Bài 59. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

TRƯỜNG THCS LÊ LỢI. HUYỆN TÂN CHÂU
Tại sao nói tuyến yên là một tuyến quan trọng chỉ đạo hầu hết các tuyến nội tiết khác?
- Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoóc môn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác ( tuyến giáp, tuyến trên thận, tuyến sinh dục…)
Các yếu tố giải phóng
Thuỳ trước tuyến yên (TB tiết hoocmôn)
GH
TSH
ACTH
PRL
FSH
LH
Ôxitôxin
AHD
Tiết 62
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
I.Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:
?Tuyến giáp tiết ra loại hoocmôn nào? ?Loại hoocmôn này ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Hoocmôn:tirôxin.
- Hoocmôn này có vai trò quan trọng trong trao đổi chất và quá trình chuyển hoá các chất trong tế bào .
-Nguyên nhân do thiếu iốt trong khẩu phần ăn ,tirôxin không tiết ra được ( vì không có iốt ) buộc tuyến giáp phải hoạt động mạnh để tạo tirôxin. Do hoạt động mạnh, tuyến nở to gây bệnh bướu cổ.
-Tuyến giáp hoạt động mạnh tiết nhiều tirôxin làm tăng cường quá trình trao đổi chất, tăng tiêu dùng ôxi, nhịp tim tăng, người bệnh luôn ở trạng thái hồi hộp, căng thẳng, mất ngủ sút cân nhanh… Mặt khác do tích nước phù nề ở các tổ chức sau cầu mắt nên mắt bị lồi ra.
Bệnh bướu cổ
Bệnh Bazơđô
Dòng máu
TSH
-
+
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH
-
+
Tuyến giáp
TH kiềm hãm TSH
Tuyến yên
Hình 59.1
Quan sát sơ đồ hình 59-1, hãy giải thích cơ chế điều hoà hoạt động của tuyến giáp ?
Dòng máu
TSH
+
+
-
-
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH

-Khi tirôxin tiết quá nhiều lượng hoocmôn này theo máu :
+ Lên vùng dưới đồi, dưới tác dụng của loại hooc môn thừa này vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế thuỳ trước tuyến yên.
+ Lên thẳng thuỳ trước tuyến yên, ức chế tuyến yên tiết TSH.
- Kết quả : Không có TSH tới, tuyến giáp ngừng tiết tirôxin, lượng chất này trở về trạng thái cân bằng.
-Dưới tác dụng của TSH do thuỳ trước tuyến yên sinh ra →Tuyến giáp tiết tirôxin
Tuyến yên
Tuyến giáp
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên thận
Cooctizôn
Thuỳ trước tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà đường huyết
Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH
-
-
+
+
?Vỏ tuyến trên thận tiết ra các loại hoocmôn nào?
? Nhìn vào sơ đồ 29-2 hãy giải thích sự điều hoà và hoạt động của phần vỏ tuyến trên thận?
Lớp ngoài: aldostêrôn
Lớp giữa:cooctizôn
Lớp trong:anđrôgen
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên thận
Cooctizôn
Thuỳ trước tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà đường huyết
Cooctizôn kìm hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Cơ chế điều hoà
-Dưới tác dụng của hoocmôn ACTH do thuỳ trước của tuyến yên tiết ra, vỏ tuyến trên thận sản sinh hooc môn cooctizôn điều hòa đường trong máu.
-Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này theo máu :
+ Về vùng dưới đồi làm vùng này tiết ra chất kìm hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ra ACTH.
+ Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên.
Kết quả: Khi không có ACTH tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn, lượng hoocmôn này được cân bằng .
Tiết 62
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
I.Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:
Trình bày sự điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết?
- Các tuyến nội tiết không chỉ chịu sự điều khiển của hoocmôn tuyến yên mà ngược lại, hoạt động của tuyến yên đã được tăng cường hay kìm hãm cũng bị sự chi phối của hoocmôn do các tuyến này tiết ra.
II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết:
Khi đường huyết ……..
(Sau bữa ăn )
TB α:
TB β:
Đảo tụy
Insulin
Glucôzơ
Glicôgen
Glucagôn
Glucôzơ
Đường huyết giảm xuống mức bình thường
Đường huyết tăng lên mức bình thường
Khi đường huyết…….
(Xa bữa ăn, cơ thể hoạt động )
--
+
-
+
Hãy trình bày quá trình điều hoà đường huyết qua sơ đồ ?
tăng
giảm
Khi đường huyết tăng
(Sau bữa ăn )
TB α:
TB β:
Đảo tụy
Insulin
Glucôzơ
Glicôgen
Glucagôn
Glucôzơ
Đường huyết giảm xuống mức bình thường
Đường huyết tăng lên mức bình thường
Khi đường huyết giảm
(Xa bữa ăn,cơ thể hoạt động )
-
+
-
+
Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của vỏ tuyến trên thận và tuyến tuỵ (khi đường huyết giảm)?
Glucôzơ
Máu giảm
Glucagôn
Glicôgen
Glucôzơ
Glucôzơ
Glucôzơ
Thuỳ trước tuyến yên
Glicôgen
ACTH
ACTH
Axit lắc tích và Axít amin
Glucôzơ
(Mỡ) Glixêrin
Vùng dưới đồi
Coóctizôn
Tiết 62
SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
I.Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:
Trình bày sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết?
- Các tuyến nội tiết trong cơ thể có sự chi phối hoạt động để duy trì tính ổn định của môi trường bên trong, đảm bảo các quá trình sinh lý trong cơ thể diễn ra bình thường.
II.Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết:
Hãy chọn ý đúng
1) Tuyến nào giữ vai trò quan trọng nhất trong các tuyến sau?
A. Tuyến tụy
B. Tuyến giáp
C. Tuyến yên .
D. tuyến trên thận
C
2) Tuyến tụy là loại tuyến nào?
Tuyến ngoại tiết, vì tiết dịch tụy đổ vào tá tràng.
Tuyến nội tiết, vì các tế bào tiết hoocmôn ngấm thẳng vào máu.
Tuyến pha, vì tuyến tụy gồm hai phần :Một phần là tế bào tiết dịch tụy theo ống dẫn đổ vào tá tràng. Một phần là các tế bào trong các đảo tụy tiết hoocmôn ngấm thẳng vào máu.
Tuyến pha vì các tế bào này vừa tiết dịch tụy vừa tiết hoocmôn.
KÍNH CHÀO TẠM BIỆT QUÝ THÀY CÔ
HẸN GẶP LẠI