Bài 59. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

GIÁO VIÊN : NGÔ THỊ SƯƠNG
TỔ TỰ NHIÊN
PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO DUY XUYÊN
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGUYỄN CHÍ THANH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ SINH HỌC LỚP 8
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nguyên nhân dẫn tới những biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì ở nam và nữ là gì?
Trong những biến đổi đó biến đổi nào là quan trọng cần lưu ý?
Các tế bào kẽ trong tinh hoàn tiết testôstêrôn, nang trứng tiết ostrôgen, các hooc môn này gây nên những biến đổi ở tuổi dậy thì, quan trọng nhất là những dấu hiệu chứng tỏ đã có khả năng sinh sản ( xuất tinh lần đầu ở nam, hành kinh lần đầu ở nữ).
Tiết 62 :
Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
I. Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết:
Điều hòa hoạt động của tuyến giáp:
- Tuyến giáp tiết ra loại hooc môn nào ?
- Loại hooc môn này ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Tuyến giáp tiết hooc môn Tirôxin, ảnh hưởng đến quá trình
chuyển hóa vật chất và năng lượng của cơ thể.

TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
- Theo sơ đồ hình 59.1 hãy giải thích cơ chế điều hòa họat động của tuyến giáp?
Dưới tác dụng của TSH do thùy trước tuyến yên sinh ra, Tuyến giáp tiết tirôxin, khi hooc môn tirôxin nhiều lượng hooc môn này theo máu:
Lên vùng dưới đồi : dưới tác dụng của loại hooc môn thừa này, vùng dưới đồi tiết ra một chất ức chế thùy trước tuyến yên.
Lên thẳng thùy trước tuyến yên ức chế tuyến yên tiết TSH
Kết quả: Không có TSH tới, tuyến giáp ngừng tiết hooc môn tirôxin, lượng chất này trở lại bình thường.
TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
2. Điều hòa hoạt động của vỏ tuyến trên thận:
- Phần vỏ tuyến trên thận tiết ra hooc môn có ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào ?
Phần vỏ tiết hooc môn có tác dụng điều hòa đường huyết, điều hòa các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam.
TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Theo sơ đồ hình 59.2 hãy giải thích cơ chế điều hòa họat động của tuyến trên thận?
Dưới tác dụng của ACTH do thùy trước tuyến yên tiết ra, vỏ tuyến trên thận sản sinh hooc môn cooctizôn điều hòa Na+, K+ trong máu, điều hòa đường huyết…
Khi lượng hooc môn cooctizôn trong máu nhiều, chất này theo máu:
Chảy về vùng dưới đồi làm vùng này tiết ra chất kìm hãm thùy trước tuyến yên tiết ACTH
Về thẳng thùy trước tuyến yên kìm hãm sự tiết ACTH của tuyến yên.
Kết quả : Khi không có ACTH tới, phần vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn, lượng hooc môn này được cân bằng.
TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
3. Kết luận :
Khi các tuyến nội tiết( gọi là tuyến đích) tiết ra nhiều hooc môn, lượng hooc môn này thừa tác động ngược trở lại tuyến yên và vùng dưới đồi.
Kết quả:
Tuyến yên nhận được hooc môn thừa của tuyến đích sẽ ngừng hoạt động. Cơ chế điều hòa này được thực hiện nhờ thông tin ngược.
II. Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết:
Lượng đường trong máu giữ được tương đối ổn định do đâu?


TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Sự phối hợp hoạt động của các tế bào α, β của đảo tụy trong tuyến tụy khi lượng đường trong máu giảm hay tăng chính là để giữ cho nồng độ đường trong máu được ổn định.
Khi lượng đưỜng trong máu giảm sau các hoạt động mạnh hoặc đói kéo dài, không chỉ các tế bào α của đảo tụy tiết glucagôn mà còn có sự phối hợp hoạt động của cả hai tuyến trên thận. Tuyến này tiết cooctizôn để góp phần vào sự chuyển hóa lipit và prôtêin làm tăng đường huyết.
TIẾT 62. SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Kết luận chung:
Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết có tác dụng duy trì tính ổn định của môi trườngbên trong đảm bảo cho các quá trình sinh lí diễn ra bình thường, là nhờ các thông tin ngược
( trong cơ chế tự điều hòa)
1. Những tuyến nào ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của cơ thể ?
( Tuyến yên và tuyến giáp)
2. Những tuyến nào tham gia vào quá trình điều hòa lượng được huyết?
(Tuyến yên, tuyến tụy nội tiết, tuyến trên thận)
Trả lời các câu hỏi sau:

Ôn tập chương X:
1. Kẻ bảng tên các loại tuyến nội tiết, tên hooc môn tương ứng và tác dụng của từng loại hooc môn.
2. Qua một vài ví dụ, chứng minhcó sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết.
Công việc ở nhà:
Xin chaøo taïm bieät