Bài 6. Cảnh ngày xuân

Kế hoạch bài học
ng÷ v¨n 9
Người thực hiện:
D?ng Thựy Trang
Trường THCS Nguy?n Van Linh

KIỂM TRA MI?NG
Câu1:
E m hãy đọc diễn cảm những câu thơ Nguyễn Du gợi tả vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều- Thúy Vân.
? Nhận xét của em thế nào qua nghệ thuật miêu tả nhân vật của đại thi hào Nguyễn Du?
Câu 2:Khi soạn bài cho bài học hôm nay, em thích khổ nào nhất. Hãy đọc cho các bạn cùng nghe.


KIỂM TRA MI?NG
 Nguyễn Du đã khắc họa những nét riêng về nhan sắc , tài năng , tính cách, số phận Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật cổ điển- bút pháp nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người. Song, ngòi bút của ông đầy sáng tạo khiến chân dung nhân vật hiện lên sống động, rõ nét mang tính cách, số phận và tính cá thể hóa sâu sắc; Ngôn ngữ chọn lọc, giàu sức gợi tả, gợi cảm; Sử dụng một cách phong phú và sáng tạo nhiều biện pháp tu từ tăng sức gợi cảm cho câu thơ.
Tiết 29
Trích "truyện kiều"- nguyễn du
CẢNH NGÀY XUÂN


Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời ,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)
CẢNH NGÀY XUÂN
I/Đọc-Tìm hiểu chú thích.
2) Vị trí đoạn trích:
3) Giải thích từ khó: (sgk)
1) Đọc:
Thuộc phần “Gặp gỡ và đính ước”.
4)Bố cục:
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Khung cảnh ngày xuân
Khung cảnh lễ hội
trong tiết Thanh Minh
Cảnh chị em Thuý Kiều
du xuân trở về
Trích "truyện kiều"- nguyễn du
3phần:
II.D?c - Tìm hi?u van b?n:

1- Khung c�nh ng�y xu�n

Thảo luận nhóm
Theo em
nhà thơ phải
có năng lực
như thế nào để viết
một câu thơ mà vẽ
được bức tranh
mùa xuân như thế?
+ Tài quan sát

+ Sự chọn lọc
chi tiết

+ Sử dụng thể thơ
lục bát

+Tâm hồn nhạycảm
với thiên nhiên
CẢNH NGÀY XUÂN

Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời ,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.

II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
1)Khung cảnh ngày xuân:
-Thời gian và ngày vui trôi qua nhanh
- Nghệ thuật: Ẩn dụ nhân hoá.
- Mùa xuân sáng đẹp: (thiều quang).
- Cảm giác nuối tiếc (đã).
Tiết trời đã sang tháng ba.
Những cánh chim én rộn ràng chao lượn
như thoi đưa giữa bầu trời xuân sáng đẹp.
Hình ảnh “con én đưa thoi”(ẩn dụ nhân hoá)
gợi cảnh mùa xuân rất đặc trưng, đồng thời
gợi cảm giác thời gian(ngày xuân, ngày vui)
trôi qua rất nhanh và một chút nuối tiếc (“đã”).
-Bức tranh bát ngát một màu xanh(cỏ,trời…) điểm xuyết màu trắng hoa lê thật hài hoà.
Thiên nhiên mới mẻ, tinh khôi, sống động

(con én đưa thoi)
- Không gian :Khoáng đạt, trong trẻo
CẢNH NGÀY XUÂN
1)Khung cảnh ngày xuân:
“Phương thảo liên thiên bích,
Lê chi sổ điểm hoa”.
(Thơ cổ Trung Hoa)
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Nguyễn Du)
Miêu tả cành lê điểm một vài
bông hoa mà không nói tới màu
sắc của hoa lê
Là bức hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân:
Gam màu làm nền cho bức tranh xuân là thảm
cỏ non trải rộng chân trời,trên nền xanh cỏ non
ấy điểm xuyết một vài bông hoa lê trắng.
Nguyễn Du chỉ thêm chữ “trắng”cho cành lê
mà bức tranh xuân đã khác, nó là điểm nhấn
làm nổi bật thần sắc của hoa lê. Màu xanh
của cỏ non và sắc trắng của hoa lê làm cho
màu sắc có sự hài hoà tới mức tuyệt diệu.
Tất cả gợi lên vẻ đẹp riêng của mùa xuân.
CẢNH NGÀY XUÂN
II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
2)Khung cảnh lễ hội trong tiếtThanh minh:

Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

II.Đọc và phân tích:
2)Khung cảnh lễ hội Thanh Minh:

Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

LỄ TẢO MỘ
HỘI THANH MINH
CẢNH NGÀY XUÂN
CẢNH NGÀY XUÂN
2)Khung cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh:
*Lễ: Tảo mộ
*Hội: Đạp thanh

Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Truyền thống văn hoá xưa
“Nô nức yến anh”
(ẩn dụ)
Gợi hình ảnh trai thanh gái lịch vui vẻ, rộn ràng.
“Ngựa xe như nước
áo quần như nêm”
(so sánh)
Không khí đông vui, nhộn nhịp.
*Dùng hình ảnh ẩn dụ, so sánh
Bức tranh ngày xuân đông vui, náo nhiệt.
*Nghệ thuật miêu tả:
CẢNH NGÀY XUÂN
II.Đọc- tìm hiểu văn bản :
2)Khung cảnh lễ hội trong tiêt Thanh minh:
*Lễ: Tảo mộ
*Hội: Đạp thanh

Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Truyền thống văn hoá xưa
*Bức tranh ngày xuân đông vui, náo nhiệt.
PHONG TỤC CÚNG ĐỐT VÀNG MÃ
*Mang sắc thái cổ truyền, điển hình của lễ hội tháng ba (ÂL).
*Từ ngữ: Gần xa, nô nức, yến anh, dập dìu,sắm sửa, tài tử, giai nhân,…
CẢNH NGÀY XUÂN
II.Đọc – tìm hiểu văn bản:
2)Khung cảnh lễ hội trong tiếtThanh minh:
*Lễ: Tảo mộ
*Hội: Đạp thanh

Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân ,
Ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên ,
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay.

Truyền thống văn hoá xưa
*Bức tranh ngày xuân đông vui, náo nhiệt, mang sắc thái điển hình của lễ hội tháng ba.
*Nghệ thuật dùng từ:

Sự đông vui
Sự náo nhiệt.
 Tâm trạng hồ hởi của dự hội.

+Dùng một loạt từ có 2 âm tiết (từ ghép và từ láy), kết hợp nhịp thơ nhanh
không khí đông vui, rộn ràng, náo nức.



Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối như thế nào ?
Thảo luận theo nhóm:
( 3 phút)
(đôi bạn)
CẢNH NGÀY XUÂN


Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.


II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
3) Cảnh chị em Kiều du xuân trở về:
- Bóng ngã về tây=> thời gian, không gian thay đổi
- Thiên nhiên vẫn đẹp nhưng đượm buồn
 Gợi tả tâm trạng luyến tiếc, bâng khuâng, lặng buồn .
Tả cảnh ngụ tình.
- Từ láy:Tà tà, thơ thẩn , thanh thanh, nao nao, nho nhỏ
CẢNH NGÀY XUÂN
II.Đọc – Tìm hiểu văn bản:
3) Cảnh chị em Kiều du xuân trở về:
4) Ý nghĩa văn bản:
Cảnh ngày xuân là đoạn trích miêu tả bức tranh mùa xuân tươi đẹp qua ngôn ngữ và bút pháp nghệ thuật giàu chất tạo hình của Nguyễn Du.
III.Luyện tập: Học thuộc lòng đoạn thơ

Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chính chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Thanh minh trong tiết tháng ba,
Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử giai nhân,
Ngựa xe như nước, áo quần như nêm.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc, tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước dần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Nhận định nào nói đúng nội dung hai câu thơ sau?
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chí chục đã ngoài sáu mươi
Gợi về cảnh vật mùa xuân
Gợi về sự trôi chảy của thời gian
D. Gợi về thời gian và không gian mùa xuân

Đặc sắc
nghệ thuật
Ngôn từ trong sáng, giàu sức gợi tả, gợi cảm; sử dụng thích hợp các từ ghép và từ láy.
Kết hợp bút pháp tả và gợi, sử dụng từ ngữ giàu chất tạo hình; tả cảnh mà gợi lên tâm trạng nhân vật
Hu?ng d?n h?c sinh t? h?c:
D?i v?i b�i h?c ? ti?t h?c n�y:
+ D?c di?n c?m, thu?c lịng do?n trích.
+ Hi?u v� v?n d?ng m?t s? t? H�n Vi?t thơng d?ng du?c s? d?ng trong van b?n.
- D?i v?i b�i h?c ? ti?t h?c ti?p theo:
Chu?n b?: So?n chu d�o van b?n trích " Ki?u ? l?u Ngung Bích"
+ D?c di?n c?m do?n trích .
+ T?p ph�n tích,c?m th? van b?n.


Một số món trong ăn bữa ăn thường ngày?
Chúc thầy cô sức khỏe!
Chúc các em học tốt!
22