Bài 6. Cảnh ngày xuân

Giáo viên dạy : Nguyễn Đình Anh
Đơn vị công tác : Trường THCS Lê Quý Đôn
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo về dự hội giảng
Câu hỏi : Sau khi học xong đoạn trích : "Chị em Thuý Kiều" nhân vật nào để lại cho em ấn tượng sâu sắc hơn cả?Vì sao?
Kiểm tra bài cũ
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du
I .Đọc - hiểu chú thích
Đoạn trích nằm sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều, đoạn này tả cảnh ngày xuân trong tiết thanh minh và cảnh du xuân của chị em Thuý Kiều.
* Phần 1 : Gặp gỡ và đính ước
2 . Vị trí đoạn trích:
1 . Tác giả : sgk
I .Đọc - hiểu chú thích
Đoạn trích nằm sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều, đoạn này tả cảnh ngày xuân trong tiết thanh minh và cảnh du xuân của chị em Thuý Kiều.
* Phần 1 : Gặp gỡ và đính ước
3 . Chú thích khác : 4, 7
2 . Vị trí đoạn trích :
1 . Tác giả : sgk
(4) Đạp thanh: Giẫm lên cỏ xanh .


(7) áo quần như nêm : người đi lại đông đúc ,chật như nêm .
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du
Bài tập nhanh
Cột B
Cột A
Câu 2 : Đoạn trích được kết cấu theo trật tự nào?
Câu 3 : Phương thức biểu đạt của đoạn trích là :
A . Tự sự + Miêu tả
B . Tự sự + Biểu cảm
C . Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm
Câu 2 : Kết cấu của đoạn trích :
Trật tự không gian
Trình tự thời gian
Câu 1 : Nối thông tin cột A với cột B để xác định bố cục đoạn trích
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du

Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
+ Hình ảnh ẩn dụ: Con én đưa thoi


+ Cách tính thời gian độc đáo .
Thời gian trôi nhanh
Sự lưu luyến ,nuối tiếc.
Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Cuộc đời là khởi đầu của tuổi trẻ. Tuổi trẻ chính là mùa xuân của xã hội.

- Hồ Chí Minh -
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du


Thảo luận
Có ý kiến cho rằng câu thơ:
" Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"
là một bức tranh tuyệt bút, xuất thần của Nguyễn Du về cảnh ngày xuân.Cái độc đáo ,nét tinh tế chính là ở việc sử dụng từ ngữ , hình ảnh, cấu trúc.đạt đến mức tinh diệu. Em hãy lí giải điều đó?

Gợi ý
+ Từ ngữ : .....................
......................
+ Hình ảnh : .........................
+ Cấu trúc : ..........................


Thảo luận
Có ý kiến cho rằng câu thơ:
" Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa"
là một bức tranh tuyệt bút, xuất thần của Nguyễn Du về cảnh ngày xuân.Cái độc đáo ,nét tinh tế chính là ở việc sử dụng từ ngữ , hình ảnh, cấu trúc.đạt đến mức tinh diệu. Em hãy lí giải điều đó?

+ Từ ngữ :
+ Hình ảnh :
+ Cấu trúc :
Tận : Trải dài ,mở rộng mãi ra
Điểm : Sự tô điểm của thiên nhiên .
Cỏ non xanh - cành lê trắng
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Từ ngữ giàu sức gợi tả
Hình ảnh đặc trưng
Cân xứng, hài hoà
Vẻ đẹp mùa xuân: tinh khôi, giàu sức sống; khoáng đạt, trong trẻo;nhẹ nhàng, thanh khiết
( Nhóm 1,2)
( Nhóm 3)
( Nhóm 4)
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Thanh minh
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
B .Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh
Thanh minh

Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh

Thảo luận nhóm : Hoàn thiện những thông tin theo những gợi ý sau
Biện pháp tu từ,
sử dụng từ ngữ
Tác dụng
(gợi tả)
Từ ngữ thể hiện
Yến anh
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm .
Yến anh, chị em, tài tử, giai nhân.
Sắm sửa, dập dìu.
Gần xa, nô nức
1 .ẩn dụ :
2 . So sánh:
3 . Từ loại:
a . Danh từ:
b . Động từ:
c . Tính từ:
* Từng đoàn người nhộn nhịp
* Nhiều người đến hội.
* Sự rộn ràng, náo nhiệt.
* Tâm trạng
Rộn ràng, náo nhiệt.

b. Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh.
Thanh minh
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
Rộn ràng, náo nhiệt.
Tính nhân văn sâu sắc
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du

c. Khung cảnh chi em Thuý Kiều du xuân trở về.
* Thời gian :
* Không gian :
* Tâm trạng : Luyến tiếc, bâng khuâng, xao xuyến, lặng buồn.
? . Các từ láy " Tà tà, thanh thanh, nao nao" trong 6 câu cuối có tác dụng:
A . Gợi tả cảnh sắc thiên nhiên.
B . Hé mở tâm trạng của nhân vật
C .Gồm ý A,B.
Đẹp nhưng buồn
Buổi chiều
Ngọn tiểu khê, dòng nước uốn quanh, dịp cầu nho nhỏ.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du

1 .Nội dung bao trùm đoạn trích "Cảnh ngày xuân" là :
A . Thể hiện bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng ,náo nức, tưng bừng.
B . Khắc hoạ niềm tha thiết yêu cuộc sống , khao khát niềm vui hạnh phúc của chị em Thuý Kiều.
C . Gồm ý A,B
* Tổng kết
2 . Nét đặc sắc về nghệ thuật củađoạn trích là :
A . Từ ngữ , hình ảnh chọn lọc,giàu giá trị gợi tả.
B . Bút pháp miêu tả tài hoa ,giàu chất tạo hình.
C . Xây dựng thành công nhân vật phản diện.
D .Gồm ý A, B
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du
III . Luyện tập
Câu 2 : So sánh câu thơ của Nguyễn Du với 2 câu thơ cổ Trung Quốc:
"Phương thảo thiên liên bích
Lê chi sổ điểm hoa"
Dịch : "Cỏ thơm liền với trời xanh
Trên cành lê có mấy bông hoa" để thấy được sự tiếp thu và sáng tạo của Nguyễn Du.

* Giống nhau : Sự vật được miêu tả "cỏ , hoa lê"
* Khác nhau : Sự sáng tạo của Nguyễn Du thể hiện ở tính chất của sự việc
+ Nhấn mạnh đến màu xanh tươi của cỏ non
+ Sự hoà quyện giữa sắc trắng của hoa lê trên nền xanh ngút mắt của cỏ non.
+ ..
Gợi ý:
Câu 1 : Có ý kiến cho rằng đoạn trích " Cảnh ngày xuân" mang đậm màu sắc hội hoạ. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?Nếu cho em chọn gam màu để vẽ em sẽ chọn gam màu nào?
1 . Học thuộc lòng đoạn thơ. Nắm chắc được giá
trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
2 . Soạn bài : Kiều ở lầu Ngưng Bích".
Hướng dẫn về nhà
xin chân trọng Cảm ơn
các thầy cô giáo đã về dự
Thảo luận nhóm : Hoàn thiện những thông tin theo những gợi ý sau
Biện pháp tu từ,
sử dụng từ ngữ
Tác dụng
(gợi tả)
Từ ngữ thể hiện
Yến anh
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm .
Yến anh, chị em, tài tử, giai nhân.
Sắm sửa, dập dìu.
Gần xa, nô nức
1 .ẩn dụ :
2 . So sánh:
3 . Từ loại:
a . Danh từ:
b . Động từ:
c . Tính từ:
* Từng đoàn người nhộn nhịp
* Nhiều người đến hội.
* Sự rộn ràng, náo nhiệt.
* Tâm trạng
Rộn ràng, náo nhiệt.
Hội Đền Hùng
Chùa Hương
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du

Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
+ Hình ảnh


+ Cách tính thời gian độc đáo .
Cỏ non xanh .
+ Từ ngữ gợi tả : Tận ,điểm.
+ Cấu trúc : cân xứng, hài hoà. .
Con én đưa thoi.
Cành lê trắng .
Bức tranh sống động,có hồn
Nguyễn Du (1765 - 1820)
- Nhà chủ nghĩa nhân đạo
- Thiên tài văn học.
- Danh nhân văn hoá thế giới.
I. Nguyễn Du.
1. Tiểu sử.
2. Cuộc đời
3. Sự nghiệp
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du

Hội Đống Đa
Thảo luận nhóm : Hoàn thiện những thông tin theo những gợi ý sau
Biện pháp tu từ,
sử dụng từ ngữ
Tác dụng
(gợi tả)
....


......

..............

....


......
Từ ngữ thể hiện

1 .ẩn dụ : ......
2 . So sánh: .......
3 . Từ loại:
a . Danh từ: .......
b . Động từ: ........
c . Tính từ: .........
Tiết 28 .Tuần 6 Văn bản: Cảnh ngày xuân
Trích :Truyện Kiều - Nguyễn Du
I .Đọc - hiểu chú thích
II .Đọc - hiểu văn bản
1 . .Đọc
3 . Tìm hiểu chi tiết

2. Tìm hiểu chung
a . Khung cảnh ngày xuân
b. Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh.
b. Khung cảnh chi em Thuý Kiều du xuân trở về.