌM HIỂU CHI TIẾT :
1. Cảnh ngày xuân:
Bức tranh xuân khoáng đạt, nhẹ nhàng , giàu sức sống.
Tâm hồn nhạy cảm, tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên.
2. Cảnh lễ hội tháng ba:
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.

Lễ tảo mộ, người ta đi viếng và sửa phần mộ của người thân
Đi du xuân trên đồng quê
Gần xa nô nức yến anh
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Cảnh lễ hội đó đã được gợi tả qua những dòng thơ giàu hình ảnh và nhạc điệu. Theo em, đó là những dòng thơ nào ?
?
Gần xa nô nức yến anh
---------------------------------------------------------
Em hiểu thế nào là nô nức yến anh ?
?
?
Ở đây tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật tu từ gì ?
Đây là cách nói ẩn dụ gợi lên hình ảnh từng đoàn người nhộn nhịp đi chơi xuân như chim én, chim oanh bay ríu rít.
Dập dìu tài tử giai nhân

trai tài gái sắc
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
người đông đúc chật như nêm
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
hàng mã dùng làm lễ xong đốt thành tro
Từ những hình ảnh trên, một bức tranh lễ hội như thế nào được hiện lên ?
?
Bức tranh lễ hội đông vui náo nhiệt , mang sắc thái điển hình của lễ hội tháng ba .
LỄ HỘI THÁNG BA
2/ Cảnh lễ hội tháng ba:

Trân trọng truyền thống văn hóa lễ hội xa xưa.
3/ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về :
Tấp nập ,đông vui,nhộn nhịp

Tà tà bóng ngã về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần theo phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc
? Cảnh tượng cuối lễ hội được gợi tả bằng chi tiết thời gian, không gian nào ?
Tà tà bóng ngã về tây  chiều tối
Nao nao dòng nước uốn quanh,  khe nước
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
 cây cầu

? Em sẽ hình dung một cảnh tượng như thế nào từ những chi tiết miêu tả ấy ?
Cảnh và người ít, thưa vắng
? Cảnh tượng này tương phản như thế nào với cảnh ngày xuân được miêu tả trước đó ?
Không còn đông vui náo nhiệt
Không còn bát ngát trong sáng
Chị em thơ thẩn dan tay ra về
Nao nao dòng nước uốn quanh
? Sự xuất hiện của các từ láy thơ thẩn, nao nao trong lời thơ dưới đây có tác dụng gì ?
Tâm trạng bâng khuâng , xao xuyến , luyến tiếc, lặng buồn của chị em Thúy Kiều.
1/ Khung cảnh ngày xuân:
Trong sáng, khoáng đạt , tươi xanh , giàu sức sống
tha thiết với cảnh đẹp thiên nhiên.
2/ Khung cảnh lễ hội tháng ba:
Đông vui , náo nhiệt, mang sắc thái điển hình của lễ hội tháng ba.
tôn trọng truyền thống văn hóa của lễ hội xưa.
3/ Cảnh chị em Kiều du xuân trở về:
Thưa thớt , vắng vẻ
xao xuyến, luyến tiếc, lo lắng.
III/ TỔNG KẾT:
? Đoạn trích Cảnh ngày xuân cho em cảm nhận được điều gì ?
Bức tranh thiên nhiên lễ hội mùa xuân tươi đẹp
? Em nhận thấy được phẩm chất, tài năng nào của tác giả qua đoạn thơ ?
- Yêu thiên nhiên.
- Từ ngữ , bút pháp miêu tả tài tình.
GHI NHỚ
Đoạn thơ Cảnh ngày xuân là bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng được gợi lên qua từ ngữ, bút pháp miêu tả giàu chất tạo hình của Nguyễn Du.

IV- LUYỆN TẬP:
1/ Đoạn cuối văn bản tác giả viết bằng bút pháp :
A - Tả cảnh gắn với tả tình.
B - Tả cảnh ngụ tình.
C - Tình và cảnh tương hợp.
Em đồng ý với ý kiến nào ?
Cả 3 ý kiến
2/ Trong đọan trích thơ tác giả đã không sử dụng đặc sắc nghệ thuật tả cảnh nào ?
A - Sử dụng nhiều từ láy .
B - Sử dụng nhiều từ loại khác nhau.
C - Tả cảnh qua tâm trạng con người.
D - Hình ảnh ước lệ , tượng trưng.
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1
Nhóm 3
Tìm những câu thơ viết về mùa xuân ?
Nhóm 2
Nhóm 4
Tìm những lễ hội hay những trò chơi tháng ba mà em biết ?
Những câu thơ về mùa xuân như :
Cỏ xanh như khói bến xuân tươi,
Lại có mưa xuân nước vỗ trời.
Nguyễn Trãi
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời.
Hàn Mạc Tử
Cỏ thơm liền với trời xanh,
Cây lê chỉ mấy bông hoa trên cành.
Thơ cổ Trung Quốc
Một số lễ hội tháng ba
Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba
LỄ BỎ MẢ Ở GIA LAI
Chuẩn bị bài KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH