Bài 6. Cảnh ngày xuân

Chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc lòng đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều”? Nêu giá trị của đoạn thơ?

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
+Bốn câu đầu : Khung cảnh ngày xuân.
+Tám câu tiếp : Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh.
+Sáu câu cuối : Cảnh chị em Kiều du xuân trở về.
“ Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về .
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.”

( Nguyễn Du, Truyện Kiều, Sđd )

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
“ Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
( đảo ngữ, tính từ, tả điểm xuyết)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
“Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.”
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp.

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
( đảo ngữ, tính từ)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp.
c/ Cảnh chị em Thúy Kiều chơi xuân trở về:
“Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về .
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.”
THẢO LUẬN :
*Nhóm 1 : Ở sáu câu thơ cuối tác giả đã dùng những hình ảnh nào để tả phong cảnh?
*Nhóm 2 : Cảnh vật, không khí ở sáu câu thơ cuối có gì khác với bốn câu thơ đầu?
*Nhóm 3 : Những từ ngữ “tà tà” “thanh thanh”“nao nao” “ nho nhỏ” chỉ có tác dụng miêu tả cảnh vật hay còn bộc lộ tâm trạng con người? Vì sao?
*Nhóm 4 : Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối cùng ?

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
( đảo ngữ, tính từ)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp.
c/ Cảnh chị em Thúy Kiều chơi xuân trở về:
- “Tà tà bóng ngả
Chị em thơ thẩn
Phong cảnh thanh thanh.”
THẢO LUẬN :
*Nhóm 1 : Ở sáu câu thơ cuối tác giả đã dùng những hình ảnh nào để tả phong cảnh ?
*Nhóm 2 : Cảnh vật, không khí ở sáu câu thơ cuối có gì khác với bốn câu thơ đầu?
*Nhóm 3 : Những từ ngữ “tà tà” “thanh thanh”“nao nao” “ nho nhỏ” chỉ có tác dụng miêu tả cảnh vật hay còn bộc lộ tâm trạng con người? Vì sao?
*Nhóm 4 : Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối cùng ?
“Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về .
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.”

“Nao nao dòng nước,
Dịp cầu nho nhỏ.”
3 phần
- (Từ láy, tả cảnh ngụ tình)
-> Khung cảnh chiều xuân nhẹ nhàng, lặng buồn. Chị em Thúy Kiều du xuân trở về với tâm trạng đầy lưu luyến, bâng khuâng.

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều.

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
( đảo ngữ, tính từ)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi ,giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp.
c/ Cảnh chị em Thúy Kiều chơi xuân trở về:
- “Tà tà bóng ngả
Chị em thơ thẩn
Phong cảnh thanh thanh.”

“Nao nao dòng nước,
Dịp cầu nho nhỏ.”
3 phần
- (Từ láy, tả cảnh ngụ tình)
-> Khung cảnh chiều xuân nhẹ nhàng, lặng buồn. Chị em Thúy Kiều du xuân trở về với tâm trạng đầy lưu luyến, bâng khuâng.
* Ghi nhớ: SGK/ 87
III/ Luyện tập:

* Giống: Đều là bức tranh mùa xuân với cỏ và hoa lê.
* Điểm tiếp thu và sáng tạo của Nguyễn Du:
- Đổi “ điểm hoa” thành “ trắng điểm” tạo nên sự bất ngờ. Cành lê có màu trắng , màu sắc của sự tinh khôi, e ấp đặt nhẹ nhàng trên thảm cỏ xanh.
- Hình ảnh có sức gợi và sức ám ảnh : khiến ta liên tưởng đến nàng Thúy , bông hoa phong nhụy, mơ màng, ấp ủ biết bao hi vọng, như đem đến cho mùa xuân một nụ cười chúm chím, cho cuộc đời một thứ hương thầm.
Chữ “ điểm” làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có hồn.
Cầu thơ chỉ sử dụng từ thuần Việt, giàu hình ảnh và nhạc điệu.

TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
( đảo ngữ, tính từ)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp
c/Cảnh chị em Thúy Kiều chơi xuân trở về:
- “Tà tà bóng ngả
Chị em thơ thẩn
Phong cảnh thanh thanh.”

“Nao nao dòng nước,
Dịp cầu nho nhỏ.”
3 phần
- (Từ láy, tả cảnh ngụ tình)
-> Khung cảnh chiều xuân nhẹ nhàng, lặng buồn. Chị em Thúy Kiều du xuân trở về tâm trạng đầy lưu luyến , bâng khuâng.
* Ghi nhớ: SGK/ 87
III/ Luyện tập:
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc lòng đoạn thơ.
Phân tích vẻ đẹp cảnh ngày xuân trong đoạn trích
Soạn bài: Thuật ngữ
+ Thuật ngữ là gì?
+ Đặc điểm của thuật ngữ.
+ Chuẩn bị phần luyện tập.


TIẾT 28 : CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích “Truyện Kiều” Nguyễn Du)
I/Giới thiệu vị trí đoạn trích:
-Tiếp theo sau đoạn tả tài sắc chị em Thuý Kiều

II/Đọc hiểu văn bản:
2. Bố cục :
1. Đọc và tìm hiểu chú thích
3 phần
3. Tìm hiểu văn bản:
a/Khung cảnh mùa xuân :
- Hình ảnh“ con én đưa thoi…”
- “Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa .”
3 phần
(đảo ngữ, tính từ)
>Bức tranh mùa xuân mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống, khoáng đạt, trong trẻo và thanh khiết.
b/Khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh:
- Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
- “Gần xa nô nức yến anh ,
Chị em sắm sửa …
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.”
- (Ẩn dụ,so sánh, sử dụng nhiều động từ, tính từ, danh từ)
->Khung cảnh lễ hội vui vẻ, tấp nập, động vui, nhộn nhịp.
c/Cảnh chị em Thúy Kiều chơi xuân trở về:
- “Tà tà bóng ngả
Chị em thơ thẩn
Phong cảnh thanh thanh.”

“Nao nao dòng nước,
Dịp cầu nho nhỏ.”
3 phần
- (Từ láy, tả cảnh ngụ tình)
-> Khung cảnh chiều xuân nhẹ nhàng, lặng buồn. Chị em Thúy Kiều du xuân trở về tâm trạng đầy lưu luyến , bâng khuâng.
* Ghi nhớ: SGK/ 87
III/ Luyện tập:
* Giống: Đều là bức tranh mùa xuân với cỏ và hoa lê.
* Điểm tiếp thu và sáng tạo của Nguyễn Du: ( khác)
- Đổi “ điểm hoa” thành “ trắng điểm” tạo nên sự bất ngờ. Cành lê có màu trắng , màu sắc của sự tinh khôi, e ấp đặt nhẹ nhàng trên thảm cỏ xanh.
- Hình ảnh có sức gợi và sức ám ảnh : khiến ta liên tưởng đến nàng Thúy , bông hoa phong nhụy mơ màng ấp ủ biết bao hi vọng, như đem đến cho mùa xuân một nụ cười chúm chím , cho cuộc đời một thứ hương thầm.
Chữ “ điểm” làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có hồn.
Cầu thơ chỉ sử dụng từ thuần Việt, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
Cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh!