Bài 6. Cảnh ngày xuân

TRƯỜNG THCS HỢP ĐỒNG
GIÁO ÁN
NGỮ VĂN 9
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO CHƯƠNG MỸ
NGƯỜI THỰC HIỆN: LƯƠNG THANH VÂN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng 4 câu thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều? Em nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả và cách dùng từ ngữ của Đại thi hào Nguyễn Du trong đoạn trích «Chị em Thúy Kiều»?
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phân hơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
=> Qua đoạn trích «Chị em Thúy Kiều» càng chứng tỏ Nguyễn Du là bậc thầy trong nghệ thuật miêu tả (tả người) và cách dùng từ ngữ (chọn lọc, đắt giá)
Tiết 28: Văn bản
Trích “Truyện Kiều – Nguyễn Du
CẢNH NGÀY XUÂN
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
Em hãy cho biết đoạn trích gồm bao nhiêu câu thơ, thuộc phần nào của tác phẩm?
- Đoạn trích trích gồm 18 câu từ câu 39 đến 56, thuộc phần “gặp gỡ và đính ước”.
2. Đọc – chú thích

“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức, yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn, dan tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần theo phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uốn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang…”
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
2. Đọc – chú thích
3. Bố cục
“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh
Gần xa nô nức, yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay
Tà tà bóng ngả về tây
Chị em thơ thẩn, dan tay ra về
Bước dần theo ngọn tiểu khê
Lần theo phong cảnh có bề thanh thanh
Nao nao dòng nước uôn quanh
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang…”
Bố cục: 3 phần
Bốn câu đầu: Khung cảnh mùa xuân
Tám câu tiếp: Cảnh lễ hội thanh minh
Sáu câu cuối: Cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
1. Vị trí đoạn trích
2. Đọc – chú thích
3. Bố cục
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
“…Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Cảnh ngày
xuân:
Con én đưa thoi
=> Ẩn dụ, nhân hoá
Ngày xuân tươi đẹp, bầu trời trong sáng
Thời gian trôi nhanh
Cảnh ngày xuân được miêu tả bằng các chi tiết, hình ảnh nào?
Vẻ đẹp mùa xuân còn được đặc tả qua chi tiết điển hình nào?
Vẻ đẹp mùa xuân
Cỏ: xanh tận chân trời
Hoa: Trắng, điểm một vài bông
Qua 4 câu thơ trên, bức tranh xuân của Nguyễn Du hiện lên như thế nào?
Bức hoạ mùa xuân tươi đẹp, trong sáng, tinh khiết tràn đầy sức sống
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
“Phương thảo liên thiên bích,
Lê chi sổ điểm hoa”.
(Thơ cổ Trung Hoa)
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Nguyễn Du)
Miêu tả cành lê điểm một vài bông hoa
mà không nói tới màu sắc của hoa lê
Là bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân:
Gam màu làm nền cho bức tranh xuân là thảm
cỏ non trải rộng chân trời,trên nền xanh cỏ non
ấy điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng.
Nguyễn Du chỉ thêm chữ “trắng”cho cành lê
mà bức tranh xuân đã khác, nó là điểm nhấn
làm nổi bật thần sắc của hoa lê. Màu xanh
của cỏ non và sắc trắng của hoa lê làm cho
màu sắc có sự hài hoà tới mức tuyệt diệu.
Tất cả gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân.
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân

Thanh minh trong ti?t th�ng ba,
L? l� t?o m?, h?i l� d?p thanh.
G?n xa nơ n?c y?n anh,
Ch? em s?m s?a b? h�nh choi xu�n
D?p dìu t�i t? giai nh�n
Ng?a xe nhu nu?c, �o qu?n nhu n�m
Ng?n ngang gị d?ng k�o l�n
Thoi v�ng vĩ r?c tro ti?n gi?y bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Bức tranh lễ hội gồm mấy hoạt động?
Cảnh lễ hội
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
Em hãy cho biết người đi lễ hội là ai? Thái độ, phong cách như thế nào?
LỄ TẢO MỘ
HỘI THANH MINH
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân

Thanh minh trong ti?t th�ng ba,
L? l� t?o m?, h?i l� d?p thanh.
G?n xa nơ n?c y?n anh,
Ch? em s?m s?a b? h�nh choi xu�n
D?p dìu t�i t? giai nh�n
Ng?a xe nhu nu?c, �o qu?n nhu n�m
Ng?n ngang gị d?ng k�o l�n
Thoi v�ng vĩ r?c tro ti?n gi?y bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Cảnh lễ hội
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân

Thanh minh trong ti?t th�ng ba,
L? l� t?o m?, h?i l� d?p thanh.
G?n xa nơ n?c y?n anh,
Ch? em s?m s?a b? h�nh choi xu�n
D?p dìu t�i t? giai nh�n
Ng?a xe nhu nu?c, �o qu?n nhu n�m
Ng?n ngang gị d?ng k�o l�n
Thoi v�ng vĩ r?c tro ti?n gi?y bay.

2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Cảnh lễ hội
Lễ tảo mộ
Hội đạp thanh
“Ngựa xe như nước
áo quần như nêm”
(so sánh)
Không khí đông vui, nhộn nhịp.
.
“Nô nức yến anh”
(ẩn dụ)
Gợi hình ảnh trai thanh gái lịch vui vẻ, rộn ràng.
Bức tranh lễ hội diễn ra trong không khí đông vui, rộn ràng, náo nức, mang đậm sắc màu quê hương và phong tục cổ truyền của dân tộc.
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
Em có nhận xét gì về hai câu thơ trên?
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay


Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.


Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
3. Cảnh chị em Thúy Kiều du xuân trở về
Thời gian: chiều tà
Không gian: khe nước nhỏ, dịp cầu, dòng nước uốn quanh

Con người: buồn, tiếc nuối

=> Cảnh và người thưa vắng, gợi tâm trạng buồn, luyến tiếc, bâng khuâng.
Tả cảnh ngụ tình
Thảo luận nhóm
Tìm những từ ngữ đặc sắc được tác giả miêu tả trong đoạn thơ và nêu tác dụng của chúng?
1
3
4
2
Viết ý kiến cá nhân


Ý kiến chung của cả nhóm về chủ đề
Viết ý kiến cá nhân
Viết ý kiến
cá nhân
Viết ý kiến
cá nhân


Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.


Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh nao nao, nho nhỏ


Cảnh người thưa vắng, gợi buồn, luyến tiếc, bâng khuâng.
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh
nao nao, nho nhỏ
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh nao nao, nho nhỏ
Tà tà, thơ thẩn, thanh thanh nao nao, nho nhỏ
1
3
4
2
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Khung cảnh mùa xuân
2. Khung cảnh lễ hội Thanh Minh
3. Cảnh chị em Thúy Kiều trở về
III. TỔNG KẾT
1) Nội dung: Bức tranh cảnh ngày xuân tươi đẹp.
2)Nghệ thuật:Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
*Ghi nhớ: SGK
IV. LUYỆN TẬP
Tiết 28: Văn bản
CẢNH NGÀY XUÂN
CẢNH NGÀY XUÂN
Giá trị nội dung:
Bức tranh mùa xuân
tươi đẹp.
Giá trị nghệ thuật:
Cách sử dụng từ ngữ
đặc sắc. Nghệ thuật tả cảnh
ngụ tình.
Vị trí đoạn trích:
Thuộc phần đầu
Bố cục: 3 phần
IV. LUYỆN TẬP
1
3
5
?3
6
7
?1
?5
4
?4
?6
?7
?2
8
?8
2
Trò chơi ô chữ
Điền từ vào chỗ trống trong các câu thơ
9
?9
10
?10
11
?11
C
Ả
N
H

N
G
Ụ

T
Ì
N
H
hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc lòng đoạn trích “Cảnh ngày xuân”, tìm hiểu ý nghĩa văn bản.
Viết một đoạn văn trình bày những suy nghĩ của em sau khi học xong đoạn trích.
Sưu tầm những bài thơ viết về đề tài mùa xuân.
Soạn bài “Kiều ở lầu Ngưng Bích”.
Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn