Bài 6. Cảnh ngày xuân

Thø s¸u ngµy 25 th¸ng 9 n¨m 2015
Trường THCS Minh Thạnh
GV : Cẩm Hồng
Chị em Thuý Kiều
Tiết 28:
Cảnh ngày xuân
( Trích "Truyện Kiều" - Nguyễn Du )
I. Giới thiệu chung:
1. Vị trí đoạn trích:
- Gồm 18 câu thơ lục bát. Từ cõu 39 đến cõu 56 trong 3254 câu.
- Thuộc phần I - Gặp gỡ và đính ước.

2. Bố cục:
- 4 câu đầu: khung c?nh thiên nhiên ngày xuân.
- 8 câu tiếp: khung c?nh l? h?i trong ti?t thanh minh
- 6 câu cuối: Cảnh ch? em Ki?u du xuân trở về.
trình tự thời gian.
I. Giới thiệu chung:
1. Vị trí đoạn trích:

2. Bố cục: trình tự thời gian.

3. Phương thức biểu đạt chính:
Miêu tả ,t? s? , bi?u c?m
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
"Cảnh thiên nhiên được đại thi hào Nguyễn Du khắc hoạ bằng ngôn từ chọn lọc, giàu chất tạo hình, nghệ thuật tả cảnh điểm xuyết, chấm phá... Đặc biệt là nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc."
(Đào Duy Anh - Từ điển Truyện Kiều)
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Khung cảnh thiên nhiên mùa xuân:
(4 câu đầu)
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Nguyễn Du - Truyện Kiều)
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Khung cảnh thiên nhiên mùa xuân (4 câu đầu) :
- Th?i gian : thỏng ba? thỏng cu?i c?a mựa xuõn .
-" Con ộn dua thoi" ? g?i hỡnh , ngh? thu?t ?n d? , so sỏnh v?a t? c?nh , v?a cú ý núi th?i gian dang trụi nhanh .
- " C? non xanh t?n chõn tr?i
C�nh lờ tr?ng di?m m?t v�i bụng hoa"
Th?m c? non tr?i r?ng t?n chõn tr?i l� gam m�u n?n cho b?c tranh xuõn , trờn n?n xanh non ?y di?m xuy?t m?t v�i bụng hoa lờ tr?ng . Ch? "di?m" l�m cho b?c tranh cú h?n , s?ng d?ng .
=> T?t c? g?i lờn v? d?p riờng c?a mựa xuõn : m?i m? , tinh khụi , gi�u s?c s?ng, khoỏng d?t, trong tr?o, nh? nh�ng thanh khi?t.
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Cảnh lễ hội du xuân:
(8 câu tiếp)
Thanh minh trong tiết tháng ba
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân
Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
(Nguyễn Du - Truyện Kiều)
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Cảnh lễ hội du xuân (8 câu tiếp):
* Hai hoạt động chính là:
" Lễ l� tảo mộ, hội l� đạp thanh"
L? t?o m? : tham vi?ng , s?a sang l?i ph?n m? cho ngu?i thõn
H?i d?p thanh : Di choi xuõn ? ch?n d?ng quờ , b�y ra nhi?u trũ vui choi d?n n?i c? xanh b? gi?m nỏt
Khụng khớ l? h?i th?t dụng vui , nỏo nhi?t , ngu?i di trong tõm tr?ng ham h? , nụ n?c
D?i tu?ng chớnh c?a l? h?i l� nh?ng nam thanh n? tỳ ( y?n anh , t�i t? giai nhõn )
Lễ hội chùa Hương
Lễ hội đền Hùng
Hai hoạt động chính là: Lễ tảo mộ và hội đạp thanh.
Lễ tảo mộ
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Cảnh lễ hội du xuân
* Hai hoạt động chính là: Lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
a. Hệ thống từ ngữ giàu sức biểu đạt:
- Các từ Hán - Việt: Thanh minh, tảo mộ, dạp thanh
tài tử, giai nhân..
Các từ ghép, từ láy:
+ Danh từ: Yến anh,chị em, giai nhân ?g?i t? s? dông vui, nhi?u ngu?i cựng d?n d? h?i .
+ Động từ: Sắm sửa, dập dìu ? g?i t? s? rộn ràng, náo nhiệt.
+ Tính từ: Gần xa, nô nức ? Tâm trạng vui tươi, phấn khởi.

II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
C?nh l? h?i du xuõn :
b. Ngh? thu?t :
- Bi?n phỏp ?n d?: "nụ n?c y?n anh" ? H?nh ?nh t?ng do�n ngý?i di ch?i xuừn nhý chim ?n, chim oanh r?u r?t .
- Bi?n phỏp so sỏnh:
+ "Ng?a xe nhu nu?c, ỏo qu?n nhu nờm" ? dũng ngu?i tr?y h?i dụng dỳc, t?p n?p.

=> Kh?c ho? truy?n th?ng l? h?i van hoỏ xa xua trong ti?t thanh minh: dụng vui, nh?n nh?p, nỏo n?c v� cung r?t thiờng liờng d? tu?ng nh? ngu?i dó khu?t.
3. Cảnh chị em Kiều du xuân trở về
T� t� búng ng? v? tõy
Ch? em tho th?n dan tay ra v?.
Bu?c d?n theo ng?n ti?u khờ
L?n xem phong c?nh cú b? thanh thanh.
Nao nao dũng nu?c u?n quanh
D?p c?u nho nh? cu?i gh?nh b?c ngang
(Nguy?n Du - Truy?n Ki?u)
Cảnh ch? em Ki?u du xuân tr? v?
- C?nh chi?u tan h?i : khụng khớ nh?n nh?p , r?n r�ng c?a l? h?i khụng cũn n?a , t?t c? l?ng xu?ng , nh?t d?n v� tr?i dó " ng? v? tõy".
- Cỏc t? lỏy: nao nao, t� t�, tho th?n ? b?c l? tõm tr?ng con ngu?i . C?m giỏc bõng khuõng v? m?t ng�y vui dang cũn m� nhu linh c?m di?u gỡ s?p x?y ra .
?
Tả cảnh ngụ tình
III. Tổng kết:
- í nghia van b?n : Miờu t? b?c tranh mựa xuõn tuoi d?p qua ngụn ng? v� bỳt phỏp ngh? thu?t gi�u ch?t t?o hỡnh .
- Ngh? thu?t :S? d?ng ngụn ng? miờu t? gi�u hỡnh ?nh , nh?p di?u , di?n t? tinh t? tõm tr?ng nhõn v?t.
Miờu t? theo trỡnh t? du xuõn c?a ch? em ki?u
Bài tập 1: Nêu cách hiểu của em về hình ảnh:
"Con én đưa thoi", "Thiều quang chín chục"

Bài tập 2: Cho nội dung sau: "Bốn câu thơ đầu đoạn trích "Cảnh ngày xuân" là bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân".
Hãy viết thành một đoạn văn từ 5 đến 7 câu văn để triển khai nội dung trên theo lối quy nạp.

Gợi ý: a. Hai câu đầu:
+ Thời gian: "con én đưa thoi"
+ Không gian: ánh sang, bầu trời, "thiều quang chín chục"
b. Hai câu sau:
+ Cảnh: thảm cỏ non, hoa lê trắng.
+ Sắc: xanh non, trắng
? Trình tự thời gian.
? Nghệ thuật gợi tả ? Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
IV. Luyện tập:
Chúc các em học tốt!